Asebter amenzawi : Tameẓla gar ileqman

Seg Tasanayt s tmaziɣt imunen
Neggez ar: ẓer isebtar, anadi
(Replaced content with "lezZAYER")
 
(3,024 n tisiwal tibusarin af amseqdac ur ttumlalent ara)
Ajerriḍ 1: Ajerriḍ 1:
Tagrawla n Ldzayer: yebda yimenɣi deg Fṛansa deg 1956
+
lezZAYER
 
+
LDZAYER TAMANEɣT – Ṭṭrad n uslelli aɣelnaw ur yebdi ara yettḥaz Fṛansa deg wakal-nnes deg 25 Ɣuct 1958, wanag yebda-d yagi gar 1956 d 1957, ɣef wakken ay d-yenna ass n ttlata deg Ldzayer unmezruy Daho Djerbal deg yiwen n usarag ɣef tedyanin n tallit-a yesɛan azal deg umezruy n tegrawla tadzayrit.
+
 
+
« Arẓam n udmar wis sin (n tegrawla) d tadyant tasertit ay yesɛan azal deg yimenɣi i lmend n uzarug n Ldzayer, yerna aya d aneɛruḍ wis sin, imi aneɛruḍ amezwaru (n ussiweḍ n ṭṭrad ɣer wakal n Fṛansa) yella-d yagi gar 1956 d 1957 », ɣef wakken ay d-yenna uselmad-a n umezruy amiran n Ldzayer ay ixeddmen deg tesdawit n Ldzayer Tamaneɣt, deg yiwen n umyager i ummekti n tedyanin-a, d asarag ay d-tga Machaal Echahid deg unmager n uɣmis El-Moudjahid.
+
 
+
Mass Djerbal yessefhem-d dakken « deg sin-nni n yiseggasen, ur d-yelli ara lxetyar aserti, maca yella-d wawal d uskasi deg Useqqamu n ussemyuddes d usselkem (CCE) yerna tewweḍ temsalt-a armi d aswir aɛlayan n tmehla n Terni n Uslelli Aɣelnaw d Yigen n Uslelli Aɣelnaw », imi « ay d-yella umgerrad gar-asen ɣef tsuddsin d ttawilat ara yettwasqedcen i yimenɣi ».
+
 
+
Ṛṛay n Useqqamu n ussemyuddes d usselkem i ussiweḍ n ṭṭrad ɣer wakal n Fṛansa d ṛṛay ay yudfen deg umezruy, yerna « iswi-nnes agejdan netta d assiweḍ n lqella n laman ɣer Fṛansa s timmad-nnes d uḥettem n yiduba ihersanen ifṛensisen a ǧǧen amḍan d ameqran n yiserdasden n d yimsulta deg Fṛansa akken ad tifsus teɛkemt ẓẓayen ay d-yersen ɣef tuyat n Yigen n uselli aɣelnaw deg Ldzayer », ɣef wakken ay d-yenna.
+
 
+
Lecɣal ay tga Tuddsa Tuzzigt n Tfidiṛalit n Fṛansa deg 25 Ɣuct 1958, iswi-nsen, ɣef leḥsab n uselmad-a  «  d assifses n teɛkemt ɣef yimjahden ay yellan nḍerren seg uɣawas n Challe ay yeswaɣen 60% seg yiɣallen n Yigen n Uslelli Aɣelnaw ».
+
 
+
Mass Djerbal yenna-d daɣ dakken « lecɣal ay yettewgen deg Fṛansa fkan tiyita i yiɣallen ihersanen war ma bnan fell-as. Nnig waya, lecɣal-a llan d iserdasiyen, d isuddsanen kan, yerna ḥukṛen ala iswan n ṭṭrad ».
+
 
+
Djerbal yura-d yiwen n udlis ɣef temsalt-a, isem-nnes « Tuddsa Tuzzigt n Tfidiṛalit n Fṛansa n Terni n Uslelli Aɣelneaw – Amezruy n yimenɣi imselleḥ n Terni n Uslelli Aɣelnaw deg Fṛansa (1956-1962) », yerna ixebber-d deg usarag-a dakken lecɣal imsellḥen n Tfidiṛalit n Fṛansa ḥukṛen imeẓla (ssrabes) unṣiben ifṛensisen am lluzinat n leslaḥ d ubaṛud, iẓeḍwan n teɣwalt tanemgalt d ttawilat n umesni, yerna llan-d 56 n lecɣal n usfata, 242 n yinṭagen, 82 n yimattanen d 188 n yimejraḥ.
+
 
+
Daho yessawel-d daɣ ɣef umḥaq ay meḥqen yiduba ifṛensisen Idzayriyen n Fṛansa ɣef lǧal n tedyanin-a, am wakken ay iquren amḥaq-a ɣer win ay d-yellan deg ugafa n Qsenṭina aydeg iɣallen ihersanen « ur witen ara wid kan ay igan lecɣal-nni, wanag wten akk medden », am wakken ay d-yenna dakken « igen ahersan afṛensis yessewlawel akk ttawilat-nnes n umḥaq akken ad yeḥbes tagrawla, dɣa yeḥbes medden, yenɣa medden war ma ttwacaṛɛen, yesseɛreq medden am wakken ay d-iḥettem assefqed n lekwaɣeḍ n medden ».
+
« Azemz n 25 ɣuct 1958 d ass yesɛan azal deg umezruy n tegrawla tadzayrit imi ay d-yesban imenɣi n uɣref i lmend n uzarug-nnes, yerna yerra-d umaḍal lbal-nnes ɣer ṭṭrad n Ldzayer asmi ay yessaweḍ ṭṭrad-a zzhir-nnes ula ɣer tmaneɣt n Fṛansa tasehrast ».
+

Azmez n lqem taneggarut d 21:55, 4 Mayu 2023

ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ