Asebter amenzawi : Tameẓla gar ileqman

Seg Tasanayt s tmaziɣt imunen
Neggez ar: ẓer isebtar, anadi
Ajerriḍ 1: Ajerriḍ 1:
Tikli n 8 Mayu 1945: d aɣref ifehmen ay d-yeffɣen ɣer izenqan
+
Aɣmis n « L'Echo d’Alger », d ttawil i usseddu n ddiɛaya n Fṛansa d uḥaṛeb n tnefsit n medden (amyager)
  
 
 
 
SḌIF – Tikliwin n Yidzayriyen ay d-yellan ass n 8 Mayu 1945 d tid ay d-yellan s leɛqel, s talwit, war ccwal, yerna d aya ay d-yesskanayen dakken aɣref adzayri yella d ufhim yerna d uɣrim, ɣef wakken ay d-yenna ass n lexmis deg Sḍif uneɣlaf n yimjahden, Tayeb Zitouni.
 
 
Tikliwin ay d-yellan da deg Sḍif, deg Galma d wanda niḍen ttwameḥqent deg yidammen, d tikliwin ay d-gan Yidzayriyen ay yellan bɣan tilelli yerna bɣan ad d-sseknen aya s talwit, ɣef wakken ay d-yenna uneɣlaf ay yesselwin deg Sḍif asfugel unṣib n umulli wis 70 n tnegzarin n 8 Mayu 1945.
 
 
Uqbel aya, Mass Zitouni yerẓem tamesrit taɣelnawt n udlis deg tgennarit n Maabouda, yerna deg usfugel-a n 8 Mayu, yenna-d dakken aɣref adzayri ay yesfugulen 8 Mayu 1945, « yeḍḍef mliḥ deg umezruy-nnes », am wakken ay yettakf ugar n wazal i Tegrawla-nnes turbiḥt d umezruy n tmurt-nnes ay yeccuṛen d tiɣersawin.
 
 
« Ass-a, aql-aɣ la nettemsizzil d wakud akken ad d-nejmeɛ anect akk umi nezmer n cchadat d teṛcibin ɣef Tegrawla akken ad nejj inmezruyen ad arun amezruy n tmurt-nneɣ s leɛqel-nsen yerna s tuḍḍfa n tlemmast », ɣef wakken ay d-yenna uneɣlaf n yimjahden.
 
 
Aṭas n yimjuhad d yiskutiyen iqburen umi yerra uneɣlaf tajmilt i lmend n usfugel-a ay d-yellan deg yijifeṛ n tmesrit n udlis aydeg ara ttekkin aseggas-a gar 7 d 14 Mayu azal n 90 n yixxamen n teẓrigt, gar-asen 10 d ibeṛṛaniyen.
 
 
Uqbel aya, Mass Zitouni yebra-d i ussenɣel amezwaru n ubiṭun i lmend n lebni n n uṭramway deg temdint n Sḍif.
 
 
   
 
   
Aṭramway-a ad t-tebnu yiwet n tkebbanit tafṛensist-taṭerkit akken ad yeqqen igmamen n temdint n Sḍif d tesdawit n El Bez ay d-yezgan deg utaram (lɣerb) n temdint-a, yerna ad iɛeddi ɣef 27 n teɣsar, am wakken ara yettwassemɣer akken ad yaweḍ arma d anafag n 8 Mayu 1945, sdat Ɛin Arnat.
+
SKIKDA, 7 Mayu 2015 – Aɣmis n « L’Echo d’Alger » yella-d d ttawil i ṭṭrad asnafsi d tezniwt n Fṛansa deg Ldzayer, ɣef wakken ay d-nnan yimttekkiyen n temlilit ɣef « Twilayt tis Snat deg ṭṭrad n uzarug », ay ireẓmen ass n lexmis deg Uxxam n yidles n Skikda.
 
   
 
   
Asenfar-a ara yesnernin tamṣuka n temdint n Sḍif ad ttwasseftin deg-s 38 n yimelyaṛen n yidinaṛen, ad yesɛu 39 n tmacinin n uṭramway d 400 n yikersiyen, yerna ad d-ifak deg tgara n 2017 ɣef wakken ay d-sfehmen.
+
Mass Amor Bouderba, n tesdawit n Msila, iga-d asarag ɣef uɣmis n « L’Echo d’Alger  d tummɣa n ugafa n Qsenṭina » aydeg ay d-yenna dakken aɣmis-a n tehrest (listiɛmaṛ) ay d-sbedden deg 1909, d aɣmis ay d-yesskanayen timuɣliwin n uyeffus ameḍḍarfu yerna d win ay yellan yekkat ɣef akken tadersi tuṛufit yeddren deg Ldzayer ad tif imezdaɣen ineṣliyen ama deg tdamsa, ama deg yidles neɣ deg tsertit.
 
   
 
   
Aneɣlaf yesselwi daɣ, deg ugmuḍ (ccerq) n Sḍif, yiwet n tfagla n usemmi n tnezduɣin tismalanin yettwaɛawnen ay yettwabnan i yiselmaden d yixeddamen n tesdawit, dɣa yettunefk-asent yisem n umeɣrus (ccahid) Said Keddad. I lmend n waya, Mass Zitouni yefka, s tin n uzamul, tisura n yixxamen i kra seg wid ay d-yesfaydin seg tnezduɣt-a, sakkin yessefqed asenfar n lebni n 130 n tnezduɣin niḍen  seg ṣṣenf-a, d tid ara yettunefken i yixeddamen n tɣiwant n Sḍif.
+
Deg tallit n ṭṭrad n uslelli aɣelnaw, aɣmis-a yella yessuffuɣ-d ilɣa n yigen afṛensis, yerna yella yessuffuɣ-d daɣ irupurṭajen « iwehhan ɣer udafeɛ ɣef tmuɣliwin n udabu n tehrest », ɣef wakken ay d-yenna umsarag-a.
 
   
 
   
Aneɣlaf yerẓem daɣ ammas amsenzi ameqran n Rais, ay d-tebna yiwet n tkebbanit tusligt, sakkin yerza, tameddit, ɣef wammas n usgunfu n yimjahden n Ḥemmam Gergur (50 n yikilumitren deg ugafa n Sḍif).
+
Aɣmis-a yebder-d acḥal d tikkelt isem n umeɣrus (ccahid) Zighoud Youcef deg wayen yerzan tummɣa n 20 Ɣuct 1955, yerna yenna-d dakken ayen ay yella yetteg-it Yigen n uslelli aɣelnaw yusa-d seg yiwen n ṛṛay abeṛṛani. Iswi n tezniwt-a, ɣef leḥsab n Mass Bouderba, netta d acemmet n ccɣel-a ameqran akken ur d-ttabdaden ara lejnas ɣer yidis n yimenɣi adzayri.
 
   
 
   
Ammas-nni amsenzi n Rais llan deg-s 106 n lmaḥellat, am wakken ay llan deg-s lbiruwat d wurtan. Yesɛa 4 n yiswiren, yerna ad xedmen deg-s, ɣef leḥsab n yimsefti Abderrahmane Raichems, 600 n yimdanen.
+
Amnadi-a yenna-d daɣ dakken aɣmis n « L’Echo d’Alger » yella d netta ay d aneṭṭaq n yijiniṛalen-nni ay igan tuttya taserdasit deg 1961, yerna aɣmis-a yella yesskanay-d akṛah-nnes i ujiniṛal De Gaulle, yerna d tin ay yellan d tamuɣli n umur ameqran n Wuṛufiyen ay yeddren deg Ldzayer.
 
   
 
   
Tafagla tunṣibt n umulli wis 70 n tnegzarin n 8 Mayu 1945 tebda-d taṣebḥit s tedyanin tidelsanin d tnaddalin, yerna ad tkemmel ass n ljemɛa s tikli n tuḍḍfa deg ccfawat anda ara yettwaḍfer ubrid-nni ay yeḍfer uɣref adzayri deg tikli-nnes tamezwarut n 8 Mayu, 70 n yiseggasen aya.
+
Timlilit-a n sin n wussan ay tga tmehla n yidles d Tesdawit n 20 Ɣuct 1955 deg Skikda, ttekkan deg-s yimsaragen ay d-yusan seg tesdawiyin yemgerraden n tmurt.

Tasiwelt n wass 13:22, 8 Mayu 2015

ⴰⵖⵎⵉⵙ ⵏ « ⵍ'ⴻⵛⵀⵧ ⴷ’ⴰⵍⴳⴻⵔ », ⴷ ⵜⵜⴰⵡⵉⵍ ⵉ ⵓⵙⵙⴻⴷⴷⵓ ⵏ ⴷⴷⵉⵄⴰⵢⴰ ⵏ ⴼⵕⴰⵏⵙⴰ ⴷ ⵓⵃⴰⵕⴻⴱ ⵏ ⵜⵏⴻⴼⵙⵉⵜ ⵏ ⵎⴻⴷⴷⴻⵏ (ⴰⵎⵢⴰⴳⴻⵔ)


ⵙⴽⵉⴽⴷⴰ, 7 ⵎⴰⵢⵓ 2015 – ⴰⵖⵎⵉⵙ ⵏ « ⵍ’ⴻⵛⵀⵧ ⴷ’ⴰⵍⴳⴻⵔ » ⵢⴻⵍⵍⴰ-ⴷ ⴷ ⵜⵜⴰⵡⵉⵍ ⵉ ⵟⵟⵔⴰⴷ ⴰⵙⵏⴰⴼⵙⵉ ⴷ ⵜⴻⵣⵏⵉⵡⵜ ⵏ ⴼⵕⴰⵏⵙⴰ ⴷⴻⴳ ⵍⴷⵣⴰⵢⴻⵔ, ⵖⴻⴼ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵏⵏⴰⵏ ⵢⵉⵎⵜⵜⴻⴽⴽⵉⵢⴻⵏ ⵏ ⵜⴻⵎⵍⵉⵍⵉⵜ ⵖⴻⴼ « ⵜⵡⵉⵍⴰⵢⵜ ⵜⵉⵙ ⵙⵏⴰⵜ ⴷⴻⴳ ⵟⵟⵔⴰⴷ ⵏ ⵓⵣⴰⵔⵓⴳ », ⴰⵢ ⵉⵔⴻⵥⵎⴻⵏ ⴰⵙⵙ ⵏ ⵍⴻⵅⵎⵉⵙ ⴷⴻⴳ ⵓⵅⵅⴰⵎ ⵏ ⵢⵉⴷⵍⴻⵙ ⵏ ⵙⴽⵉⴽⴷⴰ.

ⵎⴰⵙⵙ ⴰⵎⵧⵔ ⴱⵧⵓⴷⴻⵔⴱⴰ, ⵏ ⵜⴻⵙⴷⴰⵡⵉⵜ ⵏ ⵎⵙⵉⵍⴰ, ⵉⴳⴰ-ⴷ ⴰⵙⴰⵔⴰⴳ ⵖⴻⴼ ⵓⵖⵎⵉⵙ ⵏ « ⵍ’ⴻⵛⵀⵧ ⴷ’ⴰⵍⴳⴻⵔ ⴷ ⵜⵓⵎⵎⵖⴰ ⵏ ⵓⴳⴰⴼⴰ ⵏ ⵇⵙⴻⵏⵟⵉⵏⴰ » ⴰⵢⴷⴻⴳ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵏⵏⴰ ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵖⵎⵉⵙ-ⴰ ⵏ ⵜⴻⵀⵔⴻⵙⵜ (ⵍⵉⵙⵜⵉⵄⵎⴰⵕ) ⴰⵢ ⴷ-ⵙⴱⴻⴷⴷⴻⵏ ⴷⴻⴳ 1909, ⴷ ⴰⵖⵎⵉⵙ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵙⵙⴽⴰⵏⴰⵢⴻⵏ ⵜⵉⵎⵓⵖⵍⵉⵡⵉⵏ ⵏ ⵓⵢⴻⴼⴼⵓⵙ ⴰⵎⴻⴹⴹⴰⵔⴼⵓ ⵢⴻⵔⵏⴰ ⴷ ⵡⵉⵏ ⴰⵢ ⵢⴻⵍⵍⴰⵏ ⵢⴻⴽⴽⴰⵜ ⵖⴻⴼ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⵜⴰⴷⴻⵔⵙⵉ ⵜⵓⵕⵓⴼⵉⵜ ⵢⴻⴷⴷⵔⴻⵏ ⴷⴻⴳ ⵍⴷⵣⴰⵢⴻⵔ ⴰⴷ ⵜⵉⴼ ⵉⵎⴻⵣⴷⴰⵖⴻⵏ ⵉⵏⴻⵚⵍⵉⵢⴻⵏ ⴰⵎⴰ ⴷⴻⴳ ⵜⴷⴰⵎⵙⴰ, ⴰⵎⴰ ⴷⴻⴳ ⵢⵉⴷⵍⴻⵙ ⵏⴻⵖ ⴷⴻⴳ ⵜⵙⴻⵔⵜⵉⵜ.

ⴷⴻⴳ ⵜⴰⵍⵍⵉⵜ ⵏ ⵟⵟⵔⴰⴷ ⵏ ⵓⵙⵍⴻⵍⵍⵉ ⴰⵖⴻⵍⵏⴰⵡ, ⴰⵖⵎⵉⵙ-ⴰ ⵢⴻⵍⵍⴰ ⵢⴻⵙⵙⵓⴼⴼⵓⵖ-ⴷ ⵉⵍⵖⴰ ⵏ ⵢⵉⴳⴻⵏ ⴰⴼⵕⴻⵏⵙⵉⵙ, ⵢⴻⵔⵏⴰ ⵢⴻⵍⵍⴰ ⵢⴻⵙⵙⵓⴼⴼⵓⵖ-ⴷ ⴷⴰⵖ ⵉⵔⵓⵒⵓⵔⵟⴰⵊⴻⵏ « ⵉⵡⴻⵀⵀⴰⵏ ⵖⴻⵔ ⵓⴷⴰⴼⴻⵄ ⵖⴻⴼ ⵜⵎⵓⵖⵍⵉⵡⵉⵏ ⵏ ⵓⴷⴰⴱⵓ ⵏ ⵜⴻⵀⵔⴻⵙⵜ », ⵖⴻⴼ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵏⵏⴰ ⵓⵎⵙⴰⵔⴰⴳ-ⴰ.

ⴰⵖⵎⵉⵙ-ⴰ ⵢⴻⴱⴷⴻⵔ-ⴷ ⴰⵛⵃⴰⵍ ⴷ ⵜⵉⴽⴽⴻⵍⵜ ⵉⵙⴻⵎ ⵏ ⵓⵎⴻⵖⵔⵓⵙ (ⵛⵛⴰⵀⵉⴷ) ⵣⵉⴳⵀⵧⵓⴷ ⵢⵧⵓⵛⴻⴼ ⴷⴻⴳ ⵡⴰⵢⴻⵏ ⵢⴻⵔⵣⴰⵏ ⵜⵓⵎⵎⵖⴰ ⵏ 20 Ɣⵓⵛⵜ 1955, ⵢⴻⵔⵏⴰ ⵢⴻⵏⵏⴰ-ⴷ ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢⴻⵏ ⴰⵢ ⵢⴻⵍⵍⴰ ⵢⴻⵜⵜⴻⴳ-ⵉⵜ ⵢⵉⴳⴻⵏ ⵏ ⵓⵙⵍⴻⵍⵍⵉ ⴰⵖⴻⵍⵏⴰⵡ ⵢⵓⵙⴰ-ⴷ ⵙⴻⴳ ⵢⵉⵡⴻⵏ ⵏ ⵕⵕⴰⵢ ⴰⴱⴻⵕⵕⴰⵏⵉ. ⵉⵙⵡⵉ ⵏ ⵜⴻⵣⵏⵉⵡⵜ-ⴰ, ⵖⴻⴼ ⵍⴻⵃⵙⴰⴱ ⵏ ⵎⴰⵙⵙ ⴱⵧⵓⴷⴻⵔⴱⴰ, ⵏⴻⵜⵜⴰ ⴷ ⴰⵛⴻⵎⵎⴻⵜ ⵏ ⵛⵛⵖⴻⵍ-ⴰ ⴰⵎⴻⵇⵔⴰⵏ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⵓⵔ ⴷ-ⵜⵜⴰⴱⴷⴰⴷⴻⵏ ⴰⵔⴰ ⵍⴻⵊⵏⴰⵙ ⵖⴻⵔ ⵢⵉⴷⵉⵙ ⵏ ⵢⵉⵎⴻⵏⵖⵉ ⴰⴷⵣⴰⵢⵔⵉ.

ⴰⵎⵏⴰⴷⵉ-ⴰ ⵢⴻⵏⵏⴰ-ⴷ ⴷⴰⵖ ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵖⵎⵉⵙ ⵏ « ⵍ’ⴻⵛⵀⵧ ⴷ’ⴰⵍⴳⴻⵔ » ⵢⴻⵍⵍⴰ ⴷ ⵏⴻⵜⵜⴰ ⴰⵢ ⴷ ⴰⵏⴻⵟⵟⴰⵇ ⵏ ⵢⵉⵊⵉⵏⵉⵕⴰⵍⴻⵏ-ⵏⵏⵉ ⴰⵢ ⵉⴳⴰⵏ ⵜⵓⵜⵜⵢⴰ ⵜⴰⵙⴻⵔⴷⴰⵙⵉⵜ ⴷⴻⴳ 1961, ⵢⴻⵔⵏⴰ ⴰⵖⵎⵉⵙ-ⴰ ⵢⴻⵍⵍⴰ ⵢⴻⵙⵙⴽⴰⵏⴰⵢ-ⴷ ⴰⴽⵕⴰⵀ-ⵏⵏⴻⵙ ⵉ ⵓⵊⵉⵏⵉⵕⴰⵍ ⴷⴻ ⴳⴰⵓⵍⵍⴻ, ⵢⴻⵔⵏⴰ ⴷ ⵜⵉⵏ ⴰⵢ ⵢⴻⵍⵍⴰⵏ ⴷ ⵜⴰⵎⵓⵖⵍⵉ ⵏ ⵓⵎⵓⵔ ⴰⵎⴻⵇⵔⴰⵏ ⵏ ⵡⵓⵕⵓⴼⵉⵢⴻⵏ ⴰⵢ ⵢⴻⴷⴷⵔⴻⵏ ⴷⴻⴳ ⵍⴷⵣⴰⵢⴻⵔ.

ⵜⵉⵎⵍⵉⵍⵉⵜ-ⴰ ⵏ ⵙⵉⵏ ⵏ ⵡⵓⵙⵙⴰⵏ ⴰⵢ ⵜⴳⴰ ⵜⵎⴻⵀⵍⴰ ⵏ ⵢⵉⴷⵍⴻⵙ ⴷ ⵜⴻⵙⴷⴰⵡⵉⵜ ⵏ 20 Ɣⵓⵛⵜ 1955 ⴷⴻⴳ ⵙⴽⵉⴽⴷⴰ, ⵜⵜⴻⴽⴽⴰⵏ ⴷⴻⴳ-ⵙ ⵢⵉⵎⵙⴰⵔⴰⴳⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⵓⵙⴰⵏ ⵙⴻⴳ ⵜⴻⵙⴷⴰⵡⵉⵢⵉⵏ ⵢⴻⵎⴳⴻⵔⵔⴰⴷⴻⵏ ⵏ ⵜⵎⵓⵔⵜ.