Asif n Mississippi : Tameẓla gar ileqman
m (12 revisions) |
|||
Ajerriḍ 1: | Ajerriḍ 1: | ||
− | Asif n -{Mississippi}- d asif ameqran akk deg Temrikt n Ugafa. Ibeddu-d seg [[ | + | Asif n -{Mississippi}- d asif ameqran akk deg Temrikt n Ugafa. Ibeddu-d seg [[Agelmim n Itasca|ugelmim n -{Itasca}-]] (deg -{Minnesota}-, deg Yiwunak Yeddukklen), yerna aman-nnes ttenɣalen s anẓul <ref>-{sud جنوب}-</ref> arma d [[Abagu n Miksik]]. Isafen n -{Missouri}- ed -{Ohio}- ssenɣalen-d daɣen aman-nsen s asif-a. -{Mississippi}- ɣer-s 3.780 n yikilumitren deg teɣzef, yerna tajumma-nnes <ref>-{superficie مساحة}-</ref> tuweḍ ɣer 3,1 km<sup>2</sup> <ref>yikilumitren imkuẓen</ref>. |
D anaram <ref>-{explorateur مستكشف}-</ref> -{Hernando de Soto}- ay d Uṛufi amezwaru ay yuwḍen s asif-a deg 1541. Deg 1673, Ifṛensisen -{Louis Jolliet}- ed -{Jacques Marquette}- ssaklen <ref>-{voyager سافر}-</ref> deg wasif-a yerna uwḍen armi d asif n -{Arkansas}-. Anaram afṛensis -{La Salle}- yuweḍ s adelta n wasif-a deg 1682 yerna d netta ay d Afṛensis amezwaru ay d-yesɣerten <ref>-{déclarer أعلن}-</ref> tama n -{Mississippi}- ed -{Louisiana}- d ayla n Fṛansa. D aya ay yejjan Fṛansa ad teḥkem tama n ugafa n wasif-nni. Ma d tama n wenẓul-nnes teqqel ddaw udabu n Spenyul seg 1769 d asawen. Deg 1783, Iwunak Yeddukklen rran asif n -{Mississippi}- d talast-nsen tutrimt <ref>-{occidentale غربية}-</ref>, sakkin, deg 1803, Fṛansa tessenz akal-nnes n -{Mississippi}- ed -{Louisiana}- i Yiwunak Yeddukklen. Deg 1863, deg tallit n Wemgaru Aɣarim <ref>-{guerre civile حرب أهلية}-</ref> deg Yiwunak Yeddukklen, iɣallen imarikaniyen n Tdukli ḍḍfen tamdint n -{Vicksburg}- ay d-yezgan ɣef wasif n -{Mississippi}- yerna d aya ay ten-yejjan ad sbeɛden iɣallen Ikunfidiṛaliyen ɣef wasif-a. Ass-a, asif n -{Mississippi}- yeqqel d abrid ameqran n yiɣerruba deg Yiwunak Yeddukklen. | D anaram <ref>-{explorateur مستكشف}-</ref> -{Hernando de Soto}- ay d Uṛufi amezwaru ay yuwḍen s asif-a deg 1541. Deg 1673, Ifṛensisen -{Louis Jolliet}- ed -{Jacques Marquette}- ssaklen <ref>-{voyager سافر}-</ref> deg wasif-a yerna uwḍen armi d asif n -{Arkansas}-. Anaram afṛensis -{La Salle}- yuweḍ s adelta n wasif-a deg 1682 yerna d netta ay d Afṛensis amezwaru ay d-yesɣerten <ref>-{déclarer أعلن}-</ref> tama n -{Mississippi}- ed -{Louisiana}- d ayla n Fṛansa. D aya ay yejjan Fṛansa ad teḥkem tama n ugafa n wasif-nni. Ma d tama n wenẓul-nnes teqqel ddaw udabu n Spenyul seg 1769 d asawen. Deg 1783, Iwunak Yeddukklen rran asif n -{Mississippi}- d talast-nsen tutrimt <ref>-{occidentale غربية}-</ref>, sakkin, deg 1803, Fṛansa tessenz akal-nnes n -{Mississippi}- ed -{Louisiana}- i Yiwunak Yeddukklen. Deg 1863, deg tallit n Wemgaru Aɣarim <ref>-{guerre civile حرب أهلية}-</ref> deg Yiwunak Yeddukklen, iɣallen imarikaniyen n Tdukli ḍḍfen tamdint n -{Vicksburg}- ay d-yezgan ɣef wasif n -{Mississippi}- yerna d aya ay ten-yejjan ad sbeɛden iɣallen Ikunfidiṛaliyen ɣef wasif-a. Ass-a, asif n -{Mississippi}- yeqqel d abrid ameqran n yiɣerruba deg Yiwunak Yeddukklen. |
Azmez n lqem taneggarut d 14:52, 31 Mayu 2013
ⴰⵙⵉⴼ ⵏ Mississippi ⴷ ⴰⵙⵉⴼ ⴰⵎⴻⵇⵔⴰⵏ ⴰⴽⴽ ⴷⴻⴳ ⵜⴻⵎⵔⵉⴽⵜ ⵏ ⵓⴳⴰⴼⴰ. ⵉⴱⴻⴷⴷⵓ-ⴷ ⵙⴻⴳ ⵓⴳⴻⵍⵎⵉⵎ ⵏ Itasca (ⴷⴻⴳ Minnesota, ⴷⴻⴳ ⵢⵉⵡⵓⵏⴰⴽ ⵢⴻⴷⴷⵓⴽⴽⵍⴻⵏ), ⵢⴻⵔⵏⴰ ⴰⵎⴰⵏ-ⵏⵏⴻⵙ ⵜⵜⴻⵏⵖⴰⵍⴻⵏ ⵙ ⴰⵏⵥⵓⵍ [1] ⴰⵔⵎⴰ ⴷ ⴰⴱⴰⴳⵓ ⵏ ⵎⵉⴽⵙⵉⴽ. ⵉⵙⴰⴼⴻⵏ ⵏ Missouri ⴻⴷ Ohio ⵙⵙⴻⵏⵖⴰⵍⴻⵏ-ⴷ ⴷⴰⵖⴻⵏ ⴰⵎⴰⵏ-ⵏⵙⴻⵏ ⵙ ⴰⵙⵉⴼ-ⴰ. Mississippi ⵖⴻⵔ-ⵙ 3.780 ⵏ ⵢⵉⴽⵉⵍⵓⵎⵉⵜⵔⴻⵏ ⴷⴻⴳ ⵜⴻⵖⵣⴻⴼ, ⵢⴻⵔⵏⴰ ⵜⴰⵊⵓⵎⵎⴰ-ⵏⵏⴻⵙ [2] ⵜⵓⵡⴻⴹ ⵖⴻⵔ 3,1 ⴽⵎ2 [3].
ⴷ ⴰⵏⴰⵔⴰⵎ [4] Hernando de Soto ⴰⵢ ⴷ ⵓⵕⵓⴼⵉ ⴰⵎⴻⵣⵡⴰⵔⵓ ⴰⵢ ⵢⵓⵡⴹⴻⵏ ⵙ ⴰⵙⵉⴼ-ⴰ ⴷⴻⴳ 1541. ⴷⴻⴳ 1673, ⵉⴼⵕⴻⵏⵙⵉⵙⴻⵏ Louis Jolliet ⴻⴷ Jacques Marquette ⵙⵙⴰⴽⵍⴻⵏ [5] ⴷⴻⴳ ⵡⴰⵙⵉⴼ-ⴰ ⵢⴻⵔⵏⴰ ⵓⵡⴹⴻⵏ ⴰⵔⵎⵉ ⴷ ⴰⵙⵉⴼ ⵏ Arkansas. ⴰⵏⴰⵔⴰⵎ ⴰⴼⵕⴻⵏⵙⵉⵙ La Salle ⵢⵓⵡⴻⴹ ⵙ ⴰⴷⴻⵍⵜⴰ ⵏ ⵡⴰⵙⵉⴼ-ⴰ ⴷⴻⴳ 1682 ⵢⴻⵔⵏⴰ ⴷ ⵏⴻⵜⵜⴰ ⴰⵢ ⴷ ⴰⴼⵕⴻⵏⵙⵉⵙ ⴰⵎⴻⵣⵡⴰⵔⵓ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵙⵖⴻⵔⵜⴻⵏ [6] ⵜⴰⵎⴰ ⵏ Mississippi ⴻⴷ Louisiana ⴷ ⴰⵢⵍⴰ ⵏ ⴼⵕⴰⵏⵙⴰ. ⴷ ⴰⵢⴰ ⴰⵢ ⵢⴻⵊⵊⴰⵏ ⴼⵕⴰⵏⵙⴰ ⴰⴷ ⵜⴻⵃⴽⴻⵎ ⵜⴰⵎⴰ ⵏ ⵓⴳⴰⴼⴰ ⵏ ⵡⴰⵙⵉⴼ-ⵏⵏⵉ. ⵎⴰ ⴷ ⵜⴰⵎⴰ ⵏ ⵡⴻⵏⵥⵓⵍ-ⵏⵏⴻⵙ ⵜⴻⵇⵇⴻⵍ ⴷⴷⴰⵡ ⵓⴷⴰⴱⵓ ⵏ ⵙⵒⴻⵏⵢⵓⵍ ⵙⴻⴳ 1769 ⴷ ⴰⵙⴰⵡⴻⵏ. ⴷⴻⴳ 1783, ⵉⵡⵓⵏⴰⴽ ⵢⴻⴷⴷⵓⴽⴽⵍⴻⵏ ⵔⵔⴰⵏ ⴰⵙⵉⴼ ⵏ Mississippi ⴷ ⵜⴰⵍⴰⵙⵜ-ⵏⵙⴻⵏ ⵜⵓⵜⵔⵉⵎⵜ [7], ⵙⴰⴽⴽⵉⵏ, ⴷⴻⴳ 1803, ⴼⵕⴰⵏⵙⴰ ⵜⴻⵙⵙⴻⵏⵣ ⴰⴽⴰⵍ-ⵏⵏⴻⵙ ⵏ Mississippi ⴻⴷ Louisiana ⵉ ⵢⵉⵡⵓⵏⴰⴽ ⵢⴻⴷⴷⵓⴽⴽⵍⴻⵏ. ⴷⴻⴳ 1863, ⴷⴻⴳ ⵜⴰⵍⵍⵉⵜ ⵏ ⵡⴻⵎⴳⴰⵔⵓ ⴰⵖⴰⵔⵉⵎ [8] ⴷⴻⴳ ⵢⵉⵡⵓⵏⴰⴽ ⵢⴻⴷⴷⵓⴽⴽⵍⴻⵏ, ⵉⵖⴰⵍⵍⴻⵏ ⵉⵎⴰⵔⵉⴽⴰⵏⵉⵢⴻⵏ ⵏ ⵜⴷⵓⴽⵍⵉ ⴹⴹⴼⴻⵏ ⵜⴰⵎⴷⵉⵏⵜ ⵏ Vicksburg ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵣⴳⴰⵏ ⵖⴻⴼ ⵡⴰⵙⵉⴼ ⵏ Mississippi ⵢⴻⵔⵏⴰ ⴷ ⴰⵢⴰ ⴰⵢ ⵜⴻⵏ-ⵢⴻⵊⵊⴰⵏ ⴰⴷ ⵙⴱⴻⵄⴷⴻⵏ ⵉⵖⴰⵍⵍⴻⵏ ⵉⴽⵓⵏⴼⵉⴷⵉⵕⴰⵍⵉⵢⴻⵏ ⵖⴻⴼ ⵡⴰⵙⵉⴼ-ⴰ. ⴰⵙⵙ-ⴰ, ⴰⵙⵉⴼ ⵏ Mississippi ⵢⴻⵇⵇⴻⵍ ⴷ ⴰⴱⵔⵉⴷ ⴰⵎⴻⵇⵔⴰⵏ ⵏ ⵢⵉⵖⴻⵔⵔⵓⴱⴰ ⴷⴻⴳ ⵢⵉⵡⵓⵏⴰⴽ ⵢⴻⴷⴷⵓⴽⴽⵍⴻⵏ.