Asebter amenzawi : Tameẓla gar ileqman

Seg Tasanayt s tmaziɣt imunen
Neggez ar: ẓer isebtar, anadi
Ajerriḍ 1: Ajerriḍ 1:
Amtawa gar yenmezruyen d yemnadiyen i weklas n tejrimin n Fṛansa deg Lezzayer (aneɣlaf)
+
Asɛeddi n sin n leqwanin yerzan iẓuyar n yifesyanen n lɛula d yixeddamen iserdasanen
  
SSƐIDA – Yenna-d uneɣlaf n yemjahden, Tayeb Zitouni, ass n letniyen deg Ssɛida, dakken yella-d wemtawa (ittifaq) d yenmezruyen d yemnadiyen i weklas (tasǧil) n tejrimin ay tga Fṛansa deg Lezzayer seg 1830.
+
LEZZAYER TAMANEɣT– Sin n yisenfaren n lqanun yerzan ifesyanen n lɛula d yixeddamen iserdasanen ay sɛeddan ass n letniyen deg Wegraw Aɣerfan Aɣelnaw.
 
   
 
   
Mi yerza ɣef temruzt (mulḥaqa) n usalay (mutḥaf) amnaḍan n yemjanden n Ssɛida, iwekked-d Tayeb Zitouni dakken aɣlif n yemjahden iga amtawa d yenmezruyen d yemnadiyen i weklas n wid ara d-yeḥkun akk tijrimin d wenḍerri ay yenḍerr weɣref adzayri seg wasmi ay d-yudef usehras afṛensis ɣer wakal n Lezzayer.
+
Yella-d wedɣar (taṣwit) deg yiwet n tɣimit tamatut ay yesselwi Mohamed Larbi Ould Khelifa s weḥdaṛ n tneɣlaf n wassaɣen d wemni (barlaman), Ghania Eddalia, d unemhal n udiwan n uneɣlaf n temḥaddit taɣelnawt, Arfi Youcef.
 +
 
 +
Ttunefken sin n yibeddilen yerzan leqwanin-a i tesmilt (laǧna) n temḥaddit taɣelnawt n Wegraw Aɣerfan Aɣelnaw, yernu d tagrawt tawamnit (barlamaniyya) n Ukabar n Yixeddamen ay d-yessumren ibeddilen-a. Issumren-a rzan aḥṛas n yigiten yerzan lwajeb n tuṣṣra n lesrar iserdasanen d wetɛeddi ɣef tdukli n tredsa.
 +
 +
Deffir ma tedla fell-asen tesmilt-a, tugi-ten acku ḥuzan llsas d yeswi n sin-a n leqwanin s timmad-sen.
 
   
 
   
Dɣa ixebber-d, deg temsalt-a, dakken tella tebniqt (xaliyya) ay la ixeddmen deg weɣlif s wemɛawen d Wammas n Tezrawin d Yinadiyen ɣef Umussu Aɣelnaw d Wemgaru n Weslelli Aɣelnaw d Usalay Aɣelnaw i wejmaɛ n wakk tiḥkayin yeqqnen ɣer tejrimin ay d-yellan mgal weɣref adzayri seg 1830 armi d asmi ay tewwi Lezzayer azarug (istiqlal).
+
Deg yiwet n tinawt, deffir ma ttwasɛeddan sin-a n leqwanin, tenna-d tneɣlaft dakken sin-a n yeḍrisen d llsas amaynu deg lebni n tsudut (mu’assasa) taserdasant.
 
   
 
   
Yenna-d daɣ Mass Zitouni dakken taṛcibin tidzayriyin sskanayent-d tijrimin ay iga usehras (mustaɛmir) afṛensis, yernu ti d tijrimin « timeqranin », ǧǧant-d lateṛ d ccwami deg wenrar, gar-asen imeɛdaṛ ay tent-id-yuɣen seg wemgaru n weslelli aɣelnaw, issefrag n tuccar ay yesseqdec usehras ɣef tlisa d lfingat.
+
Ddaw n leqwanin-a imaynuten, iserdasen yersen deg lɛula ur sɛin azref ad gen neɣ ad d-inin kra ay izemren ad iḍurr tugna n tsuda neɣ n yiduba inagduden (suluṭat ɛumumiyya).
 
   
 
   
Yenna-d daɣ dakken ugar n 2.000 n yemdanen ay iɛerqen deg tallit n wemgaru (ḥarb) n weslelli deg yegriren (muxayyamat), leḥsab d wammasen n uɛetteb d weḥbas n Fṛansa.
+
Iḥezziben imaynuten yeqqnen ɣer yifesyanen n lɛula ssefran-d dakken « aserdas urmid ay qrib ad yeḥbes ameẓlu (xidma) deg tredsa (ǧayc) yernu yers deg lɛula ad yesɛu izerfan d tlelliyin ay ḥerzen leqwanin n tegduda yernu yessefk ad iqader lwajeb n tuṣṣra ».

Tasiwelt n wass 11:58, 28 Yunyu 2016

ⴰⵙⵄⴻⴷⴷⵉ ⵏ ⵙⵉⵏ ⵏ ⵍⴻⵇⵡⴰⵏⵉⵏ ⵢⴻⵔⵣⴰⵏ ⵉⵥⵓⵢⴰⵔ ⵏ ⵢⵉⴼⴻⵙⵢⴰⵏⴻⵏ ⵏ ⵍⵄⵓⵍⴰ ⴷ ⵢⵉⵅⴻⴷⴷⴰⵎⴻⵏ ⵉⵙⴻⵔⴷⴰⵙⴰⵏⴻⵏ

ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ ⵜⴰⵎⴰⵏⴻⵖⵜ– ⵙⵉⵏ ⵏ ⵢⵉⵙⴻⵏⴼⴰⵔⴻⵏ ⵏ ⵍⵇⴰⵏⵓⵏ ⵢⴻⵔⵣⴰⵏ ⵉⴼⴻⵙⵢⴰⵏⴻⵏ ⵏ ⵍⵄⵓⵍⴰ ⴷ ⵢⵉⵅⴻⴷⴷⴰⵎⴻⵏ ⵉⵙⴻⵔⴷⴰⵙⴰⵏⴻⵏ ⴰⵢ ⵙⵄⴻⴷⴷⴰⵏ ⴰⵙⵙ ⵏ ⵍⴻⵜⵏⵉⵢⴻⵏ ⴷⴻⴳ ⵡⴻⴳⵔⴰⵡ ⴰⵖⴻⵔⴼⴰⵏ ⴰⵖⴻⵍⵏⴰⵡ.

ⵢⴻⵍⵍⴰ-ⴷ ⵡⴻⴷⵖⴰⵔ (ⵜⴰⵚⵡⵉⵜ) ⴷⴻⴳ ⵢⵉⵡⴻⵜ ⵏ ⵜⵖⵉⵎⵉⵜ ⵜⴰⵎⴰⵜⵓⵜ ⴰⵢ ⵢⴻⵙⵙⴻⵍⵡⵉ ⵎⵧⵀⴰⵎⴻⴷ ⵍⴰⵔⴱⵉ ⵧⵓⵍⴷ ⴽⵀⴻⵍⵉⴼⴰ ⵙ ⵡⴻⵃⴷⴰⵕ ⵏ ⵜⵏⴻⵖⵍⴰⴼ ⵏ ⵡⴰⵙⵙⴰⵖⴻⵏ ⴷ ⵡⴻⵎⵏⵉ (ⴱⴰⵔⵍⴰⵎⴰⵏ), ⴳⵀⴰⵏⵉⴰ ⴻⴷⴷⴰⵍⵉⴰ, ⴷ ⵓⵏⴻⵎⵀⴰⵍ ⵏ ⵓⴷⵉⵡⴰⵏ ⵏ ⵓⵏⴻⵖⵍⴰⴼ ⵏ ⵜⴻⵎⵃⴰⴷⴷⵉⵜ ⵜⴰⵖⴻⵍⵏⴰⵡⵜ, ⴰⵔⴼⵉ ⵢⵧⵓⵛⴻⴼ.

ⵜⵜⵓⵏⴻⴼⴽⴻⵏ ⵙⵉⵏ ⵏ ⵢⵉⴱⴻⴷⴷⵉⵍⴻⵏ ⵢⴻⵔⵣⴰⵏ ⵍⴻⵇⵡⴰⵏⵉⵏ-ⴰ ⵉ ⵜⴻⵙⵎⵉⵍⵜ (ⵍⴰⴵⵏⴰ) ⵏ ⵜⴻⵎⵃⴰⴷⴷⵉⵜ ⵜⴰⵖⴻⵍⵏⴰⵡⵜ ⵏ ⵡⴻⴳⵔⴰⵡ ⴰⵖⴻⵔⴼⴰⵏ ⴰⵖⴻⵍⵏⴰⵡ, ⵢⴻⵔⵏⵓ ⴷ ⵜⴰⴳⵔⴰⵡⵜ ⵜⴰⵡⴰⵎⵏⵉⵜ (ⴱⴰⵔⵍⴰⵎⴰⵏⵉⵢⵢⴰ) ⵏ ⵓⴽⴰⴱⴰⵔ ⵏ ⵢⵉⵅⴻⴷⴷⴰⵎⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵙⵙⵓⵎⵔⴻⵏ ⵉⴱⴻⴷⴷⵉⵍⴻⵏ-ⴰ. ⵉⵙⵙⵓⵎⵔⴻⵏ-ⴰ ⵔⵣⴰⵏ ⴰⵃⵕⴰⵙ ⵏ ⵢⵉⴳⵉⵜⴻⵏ ⵢⴻⵔⵣⴰⵏ ⵍⵡⴰⵊⴻⴱ ⵏ ⵜⵓⵚⵚⵔⴰ ⵏ ⵍⴻⵙⵔⴰⵔ ⵉⵙⴻⵔⴷⴰⵙⴰⵏⴻⵏ ⴷ ⵡⴻⵜⵄⴻⴷⴷⵉ ⵖⴻⴼ ⵜⴷⵓⴽⵍⵉ ⵏ ⵜⵔⴻⴷⵙⴰ.

ⴷⴻⴼⴼⵉⵔ ⵎⴰ ⵜⴻⴷⵍⴰ ⴼⴻⵍⵍ-ⴰⵙⴻⵏ ⵜⴻⵙⵎⵉⵍⵜ-ⴰ, ⵜⵓⴳⵉ-ⵜⴻⵏ ⴰⵛⴽⵓ ⵃⵓⵣⴰⵏ ⵍⵍⵙⴰⵙ ⴷ ⵢⴻⵙⵡⵉ ⵏ ⵙⵉⵏ-ⴰ ⵏ ⵍⴻⵇⵡⴰⵏⵉⵏ ⵙ ⵜⵉⵎⵎⴰⴷ-ⵙⴻⵏ.

ⴷⴻⴳ ⵢⵉⵡⴻⵜ ⵏ ⵜⵉⵏⴰⵡⵜ, ⴷⴻⴼⴼⵉⵔ ⵎⴰ ⵜⵜⵡⴰⵙⵄⴻⴷⴷⴰⵏ ⵙⵉⵏ-ⴰ ⵏ ⵍⴻⵇⵡⴰⵏⵉⵏ, ⵜⴻⵏⵏⴰ-ⴷ ⵜⵏⴻⵖⵍⴰⴼⵜ ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ ⵙⵉⵏ-ⴰ ⵏ ⵢⴻⴹⵔⵉⵙⴻⵏ ⴷ ⵍⵍⵙⴰⵙ ⴰⵎⴰⵢⵏⵓ ⴷⴻⴳ ⵍⴻⴱⵏⵉ ⵏ ⵜⵙⵓⴷⵓⵜ (ⵎⵓ’ⴰⵙⵙⴰⵙⴰ) ⵜⴰⵙⴻⵔⴷⴰⵙⴰⵏⵜ.

ⴷⴷⴰⵡ ⵏ ⵍⴻⵇⵡⴰⵏⵉⵏ-ⴰ ⵉⵎⴰⵢⵏⵓⵜⴻⵏ, ⵉⵙⴻⵔⴷⴰⵙⴻⵏ ⵢⴻⵔⵙⴻⵏ ⴷⴻⴳ ⵍⵄⵓⵍⴰ ⵓⵔ ⵙⵄⵉⵏ ⴰⵣⵔⴻⴼ ⴰⴷ ⴳⴻⵏ ⵏⴻⵖ ⴰⴷ ⴷ-ⵉⵏⵉⵏ ⴽⵔⴰ ⴰⵢ ⵉⵣⴻⵎⵔⴻⵏ ⴰⴷ ⵉⴹⵓⵔⵔ ⵜⵓⴳⵏⴰ ⵏ ⵜⵙⵓⴷⴰ ⵏⴻⵖ ⵏ ⵢⵉⴷⵓⴱⴰ ⵉⵏⴰⴳⴷⵓⴷⴻⵏ (ⵙⵓⵍⵓⵟⴰⵜ ⵄⵓⵎⵓⵎⵉⵢⵢⴰ).

ⵉⵃⴻⵣⵣⵉⴱⴻⵏ ⵉⵎⴰⵢⵏⵓⵜⴻⵏ ⵢⴻⵇⵇⵏⴻⵏ ⵖⴻⵔ ⵢⵉⴼⴻⵙⵢⴰⵏⴻⵏ ⵏ ⵍⵄⵓⵍⴰ ⵙⵙⴻⴼⵔⴰⵏ-ⴷ ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ « ⴰⵙⴻⵔⴷⴰⵙ ⵓⵔⵎⵉⴷ ⴰⵢ ⵇⵔⵉⴱ ⴰⴷ ⵢⴻⵃⴱⴻⵙ ⴰⵎⴻⵥⵍⵓ (ⵅⵉⴷⵎⴰ) ⴷⴻⴳ ⵜⵔⴻⴷⵙⴰ (ⴵⴰⵢⵛ) ⵢⴻⵔⵏⵓ ⵢⴻⵔⵙ ⴷⴻⴳ ⵍⵄⵓⵍⴰ ⴰⴷ ⵢⴻⵙⵄⵓ ⵉⵣⴻⵔⴼⴰⵏ ⴷ ⵜⵍⴻⵍⵍⵉⵢⵉⵏ ⴰⵢ ⵃⴻⵔⵣⴻⵏ ⵍⴻⵇⵡⴰⵏⵉⵏ ⵏ ⵜⴻⴳⴷⵓⴷⴰ ⵢⴻⵔⵏⵓ ⵢⴻⵙⵙⴻⴼⴽ ⴰⴷ ⵉⵇⴰⴷⴻⵔ ⵍⵡⴰⵊⴻⴱ ⵏ ⵜⵓⵚⵚⵔⴰ ».