Asebter amenzawi : Tameẓla gar ileqman

Seg Tasanayt s tmaziɣt imunen
Neggez ar: ẓer isebtar, anadi
(Replaced content with "lezZAYER")
 
(4,058 n tisiwal tibusarin af amseqdac ur ttumlalent ara)
Ajerriḍ 1: Ajerriḍ 1:
Alɣu n Useqqamu n yineɣlafen
+
lezZAYER
Alɣu n Useqqamu n yineɣlafen
+
+
 
+
+
 
+
LEZZAYER TAMANEƔT – Aseqqamu n yineɣlafen yemlal ass n lḥedd ddaw tselwit n uselway n tegduda, Abdelaziz Bouteflika, yerna yessuffeɣ-d alɣu-a ara d-nqeddem da d ummid:
+
 
+
« Mass Abdelaziz Bouteflika, aselway n tegduda, yesselwi yiwet n temlilit n useqqamu n yineɣlafen ass-a, lḥedd 24 Mayu 2015 yemtawan d 5 Ceɛban 1436.
+
 
+
Deg tezwara n temlilit-nni, iɣef n uwanak (ddula) yesnemmer imaslaḍen n unabaḍ ay ifuken ccɣel-nsen, yerna ihenna ineɣlafen ay iɛawden ttwafernen-d akken ad kemmlen axeddim-nsen d wid ay d-yettwasemman d ineɣlafen imanynuten.
+
 
+
Mass aselway n tegduda iger-d tiɣri i unabaḍ akken ad yexdem s wakk tizemmar-nnes akken ad yessefɛel ahil n semmus n yiseggasen n unnerni, deg tegnit deg yettwaḥṛes uwanak deg umedxul-nnes n tedrimt.
+
 
+
Aselway Abdelaziz Bouteflika yenna-d d akken aya ad yeḥwij lmejhud d ameqran, ugar n uḥṛas d leɛqel deg usseddu n teɣbula tinagdudin, aḍfar s lqerb n yisenfaren d yikaramen, assiweḍ iwatan n yisalan i uɣref d umyessmad ifazen gar akk imaslaḍen n unabaḍ. 
+
 
+
Mi yebda ahil-nnes n temlilit, aseqqamu n yineɣlafen yessukk-d tiṭ yerna yesɛedda assumer n usenfar n lqanun ara iɛawden tamuɣli deg lameṛ n 26 Ctembeṛ 1975 ay ibeddlen yerna tessmed lqanun n tnezzut (ttjaṛa).
+
 
+
Aɛawed-a n tmuɣli yerza iḥezziben ay yeqqnen ɣer Tkebbaniyin sut tmasit yettwalessen (SARL) akken ad ssifessen assebded n tkebbaniyin-a yerna ad ḥudden ugar icriken, aya akk i lmend n usselhu n tegnit n ussefti deg tmurt.
+
 
+
I lmend n waya, ccerḍ n ṛaselmal adday n tkebbanit mm tmasit yettwalessen d unya n teslullit-nnes ad yettwassifses. Nnig waya, assumer-a n usenfar n lqanun ad d-tadef ɣer-s takti n « uttekki deg temguri » akken ad tifsus ticcurka gar yimawlan n ṛaselmal d yicriken ay yesɛan yagi tamussni neɣ tidumṣukiwin. Seg yidis niḍen, amḍan afellay akk n yicriken deg tkebbanit mm tmasit yettwalessen ad yernu seg 20 ɣer 50. Deg tgara, ma yella-d uɛeḍḍel n nnig 6 n wayyuren deg ussebded n tkebbanit mm tmasit yettwalessen ay yesɛan leɛqed ɣer uzemmam, icriken zemren ad d-jebden attekki-nsen.
+
 
+
Sdeffir n usɛeddi n ussumer-a n usenfar-a n lqanun, Mass aselway n tegduda iger-d tiɣri i unabaḍ akken ad ikemmel yerna ad yesseɛjel tisemmeskal (tteɛdilat) yeqqnen ɣer leqwanin d yilugan d uṣeggem n ttawilat i lmend n usmal n ussefti d usnulfu n uxeddim. 
+
 
+
Aselway Abdelaziz Bouteflika yenna-d daɣ d akken tagnit n wass-a maci d tin n yimenɣi gar tesnaktiwin, yerna ulac amgerrad gar ṛaselmal anagdud d ṛaselmal uslig aɣelnaw.
+
 
+
Imḍebber ameqran n tmurt yerna-d d akken asnerni n tmurt d ayen yerzan, tamenzut uqbel kulci, Idzayriyen, yerna yessefk ad gen aya s ṣṣfa yerna s uqader n leqwanin n leɣrama d uxeddim, am wakken ay yessefk ad mɛahaden akk akken ad nnaɣen mgal akk leṣnaf n usserwel n sselɛa.
+
 
+
Aselway n tegduda yenna-d d akken Lezzayer teḥwaj daɣ attekki n yicriken ibeṛṛaniyen akken ad tfaṛes seg ttejṛibat d tmussni-nsen.
+
 
+
Aselway Abdelaziz Bouteflika iɛawed iwekked-d, deg tgara, d akken awanak ad ikemmel axeddim-nnes ɣef umgerrad yellan gar tmiwa d usnerni n teɣdemt tanmettit d temsetlelt taɣelnawt.
+
 
+
Aseqqamu n yineɣlafen yessukk-d daɣ tiṭ yerna yesɛedda asssumer n usenfar n lqanun yeqqnen ɣer ussuddes n ṣṣenɛa n yimwekkel-imqeyyem.
+
 
+
Imi ccɣel-a yesɛa azal, assumer-a n usenfar n lqanun ad yessejhed, ladɣa, ccuruḍ n uqbal n umdan ɣer ṣṣenɛa-a, yerna ad yekkes tiɣawsiwin ur yemṣadan ara d ṣṣenɛa-a, am wakken ara d-yessefru ilugan n usseddu yeṣfan n ṣṣenɛa-a, ladɣa deg wayen yerzan izmamen-nnes d leḥsabat.
+
 
+
Aseqqamu n yineɣlafen yessukk-d daɣ tiṭ yerna yesɛedda 3 n yissumar n yisenfaren n lqanun yeqqnen ɣer tzalɣiwin (lmadayat) tiserdasiyin.
+
 
+
Assumer amezwaru n usenfar n lqanun yettbeddil yerna yessmad lqanun n 11 Fuṛaṛ 1986 n tzalɣi taserdasit s ukafu wis 3, yerna tazalɣi-a ad qqlen ad tt-ttakfen deffir 30 n yiseggasen n uxeddim s tuklalit. 
+
 
+
Assumer n usenfar n lqanun wis sin d win ay d-yessumren asnulfu n tzalɣi n tebɣest taserdasit i lmend n tririt n tejmilt i win ara igen kra n ccɣel n tebɣest, ladɣa deg wayen yerzan imenɣi d ussukkes n tmeddurin n yimdanen.
+
 
+
Assumer n usenfar wis 3 yessumer-d asnulfu n tzalɣi n uttekki deg ṭṭradat n Ugmuḍ Alemmas n 1967 d 1973. Tazalɣi-a ad tettunefk ɣef leḥsab n ccuruḍ ara d-yessefru lqanun-a i yiferdisen n yiɣallen imsellḥen n tmurt ay yettekkan deg sin-a n yimennuɣen, gar-asen ula d wid yewwḍen leɛfu n Ṛebbi.
+
 
+
Mass aselway n tegduda ifuṛes tagnit-a akken ad yessiweḍ ṛṛeḥma i wid yemmuten mi llan ttgen lwajeb-nsen aɣelnaw, am wakken ay yerra tajmilt n uɣlan tikkelt niḍen i yixeddamen n yigen aɣelnaw aɣerfan d tfekka n tɣellist (laman) ɣef uɛahed-nsen d wayen ay ttakfen d asfel deg yimenɣi mgal rrebrab d uheyyi-nsen yezgan i uḥuddu n yimdanen d wayla, d uḍman n tummda n wakal aɣelnaw deg yiwet n temnaḍt yerwin.
+
 
+
Seg yidis niḍen, Aseqqamu n yineɣlafen yessukk-d tiṭ yerna yeddem sin n leqwanin yerzan tiduẓunin tideblanin ara d-yennulfun deg unẓul n tmurt.
+
 
+
Sin-a n yiḍrisen ad sfeɛlen ṛṛay ay yeddem uselway n tegduda deg temlilit tameẓyant ay d-yellan i lmend n usnerni n twilayin n uẓul d Yignan Unnigen.
+
 
+
S waya, yeffeɣ-d lqanun aselwayan ara d-yesnulfun 10 n tduẓunin tideblanin deg twilayin n Adrar, Tibeskert, Beccaṛ, Tamenɣest, Wargla, Illizi, Wad Suf d Tɣerdayt. Tiduẓunin-a tideblanin ad tent-sseddayen yiwaliyen inesmigalen ddaw udabu n yiwaliyen n twilayin-a.
+
 
+
Seg tama niḍen, yeffeɣ-d lqanun aslekman ara yefken i tduẓunin tideblanin ttawilat ay ḥwajent akken ad gent axeddim-nsent akken iwata, yerna ad tent-yessejhed s ussebded n useqqamu n umciweṛ d ussemyuddes n lecɣal d wufrinen idiganen ay terza temsalt.
+
 
+
Ttawil-a adeblan amaynu ad yettwassefɛel war leɛḍil deg twilayin n unẓul, yerna ad t-smeɣren deg 2016 akken ad iḥaz tiwilayin n Yignan Unnigen.
+
 
+
Sdeffir ussukku n tiṭ ɣef ukaram-a, aselway n tegduda yumeṛ anabaḍ akken ad yefk i tduẓunin tideblanin timaynutin akk ixeddamen ay ḥwajent akken ad asen-tettwaḍmen tegnit ad gent lecɣal-nsent akken iwata.
+
 
+
Aselway n tegduda yessuter daɣ ad yettunefk uzal d ameqran i usnerni n ussefti deg twilayin n unẓul d Yignan Unnigen deg wakud deg tiwilayin-a sfaydint-d yagi seg ccuruḍ n ussifses n ussefti.
+
 
+
Imḍebber ameqran n tmurt yerna-d d akken assefti ara ifaṛsen ccuruḍ n ussufsis deg twilayin n unẓul d Yignan Unnigen ad sneqsen lexṣaṣ n uxeddim deg temnaḍin-a, yerna aya ad yessejhed anewweɛ n tdamsa taɣelnawt, yerna tasertit taɣelnawt n usseqɛed n wakal ad tɛawen assefɛel n waya.
+
 
+
Seg yidis niḍen, aseqqamu n yineɣlafen yessukk-d tiṭ yerna yesɛedda asenfar n lqanun aselwayan ara yefken ttesriḥ i Lezzayer akken ad tɛawed ad d-tebnu tiɣbula n Tiddukla tagraɣlant i tneflit.
+
 
+
Ta d yiwet n tsudut n Tbanka tamaḍlant deg ttekkant 173 n tmura gar-asent Lezzayer ara d-ibezren tikkelt-a 174.625 n yidulaṛen (USD) akken ad ɛawden ad d-bnun tiɣbula-nnes n tedrimt. 
+
 
+
Deg ukemmel n uxeddim-nnes, aseqqamu n yineɣlafen yessukk-d tiṭ yerna yesɛedda 4 n yisenfaren n leqwanin iselwayanen yeqqnen ɣer leɛqudat n ussenqed d uɣellet n yiserɣa.
+
 
+
Lqanun amezwaru yeqqen ɣer uqbal n ubeddel wis 3 n leɛqed n 16 Yebrir 2000 i unadi d uɣellet n yiserɣa deg temnaḍt n « Ɣud Ṛṛuni » (iḥder 401c), d abeddel ay testenya SONATRACH d tkebbaniyin n « HESS RER Ltd », « PETRONAS CAGLIARI OVERSEAS SDN BHD » d « CEPSA ».
+
 
+
Lqanun wis sin ad yesɛeddi abeddel wis 3 n leɛqed n 10 Yulyu 2002 i unadi d uɣellet n yiserɣa deg temnaḍt n « Timimun » (iḥedren 325 d 329), d abeddel ay testenya SONATRACH d tkebbanit n « CEPSA ».
+
 
+
Lqanun wis kraḍ (3) ad yesɛeddi abeddel wis 6 n lqanun n 25 Mayu 1992 i unadi d uɣellet n yiserɣa imengiyen deg temnaḍt umi semman Ɣud Yeɛqub (iḥder 406a), d abeddel ay yettwastenyan gar SONATRACH d tkebbanit n « CEPSA ».
+
 
+
Lqanun wis kuẓ (4) d lqanun aselwayan ara yesɛeddin abeddel amezwaru n leɛqed n 31 Meɣres 2011 i unadi d uɣellet n yiserɣa deg temnaḍt umi semman « Ɣud Ṛṛuni II » (iḥedren 401a d 403f), d abeddel ay stenyant Tnegga taɣelnawt n uqeyyem n teɣbula n yiserɣa (ALNAFT), SONATRACH d tkebbanit n « CEPSA ».
+
 
+
Aseqqamu n yineɣlafen yesmeḥses yerna yesqerdec ɣef usarag ay d-iga uneɣlaf n teẓwert ɣef usmar n wahil aɣelnaw n teẓwar d-yetteqqalen, d usnerni n tmellilt n teẓwert.
+
 
+
Deg wayen yerzan asmar n wahil aɣelnaw n teẓwar d-yetteqqalen ay yettwaddmen deg 2011, yenna-d uneɣlaf deg usarag-nnes d akken tella-d tiddit ɣer sdat deg wayen yerzan aqeyyem n tzemmar n tmurt deg wayen yerzan tiẓwar-a d ussenqes n wanect ara d-sqament teẓwar n tafukt d tin n waḍu.
+
 
+
S waya, seg-a ɣer 2030, ad yezreɛ ugar deg Lezzayer usseqdec n teẓwert n tafukt d tin n waḍu, ma s lmudda talemmast, ad teqqel tmurt ad d-txeddem trisiti s lḥamu n tafukt, am wakken ara tesseqdec asdukkel n ttawilat n teẓwert, asseqdec n wayen d-yusan seg yimexluqen imuddiren deg uxlaq n teẓwert d usseqdec n teẓwert n wakal, aya akk i lmend n uqabel n ssuq n tmurt, am wakken ara tezmert tmurt ad tessajjaw taẓwert-a ɣer Tuṛuft.
+
 
+
S wahil-a, tiẓwar d-yetteqqalen ad awḍent ad d-tettakfen 37% seg wayen ay teḥwaj tmurt d trisiti, yerna ad tessiweḍ tmurt ad d-tessiger 300 n yimelyaṛen n yimitren igasasen (m3) n lgaz gar 2021 d 2030, dɣa d aya ara yejjen tamurt ad ten-tessenz i uzɣar yerna ad d-terbeḥ ugar n yidrimen.
+
 
+
Deg wayen yerzan asnerni n tmellilt n teẓwert, ahil-a yesbeyyen-d d akken yessefk ad yenqes ussuder amatu n teẓwert seg-a ɣer 2030 s 9%, s waya, tamurt ad teqqel ad d-tessagar 63 n yimelyunen n yiṭunen n upitṛul, yerna aya ad d-yesserbeḥ 42 n yimelyaṛen n yidulaṛen i Lezzayer.
+
 
+
Assefɛel n wahil-a ad yerẓem tawwurt i uɛzal d usseḥmu n 100.000 n tnezduɣin deg useggas, am wakken ara qqlent ugar n umelyun n tkeṛṛusin ad tteddunt s lgaz n upitṛul imengi d 20.000 n lkiṛan, yerna aya akk ad d-yesnulfu 180.000 n yimukan n uxeddim.
+
 
+
Assefɛel n sin-a n wahilen d ayen ara yessifessen unabaḍ.
+
 
+
Aselway Abdelaziz Bouteflika iwekked-d akken ahilen-a yessefk ad ten-yessefɛel unabaḍ s uɛewwel yerna yal aseggas ad d-iqeddem tacrawt ɣef wanda ay yessaweḍ deg uxeddim. Imḍebber ameqran n tmurt yenna-d d akken asnerni n teẓwar d-yetteqqalen d tmellilt n teẓwert d ayen ara yettekkin deg unesnerni adamsan n tmurt d usselhu n tegnit n tmeddurt n yimezdaɣen, am wakken ara yejj Lezzayer ad tettekki deg lmejhud agraɣlan n uḥraz n twennaḍt.
+
 
+
Aseqqamu n yineɣlafen yesla yerna yesqerdec ɣef usarag n tneɣlaft n ussegmi (tteṛbeyya) aɣelnaw ay yerzan assewed n tuqqla ay d-yetteddun ɣer uɣerbaz.
+
 
+
I lmend n waya, 8,5 n yimelyunen n yibalmuden ara yeqqlen ɣer uɣerbaz, s waya, amḍan-a yerna s 150.000 n yibalmuden ɣef leḥsab n wayen yellan ass-a.
+
 
+
Ɣef waya, aḥric n ussegmi taɣelnawt yessefk ad yebnu tidumṣukiwin timaynutin gar-asent 562 n yiɣerbazen imenza, 231 n yiɣerbazen ilemmasen d 276 n tesnawiyin, nnig waya, ad rnun ad bnun 156 n tnecciyin tiɣurbizin, 108 n yiɣerbazen deg ara ttetten yinelmaden imekli d 23 n yiɣerbazen deg ara ttnusun yinelmaden. Lebni n tdumṣukiwin-a ad ttekkin deg-s aṭas n yiḥricen niḍen ladɣa win n lebni d win n tmazdayin tidiganin.
+
 
+
Seg yidis niḍen, ad d-skecmen 19.000 n yixeddamen imaynuten deg uḥric n ussegmi aɣelnaw, yerna ugar n 10.000 seg yixeddamen-a ad xedmen deg unrar n ussegrer asnegman. Seg yidis niḍen, ad d-ssidfen idlisen imaynuten n uɣerbaz deg wakk iḥricen n ussegmi. Deg tgara, deg wayen yerzan tanezduɣt n yixeddamen n ussegmi, ad kemmlent twilayin n unẓul tukci n tnezduɣin-a deg useggas aɣurbiz n 2015-2016.
+
 
+
Mi ifuk uskasi ɣef ukaram-a, Mass aselway n tegduda iwekkel anabaḍ akken ad d-iḥaz tajellabt n yidrimen n zzyada i uṣeggem n yiɣerbazen ay yefficcten, am wakken ay yeɣtes ad ikemmel uxeddim s uqader n yiḥezziben n temsetlelt taɣelnawt ay yettwaddmen deg yiseggasen yezrin i lfayda n yibalmuden n twaculin tigellilin.
+
 
+
Aseqqamu n yineɣlafen yesla yerna yeskasi ɣef usarag ay d-iga uneɣlaf n ulmud imineg d unadi ussnan ɣef ussewjed n tuqqla tasdawant ay d-yetteddun.
+
 
+
Dɣa s waya, iban-d d akken aseggas asnegman n 2015-2016 d win deg ara adfen amelyun d uzgen n yinelmaden ɣer tesdawit, dɣa 200.000 n yinelmaden ara d-yernun ɣef leḥsab n useggas-a ara ifaken.
+
 
+
Amḍan-a ameqran n yinelmaden ad yadef ɣer 49 n tesdawiyin gar-asent tid n ussileɣ yettkemmilen, 10 n wammasen isdawanen, 20 n yiɣerbazen iɣelnawen imingen d 7 n yiɣerbazen imingen, dɣa s ujemmal, llan 98 n yiɣsuren ara yemmagren inelmaden deg wakk tiwilayin n tmurt. Aẓeḍḍa-a ad d-rnun ɣer-s 75.000 n yimukan isnegmanen.
+
 
+
Seg yidis niḍen, tuqqla tasdawant ay d-yetteddun d tin deg ara d-ttwaheyyin 50.000 n wusuten deg tnezduɣin n yinelmaden, dɣa ad tesɛu tmurt s ujemmal 680.000 n wusuten deg 394 n tnezduɣin tisdawanin.
+
 
+
Seg yidis niḍen, 4600 n yiselmaden isdawanen ara d-ssidfen ɣer uxeddim i lmend n useggas-a amaynu, yerna ad rnun ɣer 52.500 n yiselmaden ay yellan yagi, gar-asen 5.500 n yipṛufisuren d wugar n 11.500 n yikerwaten n yisaragen.
+
 
+
Mi ifuk uskasi-a, Mass aselway n tegduda iḥettet-d d akken yessefk anabaḍ ad d-yessewjed iselmaden akken ay d-yessewjad tisdawiyin deg wakk timnaḍin n tmurt.
+
 
+
Seg yidis niḍen, aseqqamu n yineɣlafen yesna yerna yeskasi ɣef usarag n uneɣlaf n tdawsa, n yimezdaɣen d tsemmeskelt n yisbiṭaren yeqqnen ɣer uɣawas aɣelnaw n yimenɣi mgal ukensir.
+
 
+
Aɣawas-a d imḍebber ameqran n tmurt ay yumṛen ad t-id-heyyin, texdem deg uheyyi-nnes yiwet n tegrawt seg yimsujjiyen (iṭbiben) uẓwiren akk n tmurt, yerna fuken-t kra n wayyuren aya. Anabaḍ yerra aɣawas-a d iɣawasen n tigawt takmamt yerna ad ttwaqeyymen seg yidis n tedrimt.
+
 
+
Aɣawas aɣelnaw i yimenɣi mgal ukensir d win ara d-yerzun asselhu (i) n uḥezzeb mgal tɣawsiwin ay d-yettgen aḍḍan-a (ii) tizemmar n ukcaf n kra n yikensiyen, (iii) tizemmar n uɛqal n waḍḍan-a ɣer umdan.
+

Azmez n lqem taneggarut d 21:55, 4 Mayu 2023

ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ