Asebter amenzawi : Tameẓla gar ileqman

Seg Tasanayt s tmaziɣt imunen
Neggez ar: ẓer isebtar, anadi
Ajerriḍ 1: Ajerriḍ 1:
Iɣallen n laman bdan tasurift n uɛawen ɣef tɣuri d tmurzi tussnant deg wammas n yimeḍfaren-nnes.
+
10 n yimedruzen d yideggen imezruyanen ay yettwaṣennfen d ayla adelsan
  
LEZZAYER – Bdan yiɣallen n laman tsurift seddu n uzamul « taɣuri tweɛɛa alli yettiraw, u trenni lmawaheb », iswi d uɛawen ɣef tɣuri d tmurzi tussnant tiliktrunit deg wammas n yimeḍfaren-nnes. Way ɣef leḥsab n walɣu n tamehla-nnsen n, wass n letnin.
+
LEZZAYER TAMANEɣT– 10 n yimedruzen d yideggen, seg talliyin yemgerraden n umezruy n Lezzayer, ay yettwaṣennfen d ayla adelsan, ɣef leḥsab n yeɣtasen (qararat) n weɣlif n yedles ay d-yeffɣen seg melmi kan deg Weɣmis Unṣib.
 
   
 
   
U ɣef leḥsab n yimukellef s tɣamsa lɛamid, Leɛrum Ɛmer, belli tasurift-aya tettadaf deg yisendah n unemhal amatu n yiɣallen n laman ljiniral, Ɛebdlɣani Hamel. Yellan ssawaḍen ɣer usetfedi seg yelɣuten yettilin n tussana d yedles deg i texbalt n l’internet. Ma yella d yiswi ameqqṛan netta asileɣ n yemsulta ad tnan d imaynuten ad xedmen yiɣermanen d tmurt.
+
10-a n yimukan yuɣalen d ayla adelsan d izamulen n umezruy n Lezzayer deg lqern wis 20, llan gar-asen lbenyanat n tallit n tehrest (istiɛmar), yiwen n weḥṣin, yiwen n ufensu, yiwet n tmesgida n lqern wis 19 d 2 n yideggen asenzikanen (atariyya).
 +
 +
« Amezwaru seg sin-nni n yexxamen d axxam aydeg uran s udaktilu yernu ssuffɣen-d Taseɣrut n 1u n Wamber 1954 deg Yiɣil n Yimula [Tizi Wezzu] d Tedwit n Sesini [Lmadaneyya, Lezzayer], d axxam anyumuri ay terra tredsa tafṛensist d ammas n uɛetteb deg tallit n wemgaru n weslelli aɣelnaw », ɣef leḥsab n weɣtas-a.
 +
 +
Amkan amezruyan niḍen n « Lfirma n Sidjess » deg Tipaza anda ay d-tella temlilit tuffirt n 23 Tubeṛ 1942 aydeg tettekka Ldzayer deg yimenɣi mgal tnazit, ɣef leḥsab n weɣtas-a aɣlifan.
 +
 +
Menɣir imukan-a ay yettwaṣennfen ɣef wazal-nsen amezruyan, llan daɣ lbenyanat yesɛan azal asegdan (miɛmari) d ameqran am Tedwirt n Brossette (Lezzayer Tamaneɣt, aɣanib anyumuṛi) d « Umezgun Amnaḍan n Skikda » (tazwara n lqern wis 20, aɣanib aṭalyani) d « Weḥṣin n Teqliɛt » (Tipaza) yellan d amedruz « ayseg zerɛent tmudmin tisegdanin » tifṛensisin n lqern wis 19.
 +
 +
Afensu n « Buṛǧ Fnaṛ » n Delles (Bumerdas) d yiwen seg yifensa mechuṛen akk n yiri n yilel adzayri yernu tettban-d deg-s tezrirt (ta’tir) n tsegda tislamant.
 +
 +
Iṣennef daɣ weɣlif n yedles Tamesgida n Lɛatiq n Bni Ǧellab deg Tuggurt (Waregla) ay yettwabnan deg 1220 n lhejṛa (lqern wis 19) imi ay tella d ul adelsan deg temnaḍt n yeɣzer n Riɣ, yernu tasegda-nnes xelḍen deg-s yiɣaniben n Yemrabḍen, Imweḥḥden, Imiriniyen d Yizeyyaniyen.
 +
 +
Seg yidis niḍen, ttwaṣennfen daɣ yideggen isenzikanen n yeɣrem n Ayt Ṛhuna (Aẓeffun, Tizi Wezzu) d Zemmuri Lbeḥri d ayla adelsan.
 +
 +
Iɣrem n Ayt Ṛhuna llant deg-s tmeḍlin n tallit n weẓru taqburt, ma d Zemmuri Lbeḥri llan deg-s yedrizen (atar) n uzarmezruy, tallit talibit (tamaziɣt), n Ṛṛuman d tallit tislamant.
 +
 +
Mi ara yettwaṣennef wemkan d ayla adelsan, ad ttwaddmen yiḥezziben i weḥraz-nnes, yernu win ur yettqadaren amkan-nni ad yettwaɛaqeb ddaw lqanun 98-04 yeqqnen ɣer uḥuddu n tgemmi.

Tasiwelt n wass 13:08, 28 Yunyu 2016

10 ⵏ ⵢⵉⵎⴻⴷⵔⵓⵣⴻⵏ ⴷ ⵢⵉⴷⴻⴳⴳⴻⵏ ⵉⵎⴻⵣⵔⵓⵢⴰⵏⴻⵏ ⴰⵢ ⵢⴻⵜⵜⵡⴰⵚⴻⵏⵏⴼⴻⵏ ⴷ ⴰⵢⵍⴰ ⴰⴷⴻⵍⵙⴰⵏ

ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ ⵜⴰⵎⴰⵏⴻⵖⵜ– 10 ⵏ ⵢⵉⵎⴻⴷⵔⵓⵣⴻⵏ ⴷ ⵢⵉⴷⴻⴳⴳⴻⵏ, ⵙⴻⴳ ⵜⴰⵍⵍⵉⵢⵉⵏ ⵢⴻⵎⴳⴻⵔⵔⴰⴷⴻⵏ ⵏ ⵓⵎⴻⵣⵔⵓⵢ ⵏ ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ, ⴰⵢ ⵢⴻⵜⵜⵡⴰⵚⴻⵏⵏⴼⴻⵏ ⴷ ⴰⵢⵍⴰ ⴰⴷⴻⵍⵙⴰⵏ, ⵖⴻⴼ ⵍⴻⵃⵙⴰⴱ ⵏ ⵢⴻⵖⵜⴰⵙⴻⵏ (ⵇⴰⵔⴰⵔⴰⵜ) ⵏ ⵡⴻⵖⵍⵉⴼ ⵏ ⵢⴻⴷⵍⴻⵙ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⴼⴼⵖⴻⵏ ⵙⴻⴳ ⵎⴻⵍⵎⵉ ⴽⴰⵏ ⴷⴻⴳ ⵡⴻⵖⵎⵉⵙ ⵓⵏⵚⵉⴱ.

10-ⴰ ⵏ ⵢⵉⵎⵓⴽⴰⵏ ⵢⵓⵖⴰⵍⴻⵏ ⴷ ⴰⵢⵍⴰ ⴰⴷⴻⵍⵙⴰⵏ ⴷ ⵉⵣⴰⵎⵓⵍⴻⵏ ⵏ ⵓⵎⴻⵣⵔⵓⵢ ⵏ ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ ⴷⴻⴳ ⵍⵇⴻⵔⵏ ⵡⵉⵙ 20, ⵍⵍⴰⵏ ⴳⴰⵔ-ⴰⵙⴻⵏ ⵍⴱⴻⵏⵢⴰⵏⴰⵜ ⵏ ⵜⴰⵍⵍⵉⵜ ⵏ ⵜⴻⵀⵔⴻⵙⵜ (ⵉⵙⵜⵉⵄⵎⴰⵔ), ⵢⵉⵡⴻⵏ ⵏ ⵡⴻⵃⵚⵉⵏ, ⵢⵉⵡⴻⵏ ⵏ ⵓⴼⴻⵏⵙⵓ, ⵢⵉⵡⴻⵜ ⵏ ⵜⵎⴻⵙⴳⵉⴷⴰ ⵏ ⵍⵇⴻⵔⵏ ⵡⵉⵙ 19 ⴷ 2 ⵏ ⵢⵉⴷⴻⴳⴳⴻⵏ ⴰⵙⴻⵏⵣⵉⴽⴰⵏⴻⵏ (ⴰⵜⴰⵔⵉⵢⵢⴰ).

« ⴰⵎⴻⵣⵡⴰⵔⵓ ⵙⴻⴳ ⵙⵉⵏ-ⵏⵏⵉ ⵏ ⵢⴻⵅⵅⴰⵎⴻⵏ ⴷ ⴰⵅⵅⴰⵎ ⴰⵢⴷⴻⴳ ⵓⵔⴰⵏ ⵙ ⵓⴷⴰⴽⵜⵉⵍⵓ ⵢⴻⵔⵏⵓ ⵙⵙⵓⴼⴼⵖⴻⵏ-ⴷ ⵜⴰⵙⴻⵖⵔⵓⵜ ⵏ 1ⵓ ⵏ ⵡⴰⵎⴱⴻⵔ 1954 ⴷⴻⴳ ⵢⵉⵖⵉⵍ ⵏ ⵢⵉⵎⵓⵍⴰ [ⵜⵉⵣⵉ ⵡⴻⵣⵣⵓ] ⴷ ⵜⴻⴷⵡⵉⵜ ⵏ ⵙⴻⵙⵉⵏⵉ [ⵍⵎⴰⴷⴰⵏⴻⵢⵢⴰ, ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ], ⴷ ⴰⵅⵅⴰⵎ ⴰⵏⵢⵓⵎⵓⵔⵉ ⴰⵢ ⵜⴻⵔⵔⴰ ⵜⵔⴻⴷⵙⴰ ⵜⴰⴼⵕⴻⵏⵙⵉⵙⵜ ⴷ ⴰⵎⵎⴰⵙ ⵏ ⵓⵄⴻⵜⵜⴻⴱ ⴷⴻⴳ ⵜⴰⵍⵍⵉⵜ ⵏ ⵡⴻⵎⴳⴰⵔⵓ ⵏ ⵡⴻⵙⵍⴻⵍⵍⵉ ⴰⵖⴻⵍⵏⴰⵡ », ⵖⴻⴼ ⵍⴻⵃⵙⴰⴱ ⵏ ⵡⴻⵖⵜⴰⵙ-ⴰ.

ⴰⵎⴽⴰⵏ ⴰⵎⴻⵣⵔⵓⵢⴰⵏ ⵏⵉⴹⴻⵏ ⵏ « ⵍⴼⵉⵔⵎⴰ ⵏ ⵙⵉⴷⵊⴻⵙⵙ » ⴷⴻⴳ ⵜⵉⵒⴰⵣⴰ ⴰⵏⴷⴰ ⴰⵢ ⴷ-ⵜⴻⵍⵍⴰ ⵜⴻⵎⵍⵉⵍⵉⵜ ⵜⵓⴼⴼⵉⵔⵜ ⵏ 23 ⵜⵓⴱⴻⵕ 1942 ⴰⵢⴷⴻⴳ ⵜⴻⵜⵜⴻⴽⴽⴰ ⵍⴷⵣⴰⵢⴻⵔ ⴷⴻⴳ ⵢⵉⵎⴻⵏⵖⵉ ⵎⴳⴰⵍ ⵜⵏⴰⵣⵉⵜ, ⵖⴻⴼ ⵍⴻⵃⵙⴰⴱ ⵏ ⵡⴻⵖⵜⴰⵙ-ⴰ ⴰⵖⵍⵉⴼⴰⵏ.

ⵎⴻⵏⵖⵉⵔ ⵉⵎⵓⴽⴰⵏ-ⴰ ⴰⵢ ⵢⴻⵜⵜⵡⴰⵚⴻⵏⵏⴼⴻⵏ ⵖⴻⴼ ⵡⴰⵣⴰⵍ-ⵏⵙⴻⵏ ⴰⵎⴻⵣⵔⵓⵢⴰⵏ, ⵍⵍⴰⵏ ⴷⴰⵖ ⵍⴱⴻⵏⵢⴰⵏⴰⵜ ⵢⴻⵙⵄⴰⵏ ⴰⵣⴰⵍ ⴰⵙⴻⴳⴷⴰⵏ (ⵎⵉⵄⵎⴰⵔⵉ) ⴷ ⴰⵎⴻⵇⵔⴰⵏ ⴰⵎ ⵜⴻⴷⵡⵉⵔⵜ ⵏ ⴱⵔⵧⵙⵙⴻⵜⵜⴻ (ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ ⵜⴰⵎⴰⵏⴻⵖⵜ, ⴰⵖⴰⵏⵉⴱ ⴰⵏⵢⵓⵎⵓⵕⵉ) ⴷ « ⵓⵎⴻⵣⴳⵓⵏ ⴰⵎⵏⴰⴹⴰⵏ ⵏ ⵙⴽⵉⴽⴷⴰ » (ⵜⴰⵣⵡⴰⵔⴰ ⵏ ⵍⵇⴻⵔⵏ ⵡⵉⵙ 20, ⴰⵖⴰⵏⵉⴱ ⴰⵟⴰⵍⵢⴰⵏⵉ) ⴷ « ⵡⴻⵃⵚⵉⵏ ⵏ ⵜⴻⵇⵍⵉⵄⵜ » (ⵜⵉⵒⴰⵣⴰ) ⵢⴻⵍⵍⴰⵏ ⴷ ⴰⵎⴻⴷⵔⵓⵣ « ⴰⵢⵙⴻⴳ ⵣⴻⵔⵄⴻⵏⵜ ⵜⵎⵓⴷⵎⵉⵏ ⵜⵉⵙⴻⴳⴷⴰⵏⵉⵏ » ⵜⵉⴼⵕⴻⵏⵙⵉⵙⵉⵏ ⵏ ⵍⵇⴻⵔⵏ ⵡⵉⵙ 19.

ⴰⴼⴻⵏⵙⵓ ⵏ « ⴱⵓⵕⴵ ⴼⵏⴰⵕ » ⵏ ⴷⴻⵍⵍⴻⵙ (ⴱⵓⵎⴻⵔⴷⴰⵙ) ⴷ ⵢⵉⵡⴻⵏ ⵙⴻⴳ ⵢⵉⴼⴻⵏⵙⴰ ⵎⴻⵛⵀⵓⵕⴻⵏ ⴰⴽⴽ ⵏ ⵢⵉⵔⵉ ⵏ ⵢⵉⵍⴻⵍ ⴰⴷⵣⴰⵢⵔⵉ ⵢⴻⵔⵏⵓ ⵜⴻⵜⵜⴱⴰⵏ-ⴷ ⴷⴻⴳ-ⵙ ⵜⴻⵣⵔⵉⵔⵜ (ⵜⴰ’ⵜⵉⵔ) ⵏ ⵜⵙⴻⴳⴷⴰ ⵜⵉⵙⵍⴰⵎⴰⵏⵜ.

ⵉⵚⴻⵏⵏⴻⴼ ⴷⴰⵖ ⵡⴻⵖⵍⵉⴼ ⵏ ⵢⴻⴷⵍⴻⵙ ⵜⴰⵎⴻⵙⴳⵉⴷⴰ ⵏ ⵍⵄⴰⵜⵉⵇ ⵏ ⴱⵏⵉ ⴵⴻⵍⵍⴰⴱ ⴷⴻⴳ ⵜⵓⴳⴳⵓⵔⵜ (ⵡⴰⵔⴻⴳⵍⴰ) ⴰⵢ ⵢⴻⵜⵜⵡⴰⴱⵏⴰⵏ ⴷⴻⴳ 1220 ⵏ ⵍⵀⴻⵊⵕⴰ (ⵍⵇⴻⵔⵏ ⵡⵉⵙ 19) ⵉⵎⵉ ⴰⵢ ⵜⴻⵍⵍⴰ ⴷ ⵓⵍ ⴰⴷⴻⵍⵙⴰⵏ ⴷⴻⴳ ⵜⴻⵎⵏⴰⴹⵜ ⵏ ⵢⴻⵖⵣⴻⵔ ⵏ ⵔⵉⵖ, ⵢⴻⵔⵏⵓ ⵜⴰⵙⴻⴳⴷⴰ-ⵏⵏⴻⵙ ⵅⴻⵍⴹⴻⵏ ⴷⴻⴳ-ⵙ ⵢⵉⵖⴰⵏⵉⴱⴻⵏ ⵏ ⵢⴻⵎⵔⴰⴱⴹⴻⵏ, ⵉⵎⵡⴻⵃⵃⴷⴻⵏ, ⵉⵎⵉⵔⵉⵏⵉⵢⴻⵏ ⴷ ⵢⵉⵣⴻⵢⵢⴰⵏⵉⵢⴻⵏ.

ⵙⴻⴳ ⵢⵉⴷⵉⵙ ⵏⵉⴹⴻⵏ, ⵜⵜⵡⴰⵚⴻⵏⵏⴼⴻⵏ ⴷⴰⵖ ⵢⵉⴷⴻⴳⴳⴻⵏ ⵉⵙⴻⵏⵣⵉⴽⴰⵏⴻⵏ ⵏ ⵢⴻⵖⵔⴻⵎ ⵏ ⴰⵢⵜ ⵕⵀⵓⵏⴰ (ⴰⵥⴻⴼⴼⵓⵏ, ⵜⵉⵣⵉ ⵡⴻⵣⵣⵓ) ⴷ ⵣⴻⵎⵎⵓⵔⵉ ⵍⴱⴻⵃⵔⵉ ⴷ ⴰⵢⵍⴰ ⴰⴷⴻⵍⵙⴰⵏ.

ⵉⵖⵔⴻⵎ ⵏ ⴰⵢⵜ ⵕⵀⵓⵏⴰ ⵍⵍⴰⵏⵜ ⴷⴻⴳ-ⵙ ⵜⵎⴻⴹⵍⵉⵏ ⵏ ⵜⴰⵍⵍⵉⵜ ⵏ ⵡⴻⵥⵔⵓ ⵜⴰⵇⴱⵓⵔⵜ, ⵎⴰ ⴷ ⵣⴻⵎⵎⵓⵔⵉ ⵍⴱⴻⵃⵔⵉ ⵍⵍⴰⵏ ⴷⴻⴳ-ⵙ ⵢⴻⴷⵔⵉⵣⴻⵏ (ⴰⵜⴰⵔ) ⵏ ⵓⵣⴰⵔⵎⴻⵣⵔⵓⵢ, ⵜⴰⵍⵍⵉⵜ ⵜⴰⵍⵉⴱⵉⵜ (ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ), ⵏ ⵕⵕⵓⵎⴰⵏ ⴷ ⵜⴰⵍⵍⵉⵜ ⵜⵉⵙⵍⴰⵎⴰⵏⵜ.

ⵎⵉ ⴰⵔⴰ ⵢⴻⵜⵜⵡⴰⵚⴻⵏⵏⴻⴼ ⵡⴻⵎⴽⴰⵏ ⴷ ⴰⵢⵍⴰ ⴰⴷⴻⵍⵙⴰⵏ, ⴰⴷ ⵜⵜⵡⴰⴷⴷⵎⴻⵏ ⵢⵉⵃⴻⵣⵣⵉⴱⴻⵏ ⵉ ⵡⴻⵃⵔⴰⵣ-ⵏⵏⴻⵙ, ⵢⴻⵔⵏⵓ ⵡⵉⵏ ⵓⵔ ⵢⴻⵜⵜⵇⴰⴷⴰⵔⴻⵏ ⴰⵎⴽⴰⵏ-ⵏⵏⵉ ⴰⴷ ⵢⴻⵜⵜⵡⴰⵄⴰⵇⴻⴱ ⴷⴷⴰⵡ ⵍⵇⴰⵏⵓⵏ 98-04 ⵢⴻⵇⵇⵏⴻⵏ ⵖⴻⵔ ⵓⵃⵓⴷⴷⵓ ⵏ ⵜⴳⴻⵎⵎⵉ.