Asebter amenzawi : Tameẓla gar ileqman

Seg Tasanayt s tmaziɣt imunen
Neggez ar: ẓer isebtar, anadi
(Replaced content with "lezZAYER")
 
(4,270 n tisiwal tibusarin af amseqdac ur ttumlalent ara)
Ajerriḍ 1: Ajerriḍ 1:
 
+
lezZAYER
Timenɣiwt n umeɣnas ay yennuɣen ɣef Ldzayer, Henri Curiel, iban-d bab-nnes
+
 
+
 
+
+
LDZAYER TAMANEƔT – Henri Curiel, d ameɣnas ay yennuɣen ɣef Ldzayer, yettwenɣ deg wass n 4 Mayu 1978 deg Paris, d acu kan, win ay t-yenɣan ur d-iban ara armi d ussan-a s tuffɣa n udlis n « Le roman vrai d’un fasciste français » (Ungal n tidet n yiwen n ufaci afṛensis), aydeg bab-nnes ay yettekkan deg yiwet n tuddsa n uyeffus ameḍḍarfu ay iqerben ɣer « ssrabes ifṛensisen » yesteɛṛef s tmenɣiwt n Curiel.
+
+
Deg wass n 4 Mayu 1978, Henri Curiel nɣan-t sin n yirgazen ur yettwassnen s rrṣaṣ deg umsawen n lbaṭima aydeg yezdeɣ, deg Paris.
+
+
+
René Resciniti de Says, yettekkan deg tegrawt n Action française ay iqerben ɣer « ssrabes ifṛensisen » d yimkariyen n Bob Dénard, yemmut deg 2012, yerna yura-d deg udlis ay d-yeffɣen sdeffir tmettant-nnes, dakken yettekka deg tmenɣiwt n umeɣnas n uzelmaḍ ameḍḍaruf, Pierre Goldman, d tin n Henri Curiel, yili seg yidis n unabaḍ afṛensis, tamsalt n tmenɣiwin-a tettwaxtem. 
+
+
Hneri Curiel ilul deg wass n 13 Ctembeṛ 1914 deg Lqahira (Maṣer) deg yiwet n twacult tanesbaɣurt ay d-yusan seg Ṭṭalyan. Baba-s yella ixeddem deg tbanka. Henri Curiel yella yettnaɣ seg wul mgal ussehres (listiɛmaṛ) yerna yekka tudert-nnes d ameɣnas i lmend n uslelli n tmura, ladɣa tid n Tefriqt. 
+
+
Deg 1956, yebda ixeddem i lmend n uzarug (listiqlal) n Ldzayer, dɣa yessebded-d Amussu mgal ussehres afṛensis, am wakken ay yella ixeddem s tuffra deg « uẓeḍḍa n Jeanson » n wid « yettawin tibalizin » i lmend n uɛawen n yimeɣnasen n uslelli n Ldzayer.
+
+
Curiel yefka-d akk ayen yesɛa deg uxeddim-nnes, yerna iɛawen imjahden n Terni n uslelli aɣelnaw (FLN) s tmussni-nnes meɣɣren deg unrar n uɣnas.
+
+
Asmi ay d-yettwakcef « uẓeḍḍa n Jeanson » yerna ttwaḍḍfen aṭas seg wid ay yettekkan deg-s deg 1960, Henri Curiel yessebded-d aẓeḍḍa niḍen n « yimawayen n tbalizin » akken ad d-yexlef aqbur-nni yerna ad ikemmel ccɣel. 
+
+
Jean Tabet, d ameɣnas i lmend n Ldzayer yerna d imḍebber deg uẓeḍḍa n « Curiel » deg tallit-nni, yenna-d dakken Henri Curiel « yella d agrawal n tidet yerna yella yettnaɣ ɣef waṭas n temsal timeqranin deg umaḍal, ama deg unrar n uḥaṛeb n tehrest neɣ deg win n uḥaṛeb n tfacit ».
+
+
Imi ay yettekka deg yimenɣi i lmend n uslelli n Ldzayer, Henri Curiel yettwaḍḍef ass n 20 Ṭuber 1960, sakkin yettwaḥbes 18 n wayyuren deg lḥebs n Fresne (deg Fṛansa). Asmi ay ttwastenyan yimtawayen n Evian, deg Meɣres n 1962, bran-as-d.
+
+
+
D timenɣiwt « tasertit », yekcef-d bab-nnes iman-nnes
+
+
Henri Curiel ikemmel imenɣi-nnes mgal ussehres s ussileɣ n yimeɣnasen yellan ttnaɣen ɣef temsal niḍen. Deg yiseggasen n 1970, Curiel yella-d d abdammas deg yinermisen ay d-yellan gar yilwaẓriyen (wid yebɣan talwit) isṛayiliyin d yifalesṭiniyen, uqbel ma nɣan-t deg 1978.
+
+
Ula ma tamsalt n tmenɣiwt-a tettwaɣleq, 37 n yiseggasen sdeffir tmettant-nnes, iban-d yiwen n urgaz ay yesteɛṛfen i tikkelt tamezwarut dakken timenɣiwt-a d « tasertit » deg udlis umi isemma « Le roman vrai d’un fasciste français » (Ungal n tidet n yiwen n ufaci afṛensis).
+
+
Resciniti de Says iwekkel yiwen n uneɣmas, Christian Rol, akken ad as-d-yaru adlis-nnes, dɣa yeḥka-as-d ɣef wacu d wamek ay yenɣa Curiel. Seg tama niḍen, yenna-d dakken win ay yefkan ttesriḥ i tmenɣiwt-a d Pierre Debizet, imḍebber n SAC (Action active unique – Tigawt turmidt tayiwent), d yiwet n temlict n ukabar n de Gaulle.
+
+
Deg Yennayer n 2013, anmezruy Gilles Manceron, ay yesqedcen tisestanin (iḥtacen) d cchadat « timaynutin, aydeg yella laman yerna mṣadant », yenna-d dakken timenɣiwt n Curiel yettekka deg-s Umeẓlu afṛensis n ussefter uffiɣ d uḥaṛeb n usɣalli (Service français de documentation extérieure et de contre-espionnage).
+
+
Mass Manceron yenna-d dakken « lemmer timenɣiwt am ta iga-tt SDECE, aya ur d-yettili ara arma yeqbel uselway n Tegduda » ay yellan, deg tallit-nni d Valéry Giscard d’Estaing.
+
+
Taṛcibin n ssrabes uffiren ifṛensisen werɛad ur ttwaldint ara akken ad nẓer akk ayen yeqqnen ɣer tmenɣiwt-a.
+
+
Amazan afṛensis awenḍaẓri, Noël Mamère, yessuter assebded n tseqqamut n tsestant yerna yenna-d dakken « yessefk waya » i lmend n ccfawat n ugdud, am wakken ay as-isemma i tejrimt-a « d timenɣiwt ay iga uwanak ».
+

Azmez n lqem taneggarut d 21:55, 4 Mayu 2023

ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ