Asebter amenzawi : Tameẓla gar ileqman

Seg Tasanayt s tmaziɣt imunen
Neggez ar: ẓer isebtar, anadi
(Replaced content with " Ɣef wakken d-yedda deg yiwen uneqqis n usalay aɣelnaw n Sirta, asekfel xedmen imsenziken d yemnuda ifṛansawiyen, ger 1915 d 1916, nnan-d ahat tiblaḍin n lemqam d ...")
Ajerriḍ 2: Ajerriḍ 2:
  
  
 
+
Ɣef wakken d-yedda deg yiwen uneqqis n usalay aɣelnaw n Sirta, asekfel xedmen imsenziken d yemnuda ifṛansawiyen, ger 1915 d 1916, nnan-d ahat tiblaḍin n lemqam d tid d-yusan akk tyuga yezdin igrikiyen d yefniqiyen, d nitni ten-is-yewwin ɣer Sirta, d ixeddamen igrikiyen d yiqeṛṭajiyen ay llan ssaxdamen  igelliden, ladɣa Masensen akk d mmis amuqṛan Misipsa (3 d 2 laqṛun qbel lmasiḥ).
Tamḍelt n Masensen, d tinigit n tallit n umleqqem n ddewla tanumidit
+
 
+
Qṣenṭina,…yebrir 2015 (NSL) – tessewham u tjebbed amdan s tsegda-s yeddren akken iwata, tamḍelt n ugellid Masensen teqqim-d d tinigit n tallit n umleqqem n ddewla tanumidit.
+
Tawennaḍt n lemqam-agi ibedden ɣef yiwet n tiɣilt di tama n Lexṛub (16 km ɣer wegmuḍ n Qṣenṭina), tettuɛawed almend n tmesbanit « Qṣenṭina, tamanaɣt 2015 n yedles aɛṛab ». Tettwebna di tizi n iberdan yeqqnen ger Sirta, tamanaɣt n ddewla tanumidit, ɣer Tibest, kalama akk d Sitifis, lemqam n ugellid amuqṛan amaziɣ yeqqim ar iḍ-a ugar n 1.800 iseggasen-aya.
+
Yers d cfaya n tnekkriwin n wemgara, agellid iḥemmlen taẓuṛi akk d tsekla, yesmektay-it-id lemqam-is yeddren d abdar umezruy n Masensen amussnaw n testṛatijit yefkan akk tudert-is i lebni n tɣeṛma timanit umaziɣ.
+
 
+
Asewhem asegdan
+
Ma nessemcabi-t d imedɣasen, lemqam anumidi aqdim yellan di tefṛiqt ugafa, yettwebnan di twilayt n tbatent , neɣ ɣer win d-ismektayen agellid Syfax, yellan deg weɣṛem aqdim anumidi Siga, di twilayt n Ɛin Timucenti, i sin bedden am yimeqyasen s sqef imḍewweṛ yettucebbḥen s weẓṛu, win n Masensen, s weblaḍ imeṛqem imṛebbaɛ deg wadda, yerna snat tmejjayin d –ittbegginen azal n ugellid.
+
 
+
Ɣef wakken d-yedda deg yiwen uneqqis n usalay aɣelnaw n Sirta, asekfel xedmen imsenziken d yemnuda ifṛansawiyen, ger 1915 d 1916, nnan-d ahat tiblaḍin n lemqam d tid d-yusan akk tyuga yezdin igrikiyen d yefniqiyen, d nitni ten-is-yewwin ɣer Sirta, d ixeddamen igrikiyen d yiqeṛṭajiyen ay llan ssaxdamen  igelliden, ladɣa Masensen akk d mmis amuqṛan Misipsa (3 d 2 laqṛun qbel lmasiḥ).
+
Tiɣuza tmizwura  beggnent-d belli aẓekka n Masensen deg-s azal n snat lmitrat ɣef lmitra yezzi seg ugafa agmuḍan ɣer wenẓul ataram. Yeɣmaq azal 1,12 lmitrat, yella-d s ufella n wagens asilyan, yettwaɣum s ddalat n 40 cm.
+
 
+
Imsenziken iṛumiyen, di tallit-nni kksen fell-as aɣummu akken ad kecmen. Daxel n temḍelt ufan iɣsan, 3 isendaq ur ten-yuɣ wira akk d waṭaṣ n tɣawsiwin yecban leslaḥ, ijenwiyen, llebsa-s n wuzzal akk d teflicin.
+
Usawen n lemqam , deg-s tiseddarin akk d udmawen n tewwura ur nettweṛẓam, ɣas ma wesrent akk d wakud.
+
Ayagi akk ad t-naf yuzzar deg wagens di laɛḍil ad yettuseggem.
+
 
+
Masensen, « agellid iɣeṛman »
+
 
+
D aserdas yeqqwan, yessemrasen tadiblumasit iwatan, Masensen, mmis n Gaya, yessaweḍ ad ibeddel tikli n umezruy asmi llant ttnaɣent snat n tmanaɣin (Ṛum akk d Qaṛṭaj) ɣef tgelda n ddunit, id-nnan imazrayen.
+
D amgaru ur nesɛi amedya, yessaweḍ ad yebnu tagelda-s s tuqqna ar ɣer-s n wazal n 70 n temdinin timuqṛanin armi yezdukkel akk tafṛiqt ugafa ddaw n tɛellamt n yiwet n tgelda yeqqwan.
+
Di 60 iseggasen n tgelda-s, Masensen yeẓẓa deg wul n wegdud lebɣi n wakal d aymi d-lhan s tfellaḥt u d ayen ten-yeqqnen ɣer wakal. Yesnerna lbiɛ ucra deg yill agerakal s umata, armi tuɣal tnumidit d tigejdit n tnezzut, yettwaǧahden s yiɣeṛṛuba yesɛan lhiba, d-wekkden daɣen ineqqisen-agi umezruy.
+
Tadrimt deg-s yers wudem n Masensen tettuseṛṛaf akk di tmura n yill agerakal.
+
Yella d agellid yettaken azal amuqṛan i yedles d tsekla d aymi d-inecced ar ɣuṛes imyura imuqqṛanen n ddunit akk d yinaẓuṛen ibeṛṛaniyen di lbeṛj-is yellan di Sirta.  D agellid iḥemmlen asnulfu.
+
Amezruy ad yeched d aɣen belli ɣas yella muqqeṛ di laɛmeṛ, 88 iseggasen, yella d amezwaru n iserdasen asmi tekker gar Sirta d Qaṛṭaj.
+
Ar ass-a, mazal tedder lqima-s d akken yella ger yigelliden imuqqṛanen n tmazɣa. Ma nefka azal i lemqam-is ass-a, mači kan d amezruy maca d tiririt n ccan akk i yimawlan d tidmi n weɣref.
+
 
+
 
+
 
+
 
+
 
+
Aselway Bouteflika: asmal n yedles akken medden akk ad ḥulfun belli d arraw n yiwet n tmurt
+
 
+
QSENṬINA – Aselway n Tegduda, Abdelaziz Bouteflika, yenna-d ass n lexmis d akken asmal n yedles d netta i « abrid imxeyyer yerna unfiɛ » i wesduqqes n medden akken ad ḥulfun d akken llan akk d arraw n yiwet n weɣlan deg tegnit-a taweɛṛant deg timura taɛṛabin yessefk « ad msefhament yerna ad mseggament ugar ».
+
+
Deg yiwen n yizen ay d-iga i lmend n usfugel n Wass n Tussna  d werẓam n tedyant n « Qsenṭina, tamaneɣt n yedles aɛṛab 2015 », d win ay d-yeɣra s yisem-nnes Mass Mohamed Benamar Zerhouni, Imḍebber n tmurt yenna-d « uguren ay iḥuzan aɣlan aɛṛab ɣef ljal n tlufa ay d-yellan deg kra n tmura taɛṛabin d tid ay izemren ad swaɣent laman, arkad d tdukli-nsent ».
+
+
« Ta d tagnit iweɛṛen ay deg yessefk ad yili wugar n wemsefham d wemsegma akken ad neḥbes aftutes n weɣlan-a yesṛuḥen aṭas n yidammen yerna yefcel, i lmend n uɛawed n lebni n targit taɛṛabt s tukci n wazal i nnfeɛ n tmura taɛṛabin », ɣef wakken ay d-yenna uselway Bouteflika  d-yernan daɣ d akken yessefk ad yili « yedles deg wul n lmejhud-nneɣ akken ad d-neqḍeɛ ayen  aɣ-ifuten, ladɣa ayen yeqqnen ɣer-neɣ s timmad-nneɣ, yerna aya ad d-yili s wagam seg wazalen-nneɣ n tmagit, n umezruy, n ddin d tutlayt aɣ-yesdukkulen ».
+
+
« Dɣa d aya, ɣef leḥsab-nneɣ, i d abrid imxeyyer, unfiɛ akk i wesduqqes n medden akken ad ḥulfun d akken atni akk d arraw n yiwen n uɣlan, ad sjehden assaɣen-nsen n tegmat ur ifennun ara yerna ad d-afen ljehd s wacu ara qablen Wiyaḍ, ad ḥudden tidet yerna ad ssirmen ad awḍen  ɣer yiwen n yimal ur yezmiren ad yettwabnu war ma ttekkant deg-s tedɣar taɛṛabin n tsuta ay la d-yettimɣuren », ɣef wakken ay d-iḥettet uselway n tegduda.
+
+
Nnig waya, yerna-d uselway Bouteflika d akken « nebɣa ad nessekcem tadyant-a tadelsant deg uqaleb n wass aydeg aɣref-nneɣ yesfugul amulli wis settin n Tegrawla-nneɣ turbiḥt yellan d asenfar ameqran i weslelli n weɣlan aɛṛab d umenẓaw afriqi ».
+
+
« Nebɣa daɣ, s wanect-a, ad nerr tajmilt yerna ad nesnemmer aytmaten-nneɣ n tmura taɛṛabin ɣef uɛawen-nsen ur yesɛin azal deg yimenɣi n weɣref adzayri », am wakken ay d-yesmekti dakken « imenɣi n Lezzayer yufa-d iɣallen ara t-yesjehden yerna ad d-bedden s idis-nnes deg yergazen-nni n tsertit, imxemmemen d yinaẓuren n wakk timiwa n weɣlan-nneɣ aɛṛab. Ula d tilawin d yigerdan ttekkan deg yimenɣi-a uzrif yerna ddan yid-s armi d asmi ay yuweḍ ɣer yeswi aneggaru ».
+
+
« Menɣir aɛawen alujusti d win n ttawil, tagrawla tadzayrit tesfaydi-d daɣ seg uɛawen n wul, d win aydeg tekkan yergazen n tsekla, yinaẓuren d yimedyazen ay d-icekṛen tidyanin timeqranin n tegrawla deg yixeddimen ay icebbḥen ass-a tasekla tamirant », ay d-yenna Yemḍebber n tmurt, ay d-yernan dakken « aya yella-d d tagnit s wazal-nnes deg umecwaṛ n tmurt-nneɣ, yerna ɣef waya swaswa ay neɛzem ad nesfugel tagrawla-a yid-wen, a aytmaten-nneɣ ».
+
+
Ɣef leḥsab n uselwa n tegduda, « asnulfu d tesnulfa tadelsant d taggagt ttɣimin-d d ibriden ay iwatan akk i tedyant meqqren am ta akken ad yettunefk wazal yerna ad d-qqiment deg ccfawat tedyanin tucbiḥin akk n yiɣerfan-nneɣ, ladɣa mi ara terzu temsalt tilelli ».
+
+
« Yecrek-aɣ, deg yezri, lqerḥ d uɣlif n tegrawla tadzayrit, dɣa aql-aɣ ass-a akken, nemsegma deg taluft ay la yettɛeddin ɣef weɣref afalesṭini deg yimenɣi-nnes akken ad d-yerr azref-nnes akken ad d-yessebded awanak-nnes imzireg ara yesɛun tamaneɣt-nnes d Lquds », ɣef wakken ay d-ikemmel Yemḍebber n tmurt ay d-yennan dakken « Lezzayer teẓra dakken ala idles ara iledyen tawwurt i tuffɣa seg uggunẓu, yerna tḥelles-d akken ad tessejhed idles yerna ad as-tefk ttawilat yessefken akken ad d-iban, am wakken ay d-yettɣimi webdaɛ d lɣella n uxemmem zeddigen yerna d llsas n tmuɣli ɣer lbeɛd ». 
+
+
« Qrib azgen n lqern deffir ma tuwey Lezzayer azarug-nnes, tamurt tessaweḍ ad d-terr dduṛ-nnes adelsan, aggag d useklan, d win ay tt-yejjan ad teldey tiwwura i yebriden ara d-yawyen lxir. Tessaweḍ tmurt ad tenker i yecqirrwen s tukci n yinurar d ttawilat iwatan akken i yedles akken ad d-iban yerna ad d-yefk », ɣef wakken ay d-yenna, am wakken ay d-iger tamawt dakken « i lmend n yiswi-a, tamurt tebda tbennu timṣukyin tidelsanin yerna tessuddus aṭas n yemyagren yemmuzzgen d tfaskiwin akken ad tili i lmend n tmetti deg wenrar-a ».
+
+
« Tga ifadden i wesnulfu d webdaɛ deg yinurar n ussuffeɣ n yedlisen, n ssinima, n umezgun d weḥraz n tgemmi tadelsant ama d tangant, ama d tarangant », ɣef wakken ay d-yenna.
+
+
« Tebda-d tikli taɣelnawt d tameqrant deg wenrar n yedles ameṛkanti aydeg tella tenḍa s ummager n teẓrigt tis snat n tfaska takkafriqit, ɣef wakken ay d-yesmekti uselway Bouteflika ay d-yernan d akken « assejhed n uxeddim adelsan seg yidis-nnes islami d win ay d-yellan s tedyant  ‘Tlemsan tamaneɣt n yedles islami’, assuddes n ledwaṛ tidelsanin deg tmura taɛṛabin yemgerraden d ussebded n Tmesrit n wedlis aydeg yettunefk wazal i yimelyunen n yedlisen imaynuten, gar-asen idlisen n tmura taɛṛabin ».
+
+
« Beddu n tedyant-nneɣ tadelsant tameqrant yeɣli-d, daɣ, akked beddu ussan-a ay yezrin deg Lezzayer Tamaneɣt, n Useggas agraɣlan n tafat 2015, s weḥdaṛ n tnemhalt tamatut n Tuddsa n Yeɣlanen Yeddukklen n tteṛbeyya, tussna d yedles (Unesco). Iwata dɣa ma nesmekti-d dakken Aseggas-a n tafat 2015 yettwahda i yixeddimen n umassan aɛṛab mechuṛen deg umaḍal, Abu Ali El Hassen Ibn El Haytham, win ay d-yesbedden tasnafat yerna yura-d Kitab El Manadir (Adlis n tesnafat) yerna yella-d heddu-a i lmend n walef n yiseggasen seg wasmi ay yemmut », ɣef wakken ay d-ixebber uselway Bouteflika deg yizen-nnes uqbel ma iger-d tiɣri i warraw n uɣlan aɛṛab akken ad reglen abrid i tekriḍt yessexṣaren, yerna aya ad d-yili s tresnulfa d uxemmem umɛin akken ad jjen aɣlan-a ad yeqqel ɣer yiseɣ-nnes n zik.
+
+
« Yessefk ad d-yettwaḥettem leqder d wazal, ad ttwasnernin wazalen n tsurfa, n wemsuɣal d wemsefham am wakken ara neqqim neṭṭef deg tdukli taɣelnawt deg wakk tilufa taɛṛabin ay la d-yettilin imir-a, yerna aya ur d-yettili ara kan d ccerḍ deg tsertit, wanag nnig waya, ad d-yili d azal deg yedles d tɣerma », ɣef wakken ay tt-d-yextem Yemḍebber n tmurt.
+
 
+
 
+
 
+
 
+
 
+
Asekfel asenzikan di Qṣenṭina
+
 
+
Qsentina- deg uhetwal id-yellan deg yicanṭiyen n Qṣentina, ilmend n « Qṣentina tamanaɣt n yidles aɛrab 2015 », Sirta tesbeggn-d ayen ifren deg umezruy-is, ama ddaw n tmurt neɣ deffir iɣuṛab.
+
Di yal taɣuzi n tmacinin, ttafen aṭas n “iceqfan” n umezruy n temdint-agi, id-ittakken tikti ɣef teɣermiwin id-ikkan ɣef temdint-agi.
+
Seg twwurt taqburt n Sirta, alamma d iẓekwan ibiẓanṭiyen, gar tisselbi id-grent tmucuha tiqbuṛin d wakken d-qqarent tizrawiyin n tussna, tamdint-a yehuskin, tecbaḥ amzun d tislit.
+
Tawwurt n Sirta d… ufus n Saleh Bay
+
Deg mi bdan taɣuzi deg temkerḍit tuɣrimt deg Bab El Qentra, ufan iẓra imeqṛanen, I yeǧǧan inagmayen ad d-inin, d akken izmer yellad wasuk amedruz, ghef waken id-yenna Massa Ouafia Adel, n CNRA.
+
Iqṣenṭiniyen mezernanen aṭas  ɣef usekfel-aki. Gar win d-innan d akken tifin-ayi d ayen i d-iqqimen deg Twwurt taqbuṛt n Sirta, neɣ wid yettnadin deg tmucuha iwakken ad seḥyun Leqṣer n tteryel, llan wiyaḍ nnan-d d akken d iẓra i d-wwin seg Lmensura i wakken ad bnun Tawwurt n Lqentṛa, ɣef wakken i yessuter Saleh Bay.
+
Inadiyen ttekemmilen, taftarin daɣen. Tigraytin ad d-awint amaynut deg wayen yerzan amezruy n Sirta taqbuṛt d yigulaz-is, id-yenna umusnaw-aki i d-isfhamen daɣen d akken idɣaɣen-a i yessexdem Saleh Bay i lebni n tqenteṛt n Bab Lqentṛa yewit-id seg wemkan yellan zdat n teɣṣert n wuzzal.
+
Iẓekwan ibiẓantiyen d umezruy n isutal n teɣṛemt
+
Deg tzeqqa n teẓallit n tmesgida Sidi Ɛeffan, deg zman aziri, id-yezgan deg ssuq n wadda, ixeddimen n tulsa n teɣremt ilmend n tefaska ara d-yerzun ɣer Qsentina, ufan iɣsan n yemdanen.
+
Ɣef leḥsab n Massa Adel, iẓekwan-nni i-yufan d wid n yemselmen ak d wid n-iṭerkiyen, imi wid yemmuten ufan-ten ttwameḍlen s yidis ayfus, am akken id-yeqqar ccṛaɛ n lislam.
+
Imnuda n CNRA la ttkemmilen anadi ɣef wayen ufan deg temesgida n Sidi Ɛffan, daɣen d ayen izemren ad d-yeḥkun ɣef wassaɣen ur nelhi yara id-yellan ger Qsentina yak d-Iḥefṣiyen d Iḥemmadiyen, maca dayen ara d-yernun “iḥricen imeqqranen deg umzruy n isutal n Qsentina”, id-tenna Massa Adel. 
+
+
Lefnaṛ , Lǧamaɛ Lekbir: nnig n weɣrab, amezruy.
+
Ixeddimen n Tulsa n tmesgida Lǧamaɛ Lekbir, i yebna Ahmed Bay El Qulli deg 1756, ssulin-d amezruy n wemkan-aki. Asqbec n weɣrab n tzeqqa n ccix sbanen-d axrib n wefrag d temnart tanezlit. ɣef leḥsab n imnuda n CNRA, lefnaṛ-a tesderm-it Fṛansa ger 1867 d 1869, iwakken ad sɛedlen Abrid agejdan n zik (Marbi Ben Mhidi ass-agi) 
+
Deg “uhetwal-aki amsenzikan”, tamdint  n Qesentina i ibedden s ufella n weẓṛu nnig n 2.500 iseggasen-aya, ɣef i ɛeddant  aṭas n teɣeṛmiwin, ass-a, tettmektay-d daɣen la ttḥekku-d ayen ak iɛeddan fellas.
+
 
+
 
+
 
+
 
+
Lezzayer tesla i teɣri n umṣalaḥ ay d-iger Ben Badis
+
+
QSENṬINA – Lezzayer timziregt  ifernen amṣalaḥ aɣelnaw akken ad tfak taluft n yiseggasen n 1990, tugem-d takti-a seg « tenṣiḥin n umsuref d umṣalaḥ ɣef ay d-iweṣṣa Ben Badis deg tallit-nnes », ɣef wakken ay d-nnan ass n ssebt deg Qsenṭina yimttekkiyen n temlilit ɣef umeyez n ccix-agi yewten ɣef ubeddel. 
+
+
Wid  yettekkan deg umyager-a agraɣlan  yettureẓmen ass n ljemɛa deg Wehṛan yerna ifuk ass n ssebt deg Qsenṭina, mmeslayen-d ɣef « ṛṛuḥ n umsuref d ssmaḥ  yessedda limam Abdelhamid Ben Badis, d lateṛ yesɛan azal  d-yeǧǧa waya deg uḥraz n tdukli taɣelnawt ».
+
+
Deg teswiɛin tiweɛṛanin ɣef tekka Lezzayer, imḍebbren d uselway n tegduda Abdelaziz Bouteflika, gren-d « sqedcen ṣṣwab d tmuɣli tuṛzint n uzamul-a n Lezzayer d umaḍal aɛṛab », ɣef wakken ay d-nnan.
+
+
Aselway Bouteflika yeɣra s udeqqeq tudert d yixeddimen n limam Ben Badis yerna yessaweḍ « ad yeẓẓu » deg tmurt tanṣiḥt n limam i lmend n umṣalaḥ d umsuref, ɣef wakken d-yenna Abdelhak Benbadis, gma-s n Ccix.
+
+
Ccix Abdelhamid Ben Badis « yella dima d amdan yebɣan talwit yerna yella yezga yettnaɣ mgal aseqdec n yiɣil d yakk leṣnaf n teɛdawt », ɣef wakken  d-yenna Abdelhak i yesɛan imir-a 96 n yiseggasen, maca mazal-it yecfa aṭas ɣef gma-s  yewwḍen leɛfu n Ṛebbi ass n 16 Yebrir 1940.
+
+
Axeddim n ubeddel n Abdelhamid Ben Badis « ur yeɛjib ara kra seg wudmawen izzayriyen  yellan ttnaɣen i lmend n wayen yella yettnaɣ netta, meḥsub i lmend n uzarug n Lezzayer, d acu kan, deg tgara, yettwaḍfer wayen ay d-yenna yerna yettwaqbel imi ay t-id-yenna s tin n talwit d uqbal n wiyaḍ », ay d-yenna Abdelhak Ben Badis, am wakken ay d-yenna dakken yella ɣer-s yiwen n lkaɣeḍ ay yellan d ttbut dakken aselway amezwaru n unabaḍ uɛḍil n tegduda tadzayrit yezra ɣef umeṛḥum n gma-s.
+
+
Axemmem n limam Ben Badis d « win  yettmuqqulen ɣer uzekka, yerna limam werjin t-iɛedda zzman », ɣef wakken d-yenna seg yidis-nnes uselway n Tesbeddit Abdelhamid Ben Badis, Mass Abdelaziz Filali, am wakken  d-iger tiɣri akken ad ttwasseqdacen yidlisen n Ccix deg ferru n wuguren d-ttmagarent tsutwin timaynutin.
+
+
Amsarag-a yesseɣzef awal, deg usarag-nnes, ɣef tmussni tadiplumatit n Ccix Ben Badis ay yennuɣen mgal tehrest (listiɛmaṛ) s « tdiplumatit tameqrant d ukyas yewwḍen ɣer tqacuct », yerna yessanef deg waya « i yir awal d wakk leṣnaf n tekriḍt ».
+
 
+
« Ma yella limam Ben Badis yella ibedder-d, ɣef umedya, ‘tugdut d uɛdal deg Fṛansa’ neɣ ‘aɣlan afṛensis ameqran’, yella yetteg aya akken kan ad yessgen aɛdaw deg leɣrur », ɣef wakken ay d-yenna Mass Filali, dɣa s waya, ay d-tban tmussni deg usseqdec n « tḥilet d tḥeṛci » n limam-a, memmi-s n Qsenṭina, ay iwten ɣef ubeddel.
+
+
Amyager-a agraɣlan yettwassuddes-d deg uqaleb n tedyant n « Qsenṭina tamaneɣt n yidles aɛṛab », yerna ttekkan deg-s aṭas n yimnadiyen d yisdawanen ay d-yusan seg waṭas n tmura taɛṛabin d Lmeɣreb yerna ḥetteten-d ɣef « uttekki ur yesɛin azal ay yettekka Ccix Ben Badis deg tririt n tudert i umaḍal aɛṛab-ineslem ».
+
+
Amyager-a agraɣlan umi semman « Ccix Abdelhamid Ben Badis deg yidles aɛṛab-ineslem », frurint-d seg-s aṭas n lewṣayat ay yeqqnen akk ɣer « wazal ay tesɛa tezrawt d tukci n ccan i yixeddimen n liman ».
+
+
Tigin n usaru ɣef Abdelhamid Ben Badis d ussuqqel n yidlisen-nnes ɣer wakk tutlayin seg gar lewṣayat ay d-yefrurin seg umyager-a agraɣlan ay yerẓem uneɣlaf n tɣawsiwin n ddin d lḥubus, Mohamed Aissa, deg Wehṛan.
+
+
Amyager-a agraɣlan ṣewwren-t-id yerna sɛeddan-t-id srid s ugensa akken ad t-walin ama deg tmesgida n Lamir Ɛebdelqader deg Qsenṭina, ama deg tmesgida n Abdelhamid Ben Badis deg Wehṛan.
+
 
+
 
+
 
+
 
+
Lexmis, 16 Yebrir 2015                  2021
+
Tadyant-a d aḥric seg ufeǧǧeǧ adelsan, anɣermay d userti n Lezzayer
+
Qsenṭina, tamaneɣt n yidles aɛṛab 2015
+
+
QSENṬINA – Tadyant n « Qsenṭina, tamaneɣt n yidles aɛṛab » d aḥric seg « ufeǧǧeǧ adelsan, anɣermay d userti n Lezzayer deg 2015 », ɣef wakken ay d-yenna ass n lexmis deg Qsenṭina uneɣlaf n tɣawsiwin n uzɣar, Ramtane Lamamra, deg yiwet n tseɣrut ay d-iga i Tnegga n Yisalan n Lezzayer (NSL).
+
+
« Lezzayer tettekka-d mliḥ deg uxeddim ucrik n tmura taɛṛabin, deg wakk inurar, yerna, war ccek, ula deg unrar adelsan », ɣef wakken ay d-yenna uneɣlaf deg yijifeṛ n yiwet n terzi ay iga Uneɣlaf amezwaru Abdelmalek Sellal ɣef Qsenṭina.
+
+
« Qsenṭina, ay yesɛan amezruy d aqbur aṭas yerna tessaweḍ, deg yimecwaṛen yemgerraden n unnerni-nnes deg umezruy, ad tettekki ama deg umezruy aqbur, ama deg umezruy atrar n tmurt, attan ass-a d amkan aydeg ara d-tili tedyant-a ara d-yesgerwen akk amaḍal aɛṛab d yimeddukal n umaḍal aɛṛab, yerna aya d zzux i temdint-a », ay d-yenna Mass Lamamra.
+
+
Aya daɣ, ɣef wakken ay d-yenna, « d asnemmer kan i umkan yesɛan azal ay teḍḍef Qsenṭina deg umezruy », yerna d « d tajmilt i tmurt-nneɣ ay yessawḍen dima ad tqabel ayen iweɛṛen yerna ad tezwir i ṣṣef deg yimenɣi deg tlufa yerzan aɛṛaben d ussider n yidles ».
+
+
Aneɣlaf n tɣawsiwin n uzɣar yenna-d dakken Aɛṛaben d yimeddukal n umaḍal aɛṛab « cerken-ten aṭas n wazalen idelsanen d yinɣermayen akked tmura n Tefriqt d Tuṛuft », yerna amezruy n umaḍal aɛṛab « la yettkemmil deg tzunegzirt tibirit am wakken ay d-iger ifurka deg waṭas n tmiwa n Tuṛuft d umaḍal ».
+
+
 
+
 
+
 
+
 
+
 
+
 
+
 
+
 
+
 
+
 
+
 
+
 
+
Amsudeɣ  amuqran i wesfugel n idles aɛrab deg Qsentina
+
 
+
QṢENTINA- Amsudeɣ amuqran ,ittmecberriqen s meyya n teftilin, mi d-lḥan deg yiḍ n wass n lerbɛa deg yizenqan n  temdint n « weẓru aqbuṛ », igulla yettwacebḥen, almend n tmesbanit-agi, s izamulen d-izzakannen idles n yal yiwet si gar 22 n tmura tiɛrabin , iwakken ad ttekkint deg beddu aɣerfan  n tmeskent « Qṣntina tamanaɣt n yidles aɛrab 2015 ».
+
Alday n umsudeɣ-agi (ddifili) , zwaren deg-s yemnayen n tiḍaf tiɣelnawin ay d-yeddan deffir ugallu n temdint n Qsentina, uqbel ay d-yernu win n tmurt n Falastin, aya gar ṣṣut n ibenduyar n trebbouyaɛ n iḍebbalen d cnawi tiɣerfanin n yal tamurt icerken di tedyant-agi. Rrant-d ṛṛuḥ i iberdan n Bab El Kantra , imi huzzent tamiwin tigejdanin n temdint , ilmend n tiẓunẓa n tmaskent tadalsant –a ay urǧan imezdaɣ n temdint n qsntina seg acḥal aya.
+
Amsudeɣ aɣerfan-a ,  ay d-tbɛen iqsntiniyen s lfarḥ d amoqran, ladɣa imi lḥala n tgnawt tella d tin iwatan , imsuddsen n tgnit-a fernen ad sɛaddin tameɣra –a s gar imedraz igjdiyen n temdint d imukan n tkatut , uqbel ad ttaweḍ ɣer umkan n 1er Novembre , anda ittwabna leqṣer n idles amaynu Mohamed-Laîd Al khalifa, ay deg ay d-yufa el lhal taneɣlaft n idles Massa Nadia Labidi, taneɣlaft n tmerrit d tinḍi Massa Noria-Yamina Zerhouni, aneɣlaf n teɣlawt,Hamid Grine, ɣer tama n yimḍebren n twilayt n Qsntina, d waṭass n imasayen d inebgawen iberraniyen seg-sen inmuhal d imqdmen imuta.
+
Abrid-a aydeg yedda umsudeɣ-a, yefka daɣ azal i leqdic ay d-yellan ilmend n tilin n tmaskent agi .
+
Tameɣra tayerfant agi s temɣor-is d cbaḥa n teftilin-is  ay d-tɛac temdint taqburt n Cirta , t-ttwaḍfred s tsehra d uhanay , uqbel ad twacɛlent tftilin n tqntrin n temdint, d w aṭass n imeḍqan imezruyanen akk d imeḍqan aygellan d izamulen am tleggit n Sidi M’cid , tanazgart n Ali- Mellah, lǧamaɛ amoqran n Emir-Abdelkader, amedruz n wid yemmuten , awk d tkuṛnicin.
+
Alday unṣib n tmaskent « Qsntina tamanaɣt n yidles aɛrab 2015 », ad yili ass n lexmis 16 yebrir, s tihawt n uneɣlaf amenzu Abdelmalek Sellal , s yisem n uselway n tagduda Mass Abdelaziz Bouteflika, anda ar ad yili ussissen n uhanay amaynu « tamacahutt tamoqrant n Qsntina » , ay dyessufeɣ Ali Aissaoui seg yiwen wḍris aydeg mcaraken atas n imsdawiyen n temdint, deg tzeɣɣa tamoqrant n yihanayen ay refden 3000 n imukan,
+
 
+
 
+
 
+
 
+
 
+
« Qsntina tamanaɣt n yidles aɛrab 2015 » : ma ad teqqel targit d tidett
+
 
+
Qsnitina- Taneɣlaft n idles Massa Nadia Labidi tesbegned ass n lexmis deg tseddawit n tussna tineslemt Emir –Abdelkader, lferḥis amuqran imi twala amenni-a n Qsntina tamanaɣt n idles aɛrab” yeqqel tidett. “
+
 
+
“Ferḥeɣ aṭass imi ḥaḍreɣ assa I tmaɣra-a deg tmdint n qsntina, anda teqqel targit-neɣ d tidett” , id tenna Massa Labidi deg awal-ines id tefka i yineɣmasen, deg rrif n usarag id illan ɣef tudert d ugerruj n Ccix Abdelhamid Ben Badis, ilmend n usfugel n umulli wiss 75 n lmut-ines.
+
Taneɣlaft n idles ig ḥaḍren i ulday n tmlilit-a , ɣer yidiss n tneɣlaft  n tmerrit d tinḍi Massa Noria-Yamina Zerhouni, d uneɣlaf n teɣlawt, Mass Hamid Grine , tennad dakken lfrḥ-ines muqqer imi id weǧden aṭass n isenfaren di lɣerḍ gezzilen , ilmend n tmaskent-a.
+
 
+
Asarag-a id texdem tsebeddit  n l’Imam Abdelhamid Ben Badis, s lemɛawna n useqqamu n tmaskent « Qsntina tamanaɣt n yidles aɛrab 2015 », llanted deg-s tgermanin n imnadiyen imseddawiyen, d ussenzer n yiwen ufertaw ɣef tudert n limam asmeskelti , awk d wahil n Ccna aferfanen id qeddmen kra seg nelmaden n uɣerbaz n Ain Smara.
+
 
+
Uqbel aya, yufad lḥal kraḍ (3) Ineɣlafen-a , d imḍebren n twilayt n Qsntina, s yidis n  gma-as n Ccix Benbadis, Abdelhak, ɛeddan yer tmeqbert talemmast n tmindt, anda id sersen tameqqunt n ijeǧigen iw-akken ad fken azal I cfaya n l’imam Benbadis,  amɣar n tsmmeskelt di tmurt n lezzayer, d uselway ntaddukli n lɛulama izzayriyen, iggxsin  ass n 16 yebrir 1940 di temdint n Qsntina.
+
 
+
 
+
 
+
 
+
 
+
 
+
 
+
+
Larebɛa, 15 Yebrir 2015
+
+
Qṣenṭina tamanaɣt n yidles aɛrab : Tizi Wezzu ad tessezwer yiwen n wudem seg ger wudmawen n yidles anaṣli azzayri
+
+
TIZI WEZZU – Tikkin n yinaẓuren d umussu n tiddukliwin n Tizi wezzu deg tedyant ‘’Qṣenṭina tamanaɣt n yidles aɛrab’’ ara yeldin tiwwura-s ass n lexmis, ad tezziken yiwen n wudem n yidles azzayri, i d-yenna, ass n ttlata deg Tizi wezzu, unemhal adigan n yidles.
+
Mass Ould Ali El Hadi iga asarag aɣamsan deg uxxam n yidles Mouloud Mammeri, akken ad yesselɣu ahil n wesfugel n umulli wis 35 n tefsut Imaziɣen, yenna-d tikkin-a ‘’ ad tessezwer yiwen n wudem seg ger wudmawen n yidles azzayri bu kraḍ (3) tgejda Tamaziɣt, Taɛrabt d tineslemt’’, am wass n tedyanin-nni n ‘’Lezzayer tamanaɣt n yidles aɛrab’’ d ’’Tlemsan tamanaɣt n yidles ineslem’’ anda tekki t wilayt n Tizi wezzu s uhil adelsan adigan.
+
+
Ɣur unemhal n yidles, ‘’Qṣenṭina tamanaɣt n yidles Arabe’’ d aneḍray n ‘’yidles kan’’, akk inaẓuren n Tizi wezzu d ilelliyen, ma yella win yebɣan ad yekki, ad yekki ɣef yiman-is. Ma yella d asfugel n umulli wis 35 n tefsut imaziɣen, yersen ddaw n uzwel‘’tigemmi d yidgen’’ am yemtawayen n UNESCO n umesten d usmil n umxallef n tenfaliyin tidelsanin i teqbel sakin testenya-tent Lezzayer deg useggas 2005, yenna-d d ad yili yiwen uhil amerkanti ara yebdun ass n larebɛa alamma d ass n 25 seg waggur n Yebrir.
+
Ad yili deg uhil-a, iskasiyen, ussan n tezrawin, tiziknin n umezruy n Tefsut Imaziɣen akken i d-mmizwaren ineḍrayen, tinemsal n uselmed n tẓuryin d yimahilen insayanen, ihanayen iẓuranen d yidelsanen, ara yilin deg akk imeḍqan n yidles n twilayt.
+
+
Kra ara tekk tedyant-a, ad yili daɣ-nni, yiwen n umyagger ɣef tlalit n useqqamu unnig
+
n timmuzɣa (HCA) i lmend n umulli wis 20 (22 Yebrir 1995 / 22 Yebrir 2015) d usfugel n waggur n tgemmi s wass n tezrewt ara yawin isem n ‘’Tinfaliyin tidelsanin yegten : Tigemmi tadelsant Tamaziɣt ama seg tama n tutlayt niɣ seg tama n tɣerma’’, wid ara d-yemmeslayen d isdawanen akk.
+
+
+
Amulli-a wis 35, i d-yenna Mass Ould Ali, d ad yili d ‘’taswiɛt n usmekti d tririt n tejmilt i yergazen d tlawin i yennuɣen akken ad temmed tmagit taɣelnawt tazzayrit d wid akk yerran Tamaziɣ d tilawt tadelsant, sseddan tamagit-nneɣ deg lebni n lsisan n tugna n Lezzayer
+

Tasiwelt n wass 17:31, 26 Yebrir 2015


Ɣⴻⴼ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴷ-ⵢⴻⴷⴷⴰ ⴷⴻⴳ ⵢⵉⵡⴻⵏ ⵓⵏⴻⵇⵇⵉⵙ ⵏ ⵓⵙⴰⵍⴰⵢ ⴰⵖⴻⵍⵏⴰⵡ ⵏ ⵙⵉⵔⵜⴰ, ⴰⵙⴻⴽⴼⴻⵍ ⵅⴻⴷⵎⴻⵏ ⵉⵎⵙⴻⵏⵣⵉⴽⴻⵏ ⴷ ⵢⴻⵎⵏⵓⴷⴰ ⵉⴼⵕⴰⵏⵙⴰⵡⵉⵢⴻⵏ, ⴳⴻⵔ 1915 ⴷ 1916, ⵏⵏⴰⵏ-ⴷ ⴰⵀⴰⵜ ⵜⵉⴱⵍⴰⴹⵉⵏ ⵏ ⵍⴻⵎⵇⴰⵎ ⴷ ⵜⵉⴷ ⴷ-ⵢⵓⵙⴰⵏ ⴰⴽⴽ ⵜⵢⵓⴳⴰ ⵢⴻⵣⴷⵉⵏ ⵉⴳⵔⵉⴽⵉⵢⴻⵏ ⴷ ⵢⴻⴼⵏⵉⵇⵉⵢⴻⵏ, ⴷ ⵏⵉⵜⵏⵉ ⵜⴻⵏ-ⵉⵙ-ⵢⴻⵡⵡⵉⵏ ⵖⴻⵔ ⵙⵉⵔⵜⴰ, ⴷ ⵉⵅⴻⴷⴷⴰⵎⴻⵏ ⵉⴳⵔⵉⴽⵉⵢⴻⵏ ⴷ ⵢⵉⵇⴻⵕⵟⴰⵊⵉⵢⴻⵏ ⴰⵢ ⵍⵍⴰⵏ ⵙⵙⴰⵅⴷⴰⵎⴻⵏ ⵉⴳⴻⵍⵍⵉⴷⴻⵏ, ⵍⴰⴷⵖⴰ ⵎⴰⵙⴻⵏⵙⴻⵏ ⴰⴽⴽ ⴷ ⵎⵎⵉⵙ ⴰⵎⵓⵇⵕⴰⵏ ⵎⵉⵙⵉⵒⵙⴰ (3 ⴷ 2 ⵍⴰⵇⵕⵓⵏ ⵇⴱⴻⵍ ⵍⵎⴰⵙⵉⵃ).