|
|
(4,422 n tisiwal tibusarin af amseqdac ur ttumlalent ara) |
Ajerriḍ 1: |
Ajerriḍ 1: |
− | Adiwenni asuddsan gar Lezzayer d Marikan: d agmuḍ "yelhan, yessebɣasen "(M. Lamamra)
| + | lezZAYER |
− |
| + | |
− |
| + | |
− | WASHINGTON , 9 Yebrir 2015 (NDƔ) Aneɣlaf n tɣawsiwin n beṛṛa, Ramtane Lamamra, yenna-d ass n laṛebɛa deg Washington, ‘’agmuḍ n tɣimit tis 3 n udiwenni asuddsan gar Lezzayer d Yiwanaken Yedduklen n Marikan d ayen "yelhan, yessebɣasen ".
| + | |
− |
| + | |
− | « Igmaḍ n tɣimit-a tis tlata n Udiwenni asuddsan gar tmura-nneɣ lhan, ttṛeggimen s lxir yerna ad sjehden s tidet ticcurka-nneɣ », ɣef wakken ad-yenna Mass Lamamra d-yessawlen deg Ugezdu n Uwanak n Marikan ɣer tama n umaru n Uwanak amarikani, John Kerry, ɣer taggara n temlilit n Udiwenni-ya.
| + | |
− |
| + | |
− | Imḍebber n tdiplumatit tadzayrit yenna-d daɣ, sdat tɣemsa tagraɣlant, d akken ticcurka-ayagi « ijehden », ad d-teglu « s lfayda i snat-a n tmura », am wakken d-yenna atan ad yemmager s « lfeṛḥ » tikkelt niḍen amaru n Uwanak amarikani deg Lezzayer.
| + | |
− |
| + | |
− | « Lezzayer teɛjeb-itt tikli n Udiwenni d wegmuḍ d-yusan seg-s ar imir-a. Tirzi-nnek ɣer Lezzayer deg 2014 teldey aṭas n yebriden akken ad ssiwḍent snat-a n tmura ad xedment akken yerna ad mɛawanen », ɣef wakken d-yenna deg wextam n temlilit n Udiwenni-a yebdan taṣebḥit gar yimazzayen.
| + | |
− |
| + | |
− | Deg temsalt-a, Mass Lamamra yenna-d d akken Adiwenni-a asuddsan azzayri-amarikani ay d-yennulfan tlata n yiseggsen aya, yegla-d « s lateṛ yelhan yerna d akmam » deg wassaɣen ucriken yerna deg wakk idisan.
| + | |
− |
| + | |
− | « Feṛḥeɣ imi walaɣ d akken tecrek-aɣ yiwet n tmuɣili deg uɛewwel-nneɣ akken ad nexdem i lmend n lfaydat n tmura-nneɣ, imi ccɣel-nneɣ netta d assihrew n wennar n Udiwenni akken ad d-nheyyi taqaɛet n wemɛawen deg unnerni d uxeddim aserti », i d-yenna.
| + | |
− |
| + | |
− | Imenɣi mgal rrebrab: Lamamra teɛjeb-it tɣara n wemɛawen gar snat-a n tmura
| + | |
− |
| + | |
− | Seg yidis aserti, Lezayer d Washington snernant « ticcurka tasuddsant » ay yerzan aṭas n temsal, ɣef wakken ay d-yenna Mass Lamamra, am wakken i d-iwekked aɛewwel n Lezzayer akken « ad tessejhed amɛawen-nnes aserti, adamsan d win n laman » akked Yiwanaken Yeddukklen.
| + | |
− |
| + | |
− | « S wemqader i yellan deg wassaɣen n snat-a n tmura, Lezzayer d Yiwanaken Yeddukklen ssawḍen ad sɛunt adiwenni aserti yettkemmilen d wemciweṛ uqrib ɣef temsal tiwaẓiyin d tegraɣlanin ay yesɛan lfayda d tucrikt », ɣef wakken ay d-iger tamawt Mass Lamamra.
| + | |
− |
| + | |
− | Deg wayen yerzan imenɣi mgal rrebrab, Mass Lamamra yenna-d dakken teɛjeb-it « tɣara d tmellilt n wemɛawen gar snat-a n tmura, d ayen ay d-yellan », ɣef wakken ay d-yenna, « d taɣawsa yeffṛaḥen ».
| + | |
− |
| + | |
− | « Lezzayer d Yiwanaken Yeddukklen sɛant dduṛ s wazal-nnes deg wenrar n yimenɣi mgal rrebrab ay izegren timura yerna yeggez laman agraɣlan, » ɣef wakken ay d-yenna Mass Lamamra, d-yesmektin daɣ d akken Lezzayer d tamaslaḍt temsebdedtn n Wenmager n yimenɣi mgal rrebrab.
| + | |
− |
| + | |
− | Yesmekti-d daɣ d akken Lezzayer tga-d, seg melmi kan, yiwet n temlilit n Tegrawt n uxeddim ɣef Ssaḥel, am wakken ur yettɛeḍḍil ara d-tili daɣ yiwen n usarag n weswir aɛlayan deg Lezzayer, d win ara d-teg Tdukli Tafriqit ɣef temsalt n tukci n yedrimen i rrebrab.
| + | |
− |
| + | |
− | Aneɣlaf yesteṛḥeb daɣ, deg tama niḍen, s tqacuct ay d-ssuddsen seg melmi kan Yiwanaken Yeddukklen ɣef temsalt n tiḍḍurfa d tukksa n taɣert , am wakken ay d-iwekkd aɛewwel n Lezzayer akken ad tennaɣ mgal tislamufubit.
| + | |
− |
| + | |
− | Yenna-d, deg wayen yerzan tamsalt-a « awemmeṛ n wiyaḍ ur yettwaqbal ara, yerna aya iḍurr ugar lmejhud-nneɣ ucrik i yimenɣi mgal tezniwt n tiṭṭurfa tukriḍt ».
| + | |
− |
| + | |
− | D aswir ur yesɛin ur yesɛin tamtilt deg wemɛawen adamsan
| + | |
− |
| + | |
− | Deg wayen yerzan tadamsa, Mass Lamamra yenna-d dakken amɛawen gar snat-a n tmura yuweḍ « ɣer weswir ur yesɛin tamtilt », yerna yeqsed-d s waya inmugar ed temliliyin tineggura yerzan tadamsa ed tnezzut (ttjaṛa) gar snat-a n tmura.
| + | |
− |
| + | |
− | Nnig wembaddel n terza gar yineɣlafen n snat-a n tmura, Mass Lamamra yenna-d dakken assuddes, deg Fuṛaṛ yezrin, n tɣimit tis snat n Useqqamu azzayri-amarikani n tnezzut d ussefti nezmer ad ten-nwali « d isurifen imeqranen ɣer sdat ».
| + | |
− |
| + | |
− | Iger-d tamawt dakken Lezzayer tefka-d « tawennaḍt yelhan yerna twata » tanezzut ed ussefti i lmend, ɣef wakken ay d-yerna, akken ad tessebɣes « s tmellilt » isseftiyen ay d-igellun s yedrimen, s uxeddim ed ussekki n teknussna .
| + | |
− |
| + | |
− | « Anabaḍ azzayri la yettnadi ad d-yeg tinḍi tadamsa-nnes taɣelnawt yerna yeddem iḥezziben d imeqranen akken ad yesselhu tawennaḍt (n ussefti). Nessuter yagi seg yecriken-nneɣ igraɣlanen, gar-asen Iwanaken Yeddukklen, akken ad aɣ-ɛawnen », ɣef wakken ay d-yenna.
| + | |
− |
| + | |
− | Ccwal awaẓi: Ldzayer tettḥettit ɣef ferru s talwit
| + | |
− |
| + | |
− | Deg wayen yerzan timsal tigraɣlanin, aneɣlaf n tɣawsiwin n wezɣar yenna-d d akken deg temsalt n Mali, Lezzayer tefren tifrat ara igen leqrar i tdukli n tmurt-a, am wakken ay d-iger tamawt dakken « yessefk » ad d-nnulfunt tegnatin iwatan i unnerni adamsan n Mali.
| + | |
− |
| + | |
− | « Amtawa n Lezzayer yella-d d amsefham imxeyyer akk ay d-yellan i lfayda n Mali yerna yesteɛṛif s yissutren ed lebɣi aydeg ttalasen yimezdaɣen n ugafa n Mali », ɣef wakken ay d-yenna Mass Lamamra, ay d-iwekkden dakken Lezzayer « tettwasseqneɛ dakken assebded n talwit ara idumen deg tmurt-a d ayen ara d-yeglun s lateṛ yellan » deg tegnit tamatut n tama n Ssaḥel ed yimenɣi mgal rrebrab. «
| + | |
− |
| + | |
− | Deg wenrar-a daɣ, Mass Lamamra iwekked-d aɛewwel n Lezzayer deg « ussebded n Lmeɣreb ihennan, yeddukklen, yettemɛawanen », yerna iger-d tamawt dakken « nnig wawal icebḥen, Lezzayer tesskanay-d daɣ s uxeddim-nnes tamsetlelt-nnes i lfayda n tmura-nnes tijiratin ».
| + | |
− |
| + | |
− | « Nefka-d afus n lemɛawna ijehden i Tunes akken ad terbeḥ deg umecwaṛ-nnes n uɛeddi ɣer tugdut. D ṛṛuḥ-a n temsetlelt ay d-nelha daɣ ed tegnit yesseḥzanen deg Libya », ay d-yenna uneɣlaf, am wakken ay d-iwekked dakken « Lezzayer seg zik ay d-teggar tiɣri i lmend n tifrat tasertit imi d nettat kan ay d abrid awḥid i uḥuddu n tdukli ed wekmal n wakal n Libya ».
| + | |
− |
| + | |
− | Yesmekti-d dakken s kra n tgermant taserdasit tabeṛṛanit deg Libya ad d-teglu kan s « wugar n ccwal » deg taluft-a, am wakken ay d-yenna dakken aya yezmer mliḥ « ineɣ akk tignatin n tifrat tasertit ara yebnun ɣef wemṣalaḥ aɣelnaw ».
| + | |
− |
| + | |
− | Dima deg wayen yerzan tagnit n Libya, yenna-d uneɣlaf dakken yefṛeḥ imi Lezzayer ed Yiwanaken Yedduklen tecrek-itent yiwet n tmuɣli yerna ssebɣasent Amazun uzzig n umaru amatu n Yeɣlanen Yeddukklen i Libya, Bernardino Leon.
| + | |
− |
| + | |
− | Lamamra yenna-d dakken adiwenni gar Yilibiyen, d win ay d-tebda Lezzayer, « asurif s wazal-nnes deg tikli-a, yerna yessefk ad t-ɛawnent tmura n umaḍal s umata », am wakken ay d-yerna dakken deg wayen yerzan Surya, ur tezmir ara taluft ad tefru s leslaḥ.
| + | |
− |
| + | |
− | S waya, iger-d tiɣri i wemɣiwan agraɣlan « akken ad yettekki s wakk ttawilat isertiyen deg uqaleb n udiwenni aydeg ara ttekkin akk yidisan akken ad ssiwḍen ɣer tifrat n talwit ara ifaken ṭṭrad-a ay d-yeglan s uxeṣṣar yerna ur yemɛin ara ».
| + | |
− |
| + | |
− | Deg wayen yerzan tifrat deg Wegmuḍ Alemmas, iwekked-d abdad n Lezzayer ɣer yidis n « yimenɣi aḥeqqi n weɣref afalesṭini akked Lquds d tamaneɣt », am wakken ay d-yessuter seg wemɣiwan agraɣlan ad yeg « lwajeb-nnes deg wayen yerzan akala n talwit ay yessefken ad d-yettwaḥyu i ussiweḍ ɣer tifrat tuɣdimt ara idumen ».
| + | |
− |
| + | |
− | Deg temsalt n Ṣṣeḥra tutrimt, Mass Lamamra yenna-d dakken Ldzayer tettkemmil abdad-nnes ɣer yidis n lmejhud ay la yetteg umaru amatu n Yeɣlanen Yeddukklen ed Umazun-nnes uzzig i Ṣṣeḥra tutrimt i lmend n tifrat tasertit ara yettwaqeblen yerna ad teḍmen agguccelman n tmurt-a s uqader n Werkawel n Yeɣlanen Yeddukklen ed tifratin iwatan.
| + | |
− |
| + | |
− | « Ɣef leḥsab n Lezzayer, ulac akk tifrat niḍen i taluft-a menɣir assuddes n tsefrant tilellit yerna d tuɛdilt i ugguccelman n Ṣṣeḥra tutrimt », ɣef wakken ay d-iwekked Mass Lamamra.
| + | |
− | | + | |
− | | + | |
− |
| + | |
− | Aman ay sseqdacen deg wesɣusu imeswi zemren ad ten-id-rren yerna ad ɛawden asseqdec-nsen i wesɣusu deg lebyur niḍen, ɣef wakken d-tger tamawt, am wakken ay d-tenna daɣen belli llant tkebbaniyin timarikaniyin i la yettgen aya deg Yiwanaken Yeddukklen n Marikan d ayen ten-yettajjan ad ciḥḥen i waman.
| + | |
− |
| + | |
− | Massa Truskowsky tenna-d dakken afares n wesgin maci d nettat ay d tamguri yettetten aṭas n waman akken ay d-nnan kra seg wid ay yugin aɣellet n lgaz-a imi ay ttwasseqdacen deg-s waman tikkelt kan deg wayen yerzan asɣusu, wanag deg tidet, gar 50 d 60% n waman ay ssekcamen ɣer ddaw tmurt ttarran-ten-id seg lebyur yerna mazal zemren ad ṣelḥen.
| + | |
− |
| + | |
− | Afaris yettwasseqdacen i lmend n wesɣusu imeswi llan deg-s 99,5% n waman, ma d 0,5% ay d-yeqqimen d ifarisen ikruraren ur yettḍurrun ara tazmert, ɣef wakken ay d-tenna seg yidis-nnes Massa Anna Kaniewska.
| + | |
− |
| + | |
− | « Ṣṣifat n yifarisen-a ttwassnent yerna amur ameqran seg-sen ur mgaraden ara ɣef yifarisen nesseqdac deg tudert-nneɣ n yal ass », ɣef wakken ay d-tger tamawt. Deg tidet, assefrek (gd wesɣiwes n wesɣusu akken ad ḥudden tawennaḍt ḍḍfen akud ameqran deg weskasi n wass-a n tezrawt.
| + | |
− |
| + | |
− | Ɣef leḥsab n yimazzayen n Golder Associés, lemmer ad ttwajellelen lenyur akken iwata, ur d-yetteffeɣ ara lgaz ara yessimsen aman n ddaw tmurt.
| + | |
− |
| + | |
− | Yessefk ad dn-nger tamawt dakken Tiddukla tadzayrit n temguri n lgaz tessuddes-d ass-a n tezrawt i lfayda n yesdawanen, n yimazzayen n weḥric n wafud ed yemttekkiyen yemgerraden deg wenrar-a.
| + | |
− |
| + | |
− | Tiddukla tadzayrit n temguri n lgaz tessekcem axeddim-a deg uqaleb n uttekki-nnes deg weskasi ussnan ay yerzan tamsalt n twennaḍt ed lgaz n wesgin. Deg tezwara n wass-a n tezrawt, Mass Rachid Bessaoud, yellan d amaslaḍ deg useqqamu n Tiddukla n temguri n lgaz yerna d amnadi, d amazzay deg twennaḍt, iger-d tamawt dakken tiddukla-a « ur tezmir ara ad teqqen tiṭ ɣef weskasi ay la d-yettilin imir-a ɣef lgaz n wesgin, d tamsalt simal wuɣur d-terra lwelha-nnes akk tmurt, am wakken ur tezmir ara tiddukla-a ad terwel i temsal ay yerzan lateṛ ara d-yeglu waya ɣef twennaḍt ».
| + | |
− |
| + | |
− | Dɣa ɣef waya, tiddukla teɣra-d i yimuzzag ikanadiyen n lbiru n tezrawin agraɣlan n Golder Associés ay yemmuzzgen deg tussniwin n Wakal, n twennaḍt ed wafud.
| + | |
− |
| + | |
− | Isaragen d-yettwaxedmen deg wass-a llan-d akken ad ssnen yemtekkiyen isrusen d ttekniyin ay yeqqnen ɣer weḥraz n twennaḍt deg wesnerni n lgaz n wesgin.
| + | |
− |
| + | |
− | Imazzayen n Golder Associés ay ixeddmen deg lbiruwat n tkebbanit-a n Kanada, n Tefriqt n Wenẓul, n Yiwanaken Yeddukklen ed Pulunya, qeddmen-d titekniyin timxeyyrin deg wenrar n uɣellet n lgaz n wesgin deg umaḍal.
| + | |
− |
| + | |
− | Ti d liḥalat n tidet n temsirin ay d-lemden ed tifratin ay sqedcen akken ad sneqsen lateṛ n wesnerni n lgaz n wesgin ed uɣellet-nnes deg twennaḍt.
| + | |
− |
| + | |
− | Ahil n wemyager-a d win yerzan timsal yemgerraden, gar-asent tignatin n wesnerni n lgaz n wesgin, lateṛ ara d-yeglu waya ɣef twennaḍt, aḥuddu n teɣbula n waman, atḥekkem deg wesɣusu, titekniyin timlellayin n wesɣusu imeswi (am wesɣusu akiwan) akked ttejṛibat icuban aya deg wayen yerzan Lezzayer (timiwa tikiwanin).
| + | |