|
|
Ajerriḍ 1: |
Ajerriḍ 1: |
− | Tugdi deg tmura n temnaḍt d umaḍal seg uzraɛ n Daɛec deg Libya
| + | Amur d ameqqṛan seg i tasekla n Mufdi Zakareya ur yettwafser |
| | | |
− | LEZZAYER – Tagnit n tɣellist deg Libya tkemmel texṣer deg wussan-a ineggura mi mmɣen yirebraben n « Daɛec » ɣef temdint n Sirt (deg ugafa), yerna d aya ay yessagden ama d idisan ilibiyen, ama d amɣiwan agraɣlan, ladɣa timura n Temɣunt taɛṛabt ara yemlilen ass n ttlata s ussuter n Yilibiyen ay yeḥwaǧen tallalt. | + | LEZZAYER- Iwekked amaray n umezruy Muḥamed Laḥsen Zɣidi ass-a latnin di Dzayer tamaneɣt. Belli a yettwafsren seg yimahilen, n umedyaz Mafdi Zakareya. "Ur yettawaḍ 50 di lemya" seg tira-nnes yuguren di tikli taseklant-nnes lmiz n wis 52 d iseggasen. |
| | | |
− | Azal n dduṛt aya seg wasmi ay yenker yimenɣi gar yimezdaɣen n temdint n Sirt (agafa n Libya) d yimenɣan n tuddsa ay isemman i yiman-nnes « Awanak Islaman » (Daɛec), yerna mazal yettkemmil yimenɣi-a ay yeglan s wacḥal n tmeddurin.
| + | U yenna-d umaray n umezruy Muḥamed Laḥsen Zɣidi, amedyaz Mafdi Zakareya yeǧǧa tiɣucin n tagrawla s teɛrabt taqurant , d yeḍrisen s ddarja, d tɣucin d isefra ɣef ucehhal, d yeḍrisen n tecqufin. U heyiḍ-a ttutlayen-t ɣef tsertit...ar tag. |
| | | |
− | Anabaḍ alibi ayyes yesteɛṛef umɣiwan agraɣlan yenna-d « ur yezmir ara ad iqabel Awanak Islaman ɣef lǧal n tergult n leslaḥ ay d-yettwaḥettmen ɣef yigen-nnes », yerna iger-d tiɣri i tmura taɛṛabin akken ad gent tiyitiwin tigenwanin mgal yiɣallen n tuddsa-a tarebrabt deg temdint-a.
| + | Amedyaz Mafdi Zakareya yuran nnacid aɣelnaw "Qasamen" jar 1962 d 1972" .Yefser wis 4 n taggayin n tmedyazt. U tella tamedyazt tamezwarut, yettwafesren iḥejli-t i yimezdaɣ n Rrif, yettilin deg wagafa n Maṛṛuk. |
| | | |
− | Kra kan n tsaɛtin sakkin, tenna-d yiwet n teɣbalut tadiplimatit tamaṣrit d akken ad d-tili temlilit n Useqqamu n Temɣunt Taɛṛabt deg yiwet n tɣimit tafeɣnamit. Timlilit-a deg ara ḥedṛen yigensasen n tmura n Temɣunt Taɛṛabt d tiririt i ussuter-nni alibi.
| + | Tama-t-aya tamaziɣit texdem tagrawla, deg wudem n weɣrim abeṛṛani Aspenyuli. Seddu n ufus n Abdel Karim Alxaṭṭabi. Ma yella d mmi-s Sliman Ccix yutlay belli ussan ad d-yegguren had yefser iḍrisen n bab-as. |
| | | |
− | « Maṣer tebded ɣer yidis n ussuter alibi », ɣef wakken ay d-yenna unmahal Tarek Adel yellan d agensas imezgi n Maṣer deg Temɣunt Taɛṛabt, am wakken ay d-yenna d akken igensasen n tmura timaslaḍin ad nadin amek ara ɛawnen anabaḍ alibi ayyes yesteɛṛef umɣiwan agraɣlan akken ad iqabel tuggza tarebrabt ».
| + | Seg uɣir ict, Mass Baɛmara amaray amatu n tidukkla "Mafdi Zakareya". Yellan yenna-d s almunasbet n timlilit a texdem tidukkla-nnsen. U iḥeḍrit uneɣlaf n imujahden d ya yettmetlen tineɣlafin, n tiɣawsiwin n beṛṛa, ta n yedles , d wudmawen n tsertit d umezruy. Yenna-d ad d ttwafsren iḍrisen-nnes ussan-a. |
| | | |
− | Daɛec d acengu ucrik n Yilibiyen==
| + | Ad nesmekti Mafdi Zakareya ilull di 12 yunyu 1908 di Bni Yezgen (Tɣerdayt). Yettwaḥbes deg iseggasen n tlatinat d lak deg 1956 d 1959. Mani yeqqim di Meṛṛuk d Tunes. Yellan yezdeɣ deg-s al di yemmut di 17 ɣuct 1977. |
− | | + | |
− | Anabaḍ ay yellan deg temdint n Al-Bayda (agmuḍ) d unabaḍ-nnes axṣim yellan deg Ṭrables mseɛdawen deg sin yid-sen d Daɛec, yerna la ttgen ifadden i yimenɣan n Sirt deg yimenɣi-nsen mgal tegrawt-a tameḍḍarfut. Seg yidis-nnes, anabaḍ n Ṭrables iwekked-d d akken yebda-d tiyitiwin tigenwanin mgal yirebraben ay yellan deg Sirt ussan-a yezrin.
| + | |
− | | + | |
− | D acu kan, ass n lḥedd, yenna-d yiwen n yimḍebber ur yebɣin ara ad d-yettwabder yisem-nnes d akken « kra n yimezdaɣen imsellḥen ay yennuɣen naqal mgal Uwanak Islaman jebden iman-nnes yerna ffɣen ula seg temdint-a ». « Ur ten-id-tewwiḍ ara lemɛawna n tidet s waṭas sɣur sin-a n yinabaḍen, dɣa ḥebsen imenɣi », ɣef wakken ay d-yenna.
| + | |
− | | + | |
− | Libya terwi seg wasmi ay yeɣli yimḍebber-nnes aqbur, Maamar El-Gueddafi deg 2011, yerna attan ass-a d anrar n yimenɣi gar temlicin, am wakken ay tesɛa sin n yimnan d sin n yinabaḍen yemxaṣamen ay la yettnaɣen ɣef udabu. Lemcawṛat ay d-yebdan ddaw leɛnaya n Yiɣlanen Yeddukklen acḥal n wayyuren aya i ussiweḍ ɣer umtawa n unabaḍ n tdukli taɣelnawt werɛad ur frint ara.
| + | |
− | | + | |
− | Tugdi n uzraɛ n Daɛec deg tmura n temnaḍt==
| + | |
− | | + | |
− | Timura n temnaḍt d tmura tinaragin (tijiratin) n Libya nnant-d d akken tecɣeb-itent temsal n uzraɛ n Daɛec ay izemren ad yeqqel d tuggza i tɣellist (laman) n wakk tamnaḍt-a, am wakken ay d-wekkdent d akken yessefk ad ikemmel umciweṛ gar Yilibiyen.
| + | |
− | | + | |
− | Lezzayer, ay icerken talast d taɣezfant n Libya, tessaẓer ass n lḥedd s « lǧehd d ameqran » igiten irebraben ay d-yellan seg melmi kan deg Sirt, deg Libya, ɣef leḥsab n yiwen n ulɣu n uɣlif n tɣawsiwin n uzɣar, am wakken ay d-yebder ulɣu-a d akken « axṣar-a n tegnit n tɣellist deg temdint-a d ayen ay izemren ad yessegrireb tamurt-a tanaragt taweltmat deg yiɣzer n urway yerna d ayen ay izemren ad yili d tuggza n tidet i tɣellist n temnaḍt ».
| + | |
− | | + | |
− | Aɣlif n tɣawsiwin n uzɣar n Lezzayer iɛawed daɣ iger-d tiɣri tuɛjilt i ussebded n unabaḍ n tdukli taɣelnawt ara izemren ad yeḥrez tadukli taɣelnawt, tadukli n wakal d tnaya n Libya d umsefham gar warraw n uɣref alibi agmat akken ad yefru wugur n tɣellist n tmurt-a ».
| + | |
− | | + | |
− | Seg yidis-nnes, Tunes deg ay d-llant txazabiyin tirebrabin yeglan s wacḥal n tmeddurin, ladɣa seg yimerrayen ibeṛṛaniyen, tenna-d daɣ d akken tecɣeb-itt tegnit n tnaragt-nnes (tajaṛet), yerna tugad ad d-aẓen yirebraben ɣer tlisa-nnes.
| + | |
− | | + | |
− | « Tunes la tettḍafar s lqerb tagnit n tɣellist n Libya, yerna tger-d tiɣri i yisertayen ilibiyen akken ad gen ugar n lmeǧhud i usserbeḥ n ukala n umciweṛ aɣelnaw d ussebded n unabaḍ n tdukli taɣelnawt », ɣef wakken ay d-yenna yiwen n ulɣu n uɣlif n tɣawsiwin n uzɣar.
| + | |
− | | + | |
− | Ass n letniyen, yenna-d uneɣlaf n tɣawsiwin n uzɣar n Ṭṭalyan, Paolo Gentiloni iɛeyyen-d d akken Libya tezmer ad teqqel am Ṣumalya ma yella lemcawṛat n talwit ur ssawḍen ara ɣer umtawa seg-a ɣef kra n ledwaṛ.
| + | |
− | | + | |
− | « Ya ad tefru seg-a ɣef kra n ledwaṛ, ya ad d-naf iman-nneɣ sdat Ṣumalya niḍen tama n tmurt-nneɣ yerna ad aɣ-terr tmara ad neg ayen niḍen », ɣef wakken ay d-yenna uneɣlaf.
| + | |
− | | + | |
− | Seg yidis niḍen, Maṣer ay igan deg sin-a n yiseggasen ineggura tiyitiwin tigenwanin deg Libya mgal yimukan n Daɛec d temlicin timeḍḍurfa niḍen, tenna-d tikkelt niḍen d akken tewjed ad tɛawen « ladɣa anabaḍ n Al-Bayda akken ad iqabel irebraben yerna ad d-yerr akk akal alibi ».
| + | |
− | | + | |
− | Timura tutrimin ḥeṛsent Libya akken ad d-sbeddent anabaḍ n tdukli taɣelnawt==
| + | |
− | | + | |
− | Deg wakud deg d-tella tugdi deg temnaḍt-a, Iwanaken Yeddukklin, Fṛansa, Lalman, Ṭṭalyan, Spenyul d Briṭanya Tameqrant nnant-d deg yiwen n ulɣu ucrik d akken tecɣeb-itent aṭas tegnit imi tuddsa tameḍḍarfut n Daɛec la tettaẓ deg Libya, yili mazal la ttnaɣen mgal-nnes deg Lɛiraq d Surya.
| + | |
− | | + | |
− | Timura-a grent-d tiɣri i yidisan ay yemxaṣamen deg Libya akken « ad ttekkin deg lmeǧhud n yimenɣi mgal tuggza-a n tegrawin tirebrabin ay izegren i tmura yerna ttɣellitent tagnit n Libya akken ad awḍent ɣer yiswan-nsent ».
| + | |
− | | + | |
− | Seg yidis niḍen, wekkdent-d tmura-a d akken tagnit deg Sirt « temmal-d d akken iḥar lḥal ad gen yidisan ilibiyen amtawa i ussebded n unabaḍ n tdukli taɣelnawt s umɛawen d umɣiwan agraɣlan, akken ad ḍemnen taɣellist d uḥuddu seg tegrawin tirebrabin tukriḍin ay la yettnadin ad rwint tamurt ».
| + | |
ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ- ⵉⵡⴻⴽⴽⴻⴷ ⴰⵎⴰⵔⴰⵢ ⵏ ⵓⵎⴻⵣⵔⵓⵢ ⵎⵓⵃⴰⵎⴻⴷ ⵍⴰⵃⵙⴻⵏ ⵣⵖⵉⴷⵉ ⴰⵙⵙ-ⴰ ⵍⴰⵜⵏⵉⵏ ⴷⵉ ⴷⵣⴰⵢⴻⵔ ⵜⴰⵎⴰⵏⴻⵖⵜ. ⴱⴻⵍⵍⵉ ⴰ ⵢⴻⵜⵜⵡⴰⴼⵙⵔⴻⵏ ⵙⴻⴳ ⵢⵉⵎⴰⵀⵉⵍⴻⵏ, ⵏ ⵓⵎⴻⴷⵢⴰⵣ ⵎⴰⴼⴷⵉ ⵣⴰⴽⴰⵔⴻⵢⴰ. "ⵓⵔ ⵢⴻⵜⵜⴰⵡⴰⴹ 50 ⴷⵉ ⵍⴻⵎⵢⴰ" ⵙⴻⴳ ⵜⵉⵔⴰ-ⵏⵏⴻⵙ ⵢⵓⴳⵓⵔⴻⵏ ⴷⵉ ⵜⵉⴽⵍⵉ ⵜⴰⵙⴻⴽⵍⴰⵏⵜ-ⵏⵏⴻⵙ ⵍⵎⵉⵣ ⵏ ⵡⵉⵙ 52 ⴷ ⵉⵙⴻⴳⴳⴰⵙⴻⵏ.
ⵓ ⵢⴻⵏⵏⴰ-ⴷ ⵓⵎⴰⵔⴰⵢ ⵏ ⵓⵎⴻⵣⵔⵓⵢ ⵎⵓⵃⴰⵎⴻⴷ ⵍⴰⵃⵙⴻⵏ ⵣⵖⵉⴷⵉ, ⴰⵎⴻⴷⵢⴰⵣ ⵎⴰⴼⴷⵉ ⵣⴰⴽⴰⵔⴻⵢⴰ ⵢⴻⴵⴵⴰ ⵜⵉⵖⵓⵛⵉⵏ ⵏ ⵜⴰⴳⵔⴰⵡⵍⴰ ⵙ ⵜⴻⵄⵔⴰⴱⵜ ⵜⴰⵇⵓⵔⴰⵏⵜ , ⴷ ⵢⴻⴹⵔⵉⵙⴻⵏ ⵙ ⴷⴷⴰⵔⵊⴰ, ⴷ ⵜⵖⵓⵛⵉⵏ ⴷ ⵉⵙⴻⴼⵔⴰ ⵖⴻⴼ ⵓⵛⴻⵀⵀⴰⵍ, ⴷ ⵢⴻⴹⵔⵉⵙⴻⵏ ⵏ ⵜⴻⵛⵇⵓⴼⵉⵏ. ⵓ ⵀⴻⵢⵉⴹ-ⴰ ⵜⵜⵓⵜⵍⴰⵢⴻⵏ-ⵜ ⵖⴻⴼ ⵜⵙⴻⵔⵜⵉⵜ...ⴰⵔ ⵜⴰⴳ.
ⴰⵎⴻⴷⵢⴰⵣ ⵎⴰⴼⴷⵉ ⵣⴰⴽⴰⵔⴻⵢⴰ ⵢⵓⵔⴰⵏ ⵏⵏⴰⵛⵉⴷ ⴰⵖⴻⵍⵏⴰⵡ "ⵇⴰⵙⴰⵎⴻⵏ" ⵊⴰⵔ 1962 ⴷ 1972" .ⵢⴻⴼⵙⴻⵔ ⵡⵉⵙ 4 ⵏ ⵜⴰⴳⴳⴰⵢⵉⵏ ⵏ ⵜⵎⴻⴷⵢⴰⵣⵜ. ⵓ ⵜⴻⵍⵍⴰ ⵜⴰⵎⴻⴷⵢⴰⵣⵜ ⵜⴰⵎⴻⵣⵡⴰⵔⵓⵜ, ⵢⴻⵜⵜⵡⴰⴼⴻⵙⵔⴻⵏ ⵉⵃⴻⵊⵍⵉ-ⵜ ⵉ ⵢⵉⵎⴻⵣⴷⴰⵖ ⵏ ⵔⵔⵉⴼ, ⵢⴻⵜⵜⵉⵍⵉⵏ ⴷⴻⴳ ⵡⴰⴳⴰⴼⴰ ⵏ ⵎⴰⵕⵕⵓⴽ.
ⵜⴰⵎⴰ-ⵜ-ⴰⵢⴰ ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵉⵜ ⵜⴻⵅⴷⴻⵎ ⵜⴰⴳⵔⴰⵡⵍⴰ, ⴷⴻⴳ ⵡⵓⴷⴻⵎ ⵏ ⵡⴻⵖⵔⵉⵎ ⴰⴱⴻⵕⵕⴰⵏⵉ ⴰⵙⵒⴻⵏⵢⵓⵍⵉ. ⵙⴻⴷⴷⵓ ⵏ ⵓⴼⵓⵙ ⵏ ⴰⴱⴷⴻⵍ ⴽⴰⵔⵉⵎ ⴰⵍⵅⴰⵟⵟⴰⴱⵉ. ⵎⴰ ⵢⴻⵍⵍⴰ ⴷ ⵎⵎⵉ-ⵙ ⵙⵍⵉⵎⴰⵏ ⵛⵛⵉⵅ ⵢⵓⵜⵍⴰⵢ ⴱⴻⵍⵍⵉ ⵓⵙⵙⴰⵏ ⴰⴷ ⴷ-ⵢⴻⴳⴳⵓⵔⴻⵏ ⵀⴰⴷ ⵢⴻⴼⵙⴻⵔ ⵉⴹⵔⵉⵙⴻⵏ ⵏ ⴱⴰⴱ-ⴰⵙ.
ⵙⴻⴳ ⵓⵖⵉⵔ ⵉⵛⵜ, ⵎⴰⵙⵙ ⴱⴰⵄⵎⴰⵔⴰ ⴰⵎⴰⵔⴰⵢ ⴰⵎⴰⵜⵓ ⵏ ⵜⵉⴷⵓⴽⴽⵍⴰ "ⵎⴰⴼⴷⵉ ⵣⴰⴽⴰⵔⴻⵢⴰ". ⵢⴻⵍⵍⴰⵏ ⵢⴻⵏⵏⴰ-ⴷ ⵙ ⴰⵍⵎⵓⵏⴰⵙⴱⴻⵜ ⵏ ⵜⵉⵎⵍⵉⵍⵉⵜ ⴰ ⵜⴻⵅⴷⴻⵎ ⵜⵉⴷⵓⴽⴽⵍⴰ-ⵏⵏⵙⴻⵏ. ⵓ ⵉⵃⴻⴹⵔⵉⵜ ⵓⵏⴻⵖⵍⴰⴼ ⵏ ⵉⵎⵓⵊⴰⵀⴷⴻⵏ ⴷ ⵢⴰ ⵢⴻⵜⵜⵎⴻⵜⵍⴻⵏ ⵜⵉⵏⴻⵖⵍⴰⴼⵉⵏ, ⵏ ⵜⵉⵖⴰⵡⵙⵉⵡⵉⵏ ⵏ ⴱⴻⵕⵕⴰ, ⵜⴰ ⵏ ⵢⴻⴷⵍⴻⵙ , ⴷ ⵡⵓⴷⵎⴰⵡⴻⵏ ⵏ ⵜⵙⴻⵔⵜⵉⵜ ⴷ ⵓⵎⴻⵣⵔⵓⵢ. ⵢⴻⵏⵏⴰ-ⴷ ⴰⴷ ⴷ ⵜⵜⵡⴰⴼⵙⵔⴻⵏ ⵉⴹⵔⵉⵙⴻⵏ-ⵏⵏⴻⵙ ⵓⵙⵙⴰⵏ-ⴰ.
ⴰⴷ ⵏⴻⵙⵎⴻⴽⵜⵉ ⵎⴰⴼⴷⵉ ⵣⴰⴽⴰⵔⴻⵢⴰ ⵉⵍⵓⵍⵍ ⴷⵉ 12 ⵢⵓⵏⵢⵓ 1908 ⴷⵉ ⴱⵏⵉ ⵢⴻⵣⴳⴻⵏ (ⵜⵖⴻⵔⴷⴰⵢⵜ). ⵢⴻⵜⵜⵡⴰⵃⴱⴻⵙ ⴷⴻⴳ ⵉⵙⴻⴳⴳⴰⵙⴻⵏ ⵏ ⵜⵍⴰⵜⵉⵏⴰⵜ ⴷ ⵍⴰⴽ ⴷⴻⴳ 1956 ⴷ 1959. ⵎⴰⵏⵉ ⵢⴻⵇⵇⵉⵎ ⴷⵉ ⵎⴻⵕⵕⵓⴽ ⴷ ⵜⵓⵏⴻⵙ. ⵢⴻⵍⵍⴰⵏ ⵢⴻⵣⴷⴻⵖ ⴷⴻⴳ-ⵙ ⴰⵍ ⴷⵉ ⵢⴻⵎⵎⵓⵜ ⴷⵉ 17 ⵖⵓⵛⵜ 1977.