Asebter amenzawi : Tameẓla gar ileqman

Seg Tasanayt s tmaziɣt imunen
Neggez ar: ẓer isebtar, anadi
Ajerriḍ 1: Ajerriḍ 1:
Timesbaniyin n 11 Dujembeṛ 1960 sderment targit n De Gaulle
+
Aṭas n yidlisen iɣurbizen imaynuten ad d-yettwaswejden i useggas ay d-yetteddun
  
LEZZAYER TAMANEɣT – Yenna-d unemzruy (mu’arrix) Hamza Khedhri ass n laṛebɛa deg Lezzayer Tamaneɣt d akken timesbaniyin ay gan Yidzayriyen deg 11 Dujembeṛ 1960 sdermen asenfar-nni amlaladan n « Lezzayer Tadzayrit » n De Gaulle.
+
LEZZAYER TAMANEɣT – Tenna-d tneɣlaft n ussegmi aɣelnaw, Nouria Benghebrit, ass n laṛebɛa deg Lezzayer Tamaneɣt d akken aṭas n yidlisen iɣurbizen imaynuten n uswir amenzu d ulemmas ay ilin wejden i useggas aɣurbiz n 2016-2017.
  
Dɣa iwekked-d, deg yiwen n usarag ay iga deg Temkarḍit Taɣelnawt d akken tidyanin n 11 Dujembeṛ 1960 llant-d d tiririt i terzi n De Gaulle ɣef twilayt n Ɛin Timucent ass n 9 seg wayyur-nni yerna aya timesbaniyin-a sderment targit n Fṛansa tahersant (istiɛmariyya) n « Lezzayer tadzayrit » ay yella yebɣa-t uselway afṛensis.
+
« Sin n yidlisen i useggas amezwaru n uswir amenzu d sin n yidlisen niḍen i useggas wis sin deg tengiwin (mawad) n tussniwin tisnatwilanin (tiknuluǧiyya) d tussna, assegmi ineslem d uɣarim ad ilin wejden seg useggas aɣurbiz ay d-yetteddun », ɣef wakken ay d-tenna Massa Benghebrit.
  
Iberriḥen n yimesbaniyen nitni d « Lezzayer tineslemt » d « Lezzayer timziregt [mustaqilla] » yerna s wi ay ḥuṛben asenfar-nni ahersan i ussebded n « Lezzayer tadzayrit » aydeg ad ddukklen Yinselmen d Yifṛensisen ay yeḍḍfen akal deg tmurt, ɣef wakken ay d-yenna Khedhri ay d-ibedren De Gaulle mi d-yenna d akken asenfar-a yella la yettḍafar abrid yelhan.
+
Deg wayen yerzan idlisen n tsekliwin d tutlayin, tenna-d tneɣlaft d akken yessefk ad ssidfen deg-sen tiɣawsiwin yeqqnen ɣer Lezzayer yerna ad yili waya deg wakk iswiren, am wakken ay d-twekked d akken tella tseqqamut tucrikt gar yiɣlifen n ussegmi d yidles ay d-yelhan s ufran n tukkisin seg yixeddimen iseklanen n yimura idzayriyen yuran s taɛṛabt, s tmaziɣt d tefṛensist.
  
Ma d amjahed Abdelkader Nour yenna-d d akken timesbaniyin n 11 Dujembeṛ 1960 kemmlent armi d Yennayer n 1961 yerna « qeddment-d imenɣi n Yidzayriyen i umaḍal s tɣemsa tagraɣlant ay d-yusan ad d-txebber ɣef terzi n uselway afṛensis ».
+
Deg wayen yerzan ikayaden n lbak ad d-yeɣlin, aseggas-a, d wayyur n Remḍan, tenna-d tneɣlaft d akken azemz (tarix) n yikayaden-a ur yettbeddil ara.
  
ɣef leḥsab-nnes, timesbaniyin-a ay d-yebdan deg Ɛin Timucent zerɛent deg waṭas n temnaḍin niḍen n tmurt yerna llant-d s ussuddes (tanḍim).
+
Ahil n yikayaden yettwaheyya-d ɣef leḥsab n tzemmar n yiɣerbazen akken ad d-lhun yerna ad sfeɛlen ahil-a, ɣef wakken ay d-twekked Massa Benghebrit.
 +
 
 +
Amaynu deg lbak n 2016 netta d tukksa n yikayaden n waddal i yinelmaden yellan deg uɣerbaz. Deg wayen yerzan assezmel (tanqiṭ) n lbak, ad d-yeddu deg leḥsab-nnes daɣ uqeyyem n yikayaden n useggas aɣurbiz, yerna tenna-d Massa Benghebrit d akken d imawlan n yibalmuden ay d-yessutren aya.
 +
 
 +
Deg wayen yerzan imazwaren (muraccaḥin) ilelliyen, tenna-d tneɣlaft d akken akayad-nsen n waddal ad d-yili deg yimuras.
 +
 
 +
Deg wayen yerzan tutlayt tamaziɣt, tenna-d tneɣlaft d akken « aɣlif la ixeddem akken ad yessiweḍ ɣer yiswi n usselmed uḥtim n tutlayt-a. » « Tamaziɣt la tettwasselmad deg 21 n twilayin deg 2015 deg wakud aydeg deg 2014, tella tettwasselmad ala deg 11 n twilayin », ɣef wakken ay d-tenna.

Tasiwelt n wass 13:53, 10 Dujamber 2015

ⴰⵟⴰⵙ ⵏ ⵢⵉⴷⵍⵉⵙⴻⵏ ⵉⵖⵓⵔⴱⵉⵣⴻⵏ ⵉⵎⴰⵢⵏⵓⵜⴻⵏ ⴰⴷ ⴷ-ⵢⴻⵜⵜⵡⴰⵙⵡⴻⵊⴷⴻⵏ ⵉ ⵓⵙⴻⴳⴳⴰⵙ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵜⵜⴻⴷⴷⵓⵏ

ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ ⵜⴰⵎⴰⵏⴻⵖⵜ – ⵜⴻⵏⵏⴰ-ⴷ ⵜⵏⴻⵖⵍⴰⴼⵜ ⵏ ⵓⵙⵙⴻⴳⵎⵉ ⴰⵖⴻⵍⵏⴰⵡ, ⵏⵧⵓⵔⵉⴰ ⴱⴻⵏⴳⵀⴻⴱⵔⵉⵜ, ⴰⵙⵙ ⵏ ⵍⴰⵕⴻⴱⵄⴰ ⴷⴻⴳ ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ ⵜⴰⵎⴰⵏⴻⵖⵜ ⴷ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵟⴰⵙ ⵏ ⵢⵉⴷⵍⵉⵙⴻⵏ ⵉⵖⵓⵔⴱⵉⵣⴻⵏ ⵉⵎⴰⵢⵏⵓⵜⴻⵏ ⵏ ⵓⵙⵡⵉⵔ ⴰⵎⴻⵏⵣⵓ ⴷ ⵓⵍⴻⵎⵎⴰⵙ ⴰⵢ ⵉⵍⵉⵏ ⵡⴻⵊⴷⴻⵏ ⵉ ⵓⵙⴻⴳⴳⴰⵙ ⴰⵖⵓⵔⴱⵉⵣ ⵏ 2016-2017.

« ⵙⵉⵏ ⵏ ⵢⵉⴷⵍⵉⵙⴻⵏ ⵉ ⵓⵙⴻⴳⴳⴰⵙ ⴰⵎⴻⵣⵡⴰⵔⵓ ⵏ ⵓⵙⵡⵉⵔ ⴰⵎⴻⵏⵣⵓ ⴷ ⵙⵉⵏ ⵏ ⵢⵉⴷⵍⵉⵙⴻⵏ ⵏⵉⴹⴻⵏ ⵉ ⵓⵙⴻⴳⴳⴰⵙ ⵡⵉⵙ ⵙⵉⵏ ⴷⴻⴳ ⵜⴻⵏⴳⵉⵡⵉⵏ (ⵎⴰⵡⴰⴷ) ⵏ ⵜⵓⵙⵙⵏⵉⵡⵉⵏ ⵜⵉⵙⵏⴰⵜⵡⵉⵍⴰⵏⵉⵏ (ⵜⵉⴽⵏⵓⵍⵓⴵⵉⵢⵢⴰ) ⴷ ⵜⵓⵙⵙⵏⴰ, ⴰⵙⵙⴻⴳⵎⵉ ⵉⵏⴻⵙⵍⴻⵎ ⴷ ⵓⵖⴰⵔⵉⵎ ⴰⴷ ⵉⵍⵉⵏ ⵡⴻⵊⴷⴻⵏ ⵙⴻⴳ ⵓⵙⴻⴳⴳⴰⵙ ⴰⵖⵓⵔⴱⵉⵣ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵜⵜⴻⴷⴷⵓⵏ », ⵖⴻⴼ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵜⴻⵏⵏⴰ ⵎⴰⵙⵙⴰ ⴱⴻⵏⴳⵀⴻⴱⵔⵉⵜ.

ⴷⴻⴳ ⵡⴰⵢⴻⵏ ⵢⴻⵔⵣⴰⵏ ⵉⴷⵍⵉⵙⴻⵏ ⵏ ⵜⵙⴻⴽⵍⵉⵡⵉⵏ ⴷ ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵉⵏ, ⵜⴻⵏⵏⴰ-ⴷ ⵜⵏⴻⵖⵍⴰⴼⵜ ⴷ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⵢⴻⵙⵙⴻⴼⴽ ⴰⴷ ⵙⵙⵉⴷⴼⴻⵏ ⴷⴻⴳ-ⵙⴻⵏ ⵜⵉⵖⴰⵡⵙⵉⵡⵉⵏ ⵢⴻⵇⵇⵏⴻⵏ ⵖⴻⵔ ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ ⵢⴻⵔⵏⴰ ⴰⴷ ⵢⵉⵍⵉ ⵡⴰⵢⴰ ⴷⴻⴳ ⵡⴰⴽⴽ ⵉⵙⵡⵉⵔⴻⵏ, ⴰⵎ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵜⵡⴻⴽⴽⴻⴷ ⴷ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⵜⴻⵍⵍⴰ ⵜⵙⴻⵇⵇⴰⵎⵓⵜ ⵜⵓⵛⵔⵉⴽⵜ ⴳⴰⵔ ⵢⵉⵖⵍⵉⴼⴻⵏ ⵏ ⵓⵙⵙⴻⴳⵎⵉ ⴷ ⵢⵉⴷⵍⴻⵙ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵍⵀⴰⵏ ⵙ ⵓⴼⵔⴰⵏ ⵏ ⵜⵓⴽⴽⵉⵙⵉⵏ ⵙⴻⴳ ⵢⵉⵅⴻⴷⴷⵉⵎⴻⵏ ⵉⵙⴻⴽⵍⴰⵏⴻⵏ ⵏ ⵢⵉⵎⵓⵔⴰ ⵉⴷⵣⴰⵢⵔⵉⵢⴻⵏ ⵢⵓⵔⴰⵏ ⵙ ⵜⴰⵄⵕⴰⴱⵜ, ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⴷ ⵜⴻⴼⵕⴻⵏⵙⵉⵙⵜ.

ⴷⴻⴳ ⵡⴰⵢⴻⵏ ⵢⴻⵔⵣⴰⵏ ⵉⴽⴰⵢⴰⴷⴻⵏ ⵏ ⵍⴱⴰⴽ ⴰⴷ ⴷ-ⵢⴻⵖⵍⵉⵏ, ⴰⵙⴻⴳⴳⴰⵙ-ⴰ, ⴷ ⵡⴰⵢⵢⵓⵔ ⵏ ⵔⴻⵎⴹⴰⵏ, ⵜⴻⵏⵏⴰ-ⴷ ⵜⵏⴻⵖⵍⴰⴼⵜ ⴷ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵣⴻⵎⵣ (ⵜⴰⵔⵉⵅ) ⵏ ⵢⵉⴽⴰⵢⴰⴷⴻⵏ-ⴰ ⵓⵔ ⵢⴻⵜⵜⴱⴻⴷⴷⵉⵍ ⴰⵔⴰ.

ⴰⵀⵉⵍ ⵏ ⵢⵉⴽⴰⵢⴰⴷⴻⵏ ⵢⴻⵜⵜⵡⴰⵀⴻⵢⵢⴰ-ⴷ ⵖⴻⴼ ⵍⴻⵃⵙⴰⴱ ⵏ ⵜⵣⴻⵎⵎⴰⵔ ⵏ ⵢⵉⵖⴻⵔⴱⴰⵣⴻⵏ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⴷ ⴷ-ⵍⵀⵓⵏ ⵢⴻⵔⵏⴰ ⴰⴷ ⵙⴼⴻⵄⵍⴻⵏ ⴰⵀⵉⵍ-ⴰ, ⵖⴻⴼ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵜⵡⴻⴽⴽⴻⴷ ⵎⴰⵙⵙⴰ ⴱⴻⵏⴳⵀⴻⴱⵔⵉⵜ.

ⴰⵎⴰⵢⵏⵓ ⴷⴻⴳ ⵍⴱⴰⴽ ⵏ 2016 ⵏⴻⵜⵜⴰ ⴷ ⵜⵓⴽⴽⵙⴰ ⵏ ⵢⵉⴽⴰⵢⴰⴷⴻⵏ ⵏ ⵡⴰⴷⴷⴰⵍ ⵉ ⵢⵉⵏⴻⵍⵎⴰⴷⴻⵏ ⵢⴻⵍⵍⴰⵏ ⴷⴻⴳ ⵓⵖⴻⵔⴱⴰⵣ. ⴷⴻⴳ ⵡⴰⵢⴻⵏ ⵢⴻⵔⵣⴰⵏ ⴰⵙⵙⴻⵣⵎⴻⵍ (ⵜⴰⵏⵇⵉⵟ) ⵏ ⵍⴱⴰⴽ, ⴰⴷ ⴷ-ⵢⴻⴷⴷⵓ ⴷⴻⴳ ⵍⴻⵃⵙⴰⴱ-ⵏⵏⴻⵙ ⴷⴰⵖ ⵓⵇⴻⵢⵢⴻⵎ ⵏ ⵢⵉⴽⴰⵢⴰⴷⴻⵏ ⵏ ⵓⵙⴻⴳⴳⴰⵙ ⴰⵖⵓⵔⴱⵉⵣ, ⵢⴻⵔⵏⴰ ⵜⴻⵏⵏⴰ-ⴷ ⵎⴰⵙⵙⴰ ⴱⴻⵏⴳⵀⴻⴱⵔⵉⵜ ⴷ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⴷ ⵉⵎⴰⵡⵍⴰⵏ ⵏ ⵢⵉⴱⴰⵍⵎⵓⴷⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵙⵙⵓⵜⵔⴻⵏ ⴰⵢⴰ.

ⴷⴻⴳ ⵡⴰⵢⴻⵏ ⵢⴻⵔⵣⴰⵏ ⵉⵎⴰⵣⵡⴰⵔⴻⵏ (ⵎⵓⵔⴰⵛⵛⴰⵃⵉⵏ) ⵉⵍⴻⵍⵍⵉⵢⴻⵏ, ⵜⴻⵏⵏⴰ-ⴷ ⵜⵏⴻⵖⵍⴰⴼⵜ ⴷ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⴽⴰⵢⴰⴷ-ⵏⵙⴻⵏ ⵏ ⵡⴰⴷⴷⴰⵍ ⴰⴷ ⴷ-ⵢⵉⵍⵉ ⴷⴻⴳ ⵢⵉⵎⵓⵔⴰⵙ.

ⴷⴻⴳ ⵡⴰⵢⴻⵏ ⵢⴻⵔⵣⴰⵏ ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ, ⵜⴻⵏⵏⴰ-ⴷ ⵜⵏⴻⵖⵍⴰⴼⵜ ⴷ ⴰⴽⴽⴻⵏ « ⴰⵖⵍⵉⴼ ⵍⴰ ⵉⵅⴻⴷⴷⴻⵎ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⴷ ⵢⴻⵙⵙⵉⵡⴻⴹ ⵖⴻⵔ ⵢⵉⵙⵡⵉ ⵏ ⵓⵙⵙⴻⵍⵎⴻⴷ ⵓⵃⵜⵉⵎ ⵏ ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ-ⴰ. » « ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵍⴰ ⵜⴻⵜⵜⵡⴰⵙⵙⴻⵍⵎⴰⴷ ⴷⴻⴳ 21 ⵏ ⵜⵡⵉⵍⴰⵢⵉⵏ ⴷⴻⴳ 2015 ⴷⴻⴳ ⵡⴰⴽⵓⴷ ⴰⵢⴷⴻⴳ ⴷⴻⴳ 2014, ⵜⴻⵍⵍⴰ ⵜⴻⵜⵜⵡⴰⵙⵙⴻⵍⵎⴰⴷ ⴰⵍⴰ ⴷⴻⴳ 11 ⵏ ⵜⵡⵉⵍⴰⵢⵉⵏ », ⵖⴻⴼ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵜⴻⵏⵏⴰ.