Arif : Tameẓla gar ileqman
m (→See also) |
|||
Ajerriḍ 1: | Ajerriḍ 1: | ||
{{coord|35|-4|type:adm1st_region:MA|format=dms|display=title}} | {{coord|35|-4|type:adm1st_region:MA|format=dms|display=title}} | ||
− | :''Amagrad a yessawal ɣef yiwet n temnaḍt deg | + | :''Amagrad a yessawal ɣef yiwet n temnaḍt deg Umerruk. Ɣef ucettal Arifi, ẓer [[Irifiyen]]. Ɣef tutlayt nsen, ẓer [[Tarifit]].'' |
{{Infobox country | {{Infobox country | ||
− | |conventional_long_name = Arif | + | |conventional_long_name = Arif, Arrif |
|image_map = Location_Rif.PNG | |image_map = Location_Rif.PNG | ||
|map_caption = Arif deg umaḍal. | |map_caption = Arif deg umaḍal. | ||
}} | }} | ||
− | [[Asatul:Chauen.jpg|200px|right|thumb|Idurar n [[ | + | [[Asatul:Chauen.jpg|200px|right|thumb|Idurar n [[Accawen|Accawen]]]] |
− | '''Arif''' | + | '''Arif''' niɣ '''Arrif''' d tamnaḍt di ugafa n [[Amerruk|Umerruk]], tessajja xef Yill Agrakal, zeddɣen day-s jar 3 ar 5 melyun n imezdaɣ. |
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | Tamurt n '''Arif''' llan day-s idurar d ca n izaɣaren. Idurar d tmurt n Arif usin-d zeg Ixef n Sbartil (Cape Spartel) d Tanja deg utaram ar Ixef Ikebdanen (Ras Kebdana) d yiɣẓer Amelwi (Melwect, Moulouya) di ugmuḍ, Zeg Ilel Agrakal di ugafa ar iɣẓer n Werɣa di wenẓul. | |
− | + | Zeg iɣerman imeqqranen yellan di temnaḍt n Arif Ameqqran ɣar-neɣ: [[Ennaḍur]], [[Lḥusima]], [[Tanja]], [[Tiṭṭawin]], [[Accawen]], [[Berkan]], [[Taza]], [[Targist]], [[Azɣenɣan]], [[Selwan]], [[Miḍar]], [[Eddriwec]], [[Ayt Buɛeyyac]], [[Imzuren]], [[Laɛrayec]], [[Ajdir]], [[Tawrirt]], [[Lefnideq]], d [[El Jebha]]. | |
− | + | Idurar n Arif qqnen ɣer idurar n “Cordillera Bética” di Sebbanya. Idurar n Arif wer qqinen ca ɣer idurar n Watlas. Jar-asen tella din Taza. | |
+ | Maci marra imezdaɣ n temnaḍt n Arif Ameqqran ssawalen tutlayt Tamaziɣt. Imezdaɣ n Tanja d Tiṭṭawin qqaren i yixef nsen “Jbala” (Ijebliyen) nitni ssawalen Taɛrabt Tajeblit. Tamnaḍt n “Jbala” d tafult n idurar n Arif. Iwdan yessawalen Tmaziɣt qqaren i yixfen “Imaziɣen” niɣ “Irifiyen”, tutlayt nsen qqaren as lebda “Tmaziɣt”. Iwdan n berra d nitni yesseqdacen tawalt n “Tarifit”, maci d Irifiyen s imant nsen. | ||
==Ẓer ula== | ==Ẓer ula== |
Tasiwelt n wass 21:41, 20 Tuber 2011
ⵉⵎⵙⵉⴷⴰⴳ: 35°N 4°W / 35°N 4°W
- ⴰⵎⴰⴳⵔⴰⴷ ⴰ ⵢⴻⵙⵙⴰⵡⴰⵍ ⵖⴻⴼ ⵢⵉⵡⴻⵜ ⵏ ⵜⴻⵎⵏⴰⴹⵜ ⴷⴻⴳ ⵓⵎⴻⵔⵔⵓⴽ. Ɣⴻⴼ ⵓⵛⴻⵜⵜⴰⵍ ⴰⵔⵉⴼⵉ, ⵥⴻⵔ ⵉⵔⵉⴼⵉⵢⴻⵏ. Ɣⴻⴼ ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ ⵏⵙⴻⵏ, ⵥⴻⵔ ⵜⴰⵔⵉⴼⵉⵜ.
ⴰⵔⵉⴼ ⵏⵉⵖ ⴰⵔⵔⵉⴼ ⴷ ⵜⴰⵎⵏⴰⴹⵜ ⴷⵉ ⵓⴳⴰⴼⴰ ⵏ ⵓⵎⴻⵔⵔⵓⴽ, ⵜⴻⵙⵙⴰⵊⵊⴰ ⵅⴻⴼ ⵢⵉⵍⵍ ⴰⴳⵔⴰⴽⴰⵍ, ⵣⴻⴷⴷⵖⴻⵏ ⴷⴰⵢ-ⵙ ⵊⴰⵔ 3 ⴰⵔ 5 ⵎⴻⵍⵢⵓⵏ ⵏ ⵉⵎⴻⵣⴷⴰⵖ.
ⵜⴰⵎⵓⵔⵜ ⵏ ⴰⵔⵉⴼ ⵍⵍⴰⵏ ⴷⴰⵢ-ⵙ ⵉⴷⵓⵔⴰⵔ ⴷ ⵛⴰ ⵏ ⵉⵣⴰⵖⴰⵔⴻⵏ. ⵉⴷⵓⵔⴰⵔ ⴷ ⵜⵎⵓⵔⵜ ⵏ ⴰⵔⵉⴼ ⵓⵙⵉⵏ-ⴷ ⵣⴻⴳ ⵉⵅⴻⴼ ⵏ ⵙⴱⴰⵔⵜⵉⵍ (ⵛⴰⵒⴻ ⵙⵒⴰⵔⵜⴻⵍ) ⴷ ⵜⴰⵏⵊⴰ ⴷⴻⴳ ⵓⵜⴰⵔⴰⵎ ⴰⵔ ⵉⵅⴻⴼ ⵉⴽⴻⴱⴷⴰⵏⴻⵏ (ⵔⴰⵙ ⴽⴻⴱⴷⴰⵏⴰ) ⴷ ⵢⵉⵖⵥⴻⵔ ⴰⵎⴻⵍⵡⵉ (ⵎⴻⵍⵡⴻⵛⵜ, ⵎⵧⵓⵍⵧⵓⵢⴰ) ⴷⵉ ⵓⴳⵎⵓⴹ, ⵣⴻⴳ ⵉⵍⴻⵍ ⴰⴳⵔⴰⴽⴰⵍ ⴷⵉ ⵓⴳⴰⴼⴰ ⴰⵔ ⵉⵖⵥⴻⵔ ⵏ ⵡⴻⵔⵖⴰ ⴷⵉ ⵡⴻⵏⵥⵓⵍ.
ⵣⴻⴳ ⵉⵖⴻⵔⵎⴰⵏ ⵉⵎⴻⵇⵇⵔⴰⵏⴻⵏ ⵢⴻⵍⵍⴰⵏ ⴷⵉ ⵜⴻⵎⵏⴰⴹⵜ ⵏ ⴰⵔⵉⴼ ⴰⵎⴻⵇⵇⵔⴰⵏ ⵖⴰⵔ-ⵏⴻⵖ: ⴻⵏⵏⴰⴹⵓⵔ, ⵍⵃⵓⵙⵉⵎⴰ, ⵜⴰⵏⵊⴰ, ⵜⵉⵟⵟⴰⵡⵉⵏ, ⴰⵛⵛⴰⵡⴻⵏ, ⴱⴻⵔⴽⴰⵏ, ⵜⴰⵣⴰ, ⵜⴰⵔⴳⵉⵙⵜ, ⴰⵣⵖⴻⵏⵖⴰⵏ, ⵙⴻⵍⵡⴰⵏ, ⵎⵉⴹⴰⵔ, ⴻⴷⴷⵔⵉⵡⴻⵛ, ⴰⵢⵜ ⴱⵓⵄⴻⵢⵢⴰⵛ, ⵉⵎⵣⵓⵔⴻⵏ, ⵍⴰⵄⵔⴰⵢⴻⵛ, ⴰⵊⴷⵉⵔ, ⵜⴰⵡⵔⵉⵔⵜ, ⵍⴻⴼⵏⵉⴷⴻⵇ, ⴷ ⴻⵍ ⵊⴻⴱⵀⴰ.
ⵉⴷⵓⵔⴰⵔ ⵏ ⴰⵔⵉⴼ ⵇⵇⵏⴻⵏ ⵖⴻⵔ ⵉⴷⵓⵔⴰⵔ ⵏ “ⵛⵧⵔⴷⵉⵍⵍⴻⵔⴰ ⴱéⵜⵉⵛⴰ” ⴷⵉ ⵙⴻⴱⴱⴰⵏⵢⴰ. ⵉⴷⵓⵔⴰⵔ ⵏ ⴰⵔⵉⴼ ⵡⴻⵔ ⵇⵇⵉⵏⴻⵏ ⵛⴰ ⵖⴻⵔ ⵉⴷⵓⵔⴰⵔ ⵏ ⵡⴰⵜⵍⴰⵙ. ⵊⴰⵔ-ⴰⵙⴻⵏ ⵜⴻⵍⵍⴰ ⴷⵉⵏ ⵜⴰⵣⴰ.
ⵎⴰⵛⵉ ⵎⴰⵔⵔⴰ ⵉⵎⴻⵣⴷⴰⵖ ⵏ ⵜⴻⵎⵏⴰⴹⵜ ⵏ ⴰⵔⵉⴼ ⴰⵎⴻⵇⵇⵔⴰⵏ ⵙⵙⴰⵡⴰⵍⴻⵏ ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ. ⵉⵎⴻⵣⴷⴰⵖ ⵏ ⵜⴰⵏⵊⴰ ⴷ ⵜⵉⵟⵟⴰⵡⵉⵏ ⵇⵇⴰⵔⴻⵏ ⵉ ⵢⵉⵅⴻⴼ ⵏⵙⴻⵏ “ⵊⴱⴰⵍⴰ” (ⵉⵊⴻⴱⵍⵉⵢⴻⵏ) ⵏⵉⵜⵏⵉ ⵙⵙⴰⵡⴰⵍⴻⵏ ⵜⴰⵄⵔⴰⴱⵜ ⵜⴰⵊⴻⴱⵍⵉⵜ. ⵜⴰⵎⵏⴰⴹⵜ ⵏ “ⵊⴱⴰⵍⴰ” ⴷ ⵜⴰⴼⵓⵍⵜ ⵏ ⵉⴷⵓⵔⴰⵔ ⵏ ⴰⵔⵉⴼ. ⵉⵡⴷⴰⵏ ⵢⴻⵙⵙⴰⵡⴰⵍⴻⵏ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵇⵇⴰⵔⴻⵏ ⵉ ⵢⵉⵅⴼⴻⵏ “ⵉⵎⴰⵣⵉⵖⴻⵏ” ⵏⵉⵖ “ⵉⵔⵉⴼⵉⵢⴻⵏ”, ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ ⵏⵙⴻⵏ ⵇⵇⴰⵔⴻⵏ ⴰⵙ ⵍⴻⴱⴷⴰ “ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ”. ⵉⵡⴷⴰⵏ ⵏ ⴱⴻⵔⵔⴰ ⴷ ⵏⵉⵜⵏⵉ ⵢⴻⵙⵙⴻⵇⴷⴰⵛⴻⵏ ⵜⴰⵡⴰⵍⵜ ⵏ “ⵜⴰⵔⵉⴼⵉⵜ”, ⵎⴰⵛⵉ ⴷ ⵉⵔⵉⴼⵉⵢⴻⵏ ⵙ ⵉⵎⴰⵏⵜ ⵏⵙⴻⵏ.