Asebter amenzawi : Tameẓla gar ileqman

Seg Tasanayt s tmaziɣt imunen
Neggez ar: ẓer isebtar, anadi
Ajerriḍ 1: Ajerriḍ 1:
Yiwen n uṛabul n Amnesty international yekcef-d aɛetteb ay d-yettilin deg Meṛṛuk d Uneẓruf Utrim
+
Libya: tigrawin timsellḥin gant tijrimin n ṭṭrad (Iɣlanen Yeddukklen) 
 
   
 
   
PARIS Yiwen n uṛabul ay d-theyya tuddsa n Amnesty international yekcef-d aɛetteb ay d-yettilin sɣur yiduba n Meṛṛuk ama deg tmurt n Meṛṛuk, ama deg Uneẓruf Utrim yettwaḍḍfen, yerna ad d-yeffeɣ uṛabul-a ass n 19 Mayu, deg wakud aydeg kra n tuddsiwin tirnabaḍin la d-kkatent deg yiwen n umtawa n umɛawen deg teɣdemt gar Fṛansa d Meṛṛuk.
+
ṬRABLES Iɣlanen Yeddukklen ttehmen ass n ljemɛa tigrawin timsellḥin deg Libya s uxḍaf d uɛetteb n yiɣermanen ɣef ljal n laṣel-nsen neɣ ṛṛay-nsen, yerna nnan-d Yiɣlanen Yeddukklen dakken tiɣawsiwin am ti d « tijrimin n ṭṭrad », ɣef leḥsab n yiwen n ulɣu.
 
   
 
   
Aṛabul-a isem-nnes « Tili n trewla i uɛaqeb: aɛetteb deg Meṛṛuk d Uneẓruf Utrim », ad t-id-tqeddem Genevieve Garrigos, taselwayt n Amnesty International n Fṛansa (AIF), yerna d yudef deg tḥemla n « Ḥebset Aɛetteb » ay d-tebda Amnesty International, ɣef wakken ay d-nnan ttawilat n yisalan.  
+
« Tuḍḍfiwin n yimeṛhan, aɛetteb d tmenɣiwt d tijrimin n ṭṭrad. Wid ay yettgen, ttakfen lameṛ neɣ ur ḥebbsen ara tijrimin am ti mi ara ilin deg udabu ttwaḥesben d imasayen yerna uklalen aɛaqeb ula deg Uxxam n ccṛeɛ agraɣlan n uɛaqeb », ɣef wakken ay d-tɛeyyen Tuɣdaḍt n uɛawen n Yiɣlanen Yeddukklen deg Libya (Manul) deg yiwen n ulɣu.
 
   
 
   
Aṛabul-a yekcef-d ladɣa « asseqdec n uɛetteb d yiɣil sɣur yiɣallen n temsulta tameṛṛukit, ladɣa mi ara yettwaḍḍef umdan seg leɛḍil ad iɛeddi deg ccṛeɛ neɣ mi ara yettwabḥet », ɣef wakken ay d-nnan teɣbula-a.
+
Ɣef leḥsab n Tuɣdaḍt-a, kra n tegrawin timsellḥin ay ixeddmen deg Libya xeḍfent yerna ɛettbent iɣermanen, gar-asen ula d wid imeẓyanen, ɣef ljal n laṣel-nsen, ṛṛay-nsen, tiwaculin-nsen neɣ ɣef ssebba tasertit.
 
   
 
   
Aya yerna-d deg wawal n yisalan-nni ay yeddan yagi ɣef temsalt-a. Seg melmi kan, taselwayt n wammas n Robert F. Kennedy n yizerfan n umdan, Massa Kerry Kennedy tenna-d dakken « iṛabulen ay d-yessawalen ɣef uɛfas n Meṛṛuk i yizerfan n umdan deg Uneẓruf Utrim ur zmiren ad ttwanekṛen ».
+
Ɣef leḥsab n ulɣu-nni n Yiɣlanen Yeddukklen, « imdanen ay yettwaxeḍfen, s umata, ttwaɛettaben yerna sseqacen yid-sen iɣil, am wakken aṭas seg-sen ur tent-ttajjan ara ad sɛun anermis d twaculin-nsen. Kra seg-sen mmuten mi ttwaḥebsen, yerna ahat ad ilin ttwenɣen war ma ɛeddan deg ccṛeɛ neɣ ttwaɛettben armi ay mmuten ».
 
   
 
   
Aṛabul-a n Amnesty yesmektay-d dakken « menwala deg medden ad yettwaɛetteb: seg yimesbaniyen ɣer yimeɣnasen isertiyen, inelmaden neɣ imdanen aydeg cikken ttekkan deg rrebrab neɣ deg tejrimin n lqanun n menwala ».
+
Deg Libya, Axxam n ccṛeɛ agraɣlan n uɛaqeb yelha-d, taswiɛt-a, s wid yettekkan d deg tejrimin n usnaraf aqbur Maamar El Gueddafi, ay yettwakksen seg udabu deg 2011.
 
   
 
   
Aṛabul-a yessukk-d tiṭ ɣef 173 n liḥalat n uɛetteb ay d-yellan gar 2010 d 2014, yerna yebder-d ayen d-nnan sin n Yimeṛṛukiyen ay yettwaɛettben, gar-asen yiwen d aqebṭan n yigen n yigenni ameṛṛuki, ḥekmen-as s sin n yiseggasen d uzgen n lḥebs yerna yettwaḥbes beṛṛa i lqanun 30 n wayyuren sdeffir ma yekcef-d i uɣmis n Le Monde aggufsu (tijuɛal) ay icaɛen deg yigen ameṛṛuki.
+
Iɣalen Yeddukklen la xeddmen ccɣel n ubdammas deg tmurt-a, yerna la d-ssewjaden i tikkelt tis kuẓet (4) asenfar n umtawa ara yefrun taluft-a, imi isenfaren yezrin ur msefhamen ara fell-asen akk wid ay yemxaṣamen deg Libya.
+
Amnesty International tebder-d daɣ liḥala n yiwen n ulɣuɣ n umaḍal aqbur n tleggimt tataylandit, Zakaria Moumni, ay yettwaḍḍfen deg 2010 deg Meṛṛuk yerna yettwaɛetteb acḥal n wussan, uqbel ma yettwaḥbes 18 n wayyuren.
+
+
Aṛabul-a n Amnesty International yusa-d deg teswiɛt aydeg kran tuddsiwin tirnabaḍin n uḥuddu n yizerfan n umdan nnant-d dakken « yecɣeb-itent umtawa-a n umɛawen deg teɣdemt » gar Fṛansa d Meṛṛuk acku aya « ad yeḍmen i s kra n umeṛṛuki ay yeffɣen tuffɣa tufḍiḥt i yizerfan n umdan ur yettwaɛaqab ara ».
+

Tasiwelt n wass 11:50, 17 Mayu 2015

ⵍⵉⴱⵢⴰ: ⵜⵉⴳⵔⴰⵡⵉⵏ ⵜⵉⵎⵙⴻⵍⵍⵃⵉⵏ ⴳⴰⵏⵜ ⵜⵉⵊⵔⵉⵎⵉⵏ ⵏ ⵟⵟⵔⴰⴷ (ⵉⵖⵍⴰⵏⴻⵏ ⵢⴻⴷⴷⵓⴽⴽⵍⴻⵏ)

ⵟⵔⴰⴱⵍⴻⵙ – ⵉⵖⵍⴰⵏⴻⵏ ⵢⴻⴷⴷⵓⴽⴽⵍⴻⵏ ⵜⵜⴻⵀⵎⴻⵏ ⴰⵙⵙ ⵏ ⵍⵊⴻⵎⵄⴰ ⵜⵉⴳⵔⴰⵡⵉⵏ ⵜⵉⵎⵙⴻⵍⵍⵃⵉⵏ ⴷⴻⴳ ⵍⵉⴱⵢⴰ ⵙ ⵓⵅⴹⴰⴼ ⴷ ⵓⵄⴻⵜⵜⴻⴱ ⵏ ⵢⵉⵖⴻⵔⵎⴰⵏⴻⵏ ⵖⴻⴼ ⵍⵊⴰⵍ ⵏ ⵍⴰⵚⴻⵍ-ⵏⵙⴻⵏ ⵏⴻⵖ ⵕⵕⴰⵢ-ⵏⵙⴻⵏ, ⵢⴻⵔⵏⴰ ⵏⵏⴰⵏ-ⴷ ⵢⵉⵖⵍⴰⵏⴻⵏ ⵢⴻⴷⴷⵓⴽⴽⵍⴻⵏ ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ ⵜⵉⵖⴰⵡⵙⵉⵡⵉⵏ ⴰⵎ ⵜⵉ ⴷ « ⵜⵉⵊⵔⵉⵎⵉⵏ ⵏ ⵟⵟⵔⴰⴷ », ⵖⴻⴼ ⵍⴻⵃⵙⴰⴱ ⵏ ⵢⵉⵡⴻⵏ ⵏ ⵓⵍⵖⵓ.

« ⵜⵓⴹⴹⴼⵉⵡⵉⵏ ⵏ ⵢⵉⵎⴻⵕⵀⴰⵏ, ⴰⵄⴻⵜⵜⴻⴱ ⴷ ⵜⵎⴻⵏⵖⵉⵡⵜ ⴷ ⵜⵉⵊⵔⵉⵎⵉⵏ ⵏ ⵟⵟⵔⴰⴷ. ⵡⵉⴷ ⴰⵢ ⵢⴻⵜⵜⴳⴻⵏ, ⵜⵜⴰⴽⴼⴻⵏ ⵍⴰⵎⴻⵕ ⵏⴻⵖ ⵓⵔ ⵃⴻⴱⴱⵙⴻⵏ ⴰⵔⴰ ⵜⵉⵊⵔⵉⵎⵉⵏ ⴰⵎ ⵜⵉ ⵎⵉ ⴰⵔⴰ ⵉⵍⵉⵏ ⴷⴻⴳ ⵓⴷⴰⴱⵓ ⵜⵜⵡⴰⵃⴻⵙⴱⴻⵏ ⴷ ⵉⵎⴰⵙⴰⵢⴻⵏ ⵢⴻⵔⵏⴰ ⵓⴽⵍⴰⵍⴻⵏ ⴰⵄⴰⵇⴻⴱ ⵓⵍⴰ ⴷⴻⴳ ⵓⵅⵅⴰⵎ ⵏ ⵛⵛⵕⴻⵄ ⴰⴳⵔⴰⵖⵍⴰⵏ ⵏ ⵓⵄⴰⵇⴻⴱ », ⵖⴻⴼ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵜⵄⴻⵢⵢⴻⵏ ⵜⵓⵖⴷⴰⴹⵜ ⵏ ⵓⵄⴰⵡⴻⵏ ⵏ ⵢⵉⵖⵍⴰⵏⴻⵏ ⵢⴻⴷⴷⵓⴽⴽⵍⴻⵏ ⴷⴻⴳ ⵍⵉⴱⵢⴰ (ⵎⴰⵏⵓⵍ) ⴷⴻⴳ ⵢⵉⵡⴻⵏ ⵏ ⵓⵍⵖⵓ.

Ɣⴻⴼ ⵍⴻⵃⵙⴰⴱ ⵏ ⵜⵓⵖⴷⴰⴹⵜ-ⴰ, ⴽⵔⴰ ⵏ ⵜⴻⴳⵔⴰⵡⵉⵏ ⵜⵉⵎⵙⴻⵍⵍⵃⵉⵏ ⴰⵢ ⵉⵅⴻⴷⴷⵎⴻⵏ ⴷⴻⴳ ⵍⵉⴱⵢⴰ ⵅⴻⴹⴼⴻⵏⵜ ⵢⴻⵔⵏⴰ ⵄⴻⵜⵜⴱⴻⵏⵜ ⵉⵖⴻⵔⵎⴰⵏⴻⵏ, ⴳⴰⵔ-ⴰⵙⴻⵏ ⵓⵍⴰ ⴷ ⵡⵉⴷ ⵉⵎⴻⵥⵢⴰⵏⴻⵏ, ⵖⴻⴼ ⵍⵊⴰⵍ ⵏ ⵍⴰⵚⴻⵍ-ⵏⵙⴻⵏ, ⵕⵕⴰⵢ-ⵏⵙⴻⵏ, ⵜⵉⵡⴰⵛⵓⵍⵉⵏ-ⵏⵙⴻⵏ ⵏⴻⵖ ⵖⴻⴼ ⵙⵙⴻⴱⴱⴰ ⵜⴰⵙⴻⵔⵜⵉⵜ.

Ɣⴻⴼ ⵍⴻⵃⵙⴰⴱ ⵏ ⵓⵍⵖⵓ-ⵏⵏⵉ ⵏ ⵢⵉⵖⵍⴰⵏⴻⵏ ⵢⴻⴷⴷⵓⴽⴽⵍⴻⵏ, « ⵉⵎⴷⴰⵏⴻⵏ ⴰⵢ ⵢⴻⵜⵜⵡⴰⵅⴻⴹⴼⴻⵏ, ⵙ ⵓⵎⴰⵜⴰ, ⵜⵜⵡⴰⵄⴻⵜⵜⴰⴱⴻⵏ ⵢⴻⵔⵏⴰ ⵙⵙⴻⵇⴰⵛⴻⵏ ⵢⵉⴷ-ⵙⴻⵏ ⵉⵖⵉⵍ, ⴰⵎ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵟⴰⵙ ⵙⴻⴳ-ⵙⴻⵏ ⵓⵔ ⵜⴻⵏⵜ-ⵜⵜⴰⵊⵊⴰⵏ ⴰⵔⴰ ⴰⴷ ⵙⵄⵓⵏ ⴰⵏⴻⵔⵎⵉⵙ ⴷ ⵜⵡⴰⵛⵓⵍⵉⵏ-ⵏⵙⴻⵏ. ⴽⵔⴰ ⵙⴻⴳ-ⵙⴻⵏ ⵎⵎⵓⵜⴻⵏ ⵎⵉ ⵜⵜⵡⴰⵃⴻⴱⵙⴻⵏ, ⵢⴻⵔⵏⴰ ⴰⵀⴰⵜ ⴰⴷ ⵉⵍⵉⵏ ⵜⵜⵡⴻⵏⵖⴻⵏ ⵡⴰⵔ ⵎⴰ ⵄⴻⴷⴷⴰⵏ ⴷⴻⴳ ⵛⵛⵕⴻⵄ ⵏⴻⵖ ⵜⵜⵡⴰⵄⴻⵜⵜⴱⴻⵏ ⴰⵔⵎⵉ ⴰⵢ ⵎⵎⵓⵜⴻⵏ ».

ⴷⴻⴳ ⵍⵉⴱⵢⴰ, ⴰⵅⵅⴰⵎ ⵏ ⵛⵛⵕⴻⵄ ⴰⴳⵔⴰⵖⵍⴰⵏ ⵏ ⵓⵄⴰⵇⴻⴱ ⵢⴻⵍⵀⴰ-ⴷ, ⵜⴰⵙⵡⵉⵄⵜ-ⴰ, ⵙ ⵡⵉⴷ ⵢⴻⵜⵜⴻⴽⴽⴰⵏ ⴷ ⴷⴻⴳ ⵜⴻⵊⵔⵉⵎⵉⵏ ⵏ ⵓⵙⵏⴰⵔⴰⴼ ⴰⵇⴱⵓⵔ ⵎⴰⴰⵎⴰⵔ ⴻⵍ ⴳⵓⴻⴷⴷⴰⴼⵉ, ⴰⵢ ⵢⴻⵜⵜⵡⴰⴽⴽⵙⴻⵏ ⵙⴻⴳ ⵓⴷⴰⴱⵓ ⴷⴻⴳ 2011.

ⵉⵖⴰⵍⴻⵏ ⵢⴻⴷⴷⵓⴽⴽⵍⴻⵏ ⵍⴰ ⵅⴻⴷⴷⵎⴻⵏ ⵛⵛⵖⴻⵍ ⵏ ⵓⴱⴷⴰⵎⵎⴰⵙ ⴷⴻⴳ ⵜⵎⵓⵔⵜ-ⴰ, ⵢⴻⵔⵏⴰ ⵍⴰ ⴷ-ⵙⵙⴻⵡⵊⴰⴷⴻⵏ ⵉ ⵜⵉⴽⴽⴻⵍⵜ ⵜⵉⵙ ⴽⵓⵥⴻⵜ (4) ⴰⵙⴻⵏⴼⴰⵔ ⵏ ⵓⵎⵜⴰⵡⴰ ⴰⵔⴰ ⵢⴻⴼⵔⵓⵏ ⵜⴰⵍⵓⴼⵜ-ⴰ, ⵉⵎⵉ ⵉⵙⴻⵏⴼⴰⵔⴻⵏ ⵢⴻⵣⵔⵉⵏ ⵓⵔ ⵎⵙⴻⴼⵀⴰⵎⴻⵏ ⴰⵔⴰ ⴼⴻⵍⵍ-ⴰⵙⴻⵏ ⴰⴽⴽ ⵡⵉⴷ ⴰⵢ ⵢⴻⵎⵅⴰⵚⴰⵎⴻⵏ ⴷⴻⴳ ⵍⵉⴱⵢⴰ.