Asebter amenzawi : Tameẓla gar ileqman
Ajerriḍ 1: | Ajerriḍ 1: | ||
− | + | Yessefk uxeddim n ummekti i lmend n usteɛṛef s tnegzarin n 8 Mayu 1945 | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | + | Sḍif – Yessefk uxeddim n ummekti d unadi alqayan deg umezruy akken ad yettwaḥṛes uwanak afṛensis akken ad yesteɛṛef s ubrid unṣib s tnegzarin n 8 Mayu 1945 deg Ldzayer, ɣef wakken ay d-yenna ass n ssebt deg Sḍif unmezruy Gilles Manceron. | |
− | + | Axeddim-a yessefk ad d-yilli s « umbaddel gar yisdawanen idzayriyen d yefṛensisen akken ad d-kecfen akk ayen yeqqnen ɣer tedyanin-a yesseḥzanen », ɣef wakken ay d-yenna Mass Manceron deg yiwet n temlilit tagraɣlant ɣef « tnegzarin n tehrest [listiɛmaṛ] », d tin ay d-tessuddes tesdawit n Lamine-Debaghine deg Sḍif, sdeffir ma tella-d deg Qsenṭina d Galma. | |
− | + | Ɣef leḥsab n unmezruy-a, « ixeddimen ussnanen aydeg ara mɛawanen yinmezruyen, imsenmettiyen, imesnafsiyen d yimesnemdanen ɣef tnegzarin n 8 Mayu 1945, ad d-kecfen tiɣawsiwin timaynutin yerna ad ttekkin deg tikli ara yessiwḍen Fṛansa akken ad testeɛṛef s uttekki-nnes deg tedyanin n Sḍif, Galma d Xerraṭa ». | |
− | + | Mass Manceron yesmekti-d dakken tidyanin n 8 Mayu 1945 « yeffer-itent udabu d tɣemsa n Fṛansa ɣef ugdud deg Fṛansa d umaḍal azal n 60 n yiseggasen », yerna sseddan ddiɛaya takellaxt ay d-yennan dakken « takriḍt ay d-yellan mgal Wuṛufiyen deg Sḍif tḥettem tadbelt tafṛensist ad teg kra ». | |
− | + | Mass Manceron iwekked-d dakken tidet dima tettban-d, yerna yenna-d dakken « tigawin » ay tga Fṛansa tunṣibt, am uselway François Holland ay yesteɛṛfen deg Ldzayer deg 2012 s « lḥif ay tesɛedda Fṛansa ɣef uɣref adzayri » d tejmilt ay yerra umaru n uwanak afṛensis n yimenɣan iqburen, Jean-Marc Todeschini, i Yidzayriyen ay yeɣlin deg Sḍif, d ayen ay d-yesskanayen akukru ara yessiwḍen Fṛansa ad testeɛṛef s tmasit-nnes. | |
− | + | Anmezruy-a yebder-d daɣ dakken kra n yiseqquma n tɣiwanin n temdinin n Fṛansa deɣrent (bbuṭint) i lmend n usteɛṛef s tnegzarin n 8 Mayu d ummekti n umulli wis 70 n tedyant-a deg Paris, Nanterre d Rennes, yerna aya yemmal-d mliḥ abeddel. | |
− | + | Timlilit-a yessuddes-itt ugezdu n temliliyin yellan d aḥric seg tedyant n « Qsenṭina, tamaneɣt 2015 n yidles aɛṛab », yerna llan-d deg temlilit-a aṭas n yisaragen ay d-yessawlen ɣef wudmawen yemgerraden n tedyanin n 8 Mayu 1945. Timlilit-a llant-d deg-s cchadat n wid ay d-imenɛen seg tnegzarin-nni, am wakken ay d-ssawlen kra ɣef waddud « yettxeyyiben » n yikabaren izelmaḍen n Fṛansa. | |
− | + | Wid ay d-igan isaragen ssawlen-d daɣ ɣef tnegzarin ay tga tehrest deg Tefriqt tasebgast ay teḥkem Fṛansa. Timlilit tagraɣlant ɣef « tnegzarin n tehrest » ad tkemmel ass n lḥedd deg tesdawit n Abderrahmane Mira, deg Bgayet. |
Tasiwelt n wass 11:37, 10 Mayu 2015
ⵢⴻⵙⵙⴻⴼⴽ ⵓⵅⴻⴷⴷⵉⵎ ⵏ ⵓⵎⵎⴻⴽⵜⵉ ⵉ ⵍⵎⴻⵏⴷ ⵏ ⵓⵙⵜⴻⵄⵕⴻⴼ ⵙ ⵜⵏⴻⴳⵣⴰⵔⵉⵏ ⵏ 8 ⵎⴰⵢⵓ 1945
ⵙⴹⵉⴼ – ⵢⴻⵙⵙⴻⴼⴽ ⵓⵅⴻⴷⴷⵉⵎ ⵏ ⵓⵎⵎⴻⴽⵜⵉ ⴷ ⵓⵏⴰⴷⵉ ⴰⵍⵇⴰⵢⴰⵏ ⴷⴻⴳ ⵓⵎⴻⵣⵔⵓⵢ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⴷ ⵢⴻⵜⵜⵡⴰⵃⵕⴻⵙ ⵓⵡⴰⵏⴰⴽ ⴰⴼⵕⴻⵏⵙⵉⵙ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⴷ ⵢⴻⵙⵜⴻⵄⵕⴻⴼ ⵙ ⵓⴱⵔⵉⴷ ⵓⵏⵚⵉⴱ ⵙ ⵜⵏⴻⴳⵣⴰⵔⵉⵏ ⵏ 8 ⵎⴰⵢⵓ 1945 ⴷⴻⴳ ⵍⴷⵣⴰⵢⴻⵔ, ⵖⴻⴼ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵏⵏⴰ ⴰⵙⵙ ⵏ ⵙⵙⴻⴱⵜ ⴷⴻⴳ ⵙⴹⵉⴼ ⵓⵏⵎⴻⵣⵔⵓⵢ ⴳⵉⵍⵍⴻⵙ ⵎⴰⵏⵛⴻⵔⵧⵏ.
ⴰⵅⴻⴷⴷⵉⵎ-ⴰ ⵢⴻⵙⵙⴻⴼⴽ ⴰⴷ ⴷ-ⵢⵉⵍⵍⵉ ⵙ « ⵓⵎⴱⴰⴷⴷⴻⵍ ⴳⴰⵔ ⵢⵉⵙⴷⴰⵡⴰⵏⴻⵏ ⵉⴷⵣⴰⵢⵔⵉⵢⴻⵏ ⴷ ⵢⴻⴼⵕⴻⵏⵙⵉⵙⴻⵏ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⴷ ⴷ-ⴽⴻⵛⴼⴻⵏ ⴰⴽⴽ ⴰⵢⴻⵏ ⵢⴻⵇⵇⵏⴻⵏ ⵖⴻⵔ ⵜⴻⴷⵢⴰⵏⵉⵏ-ⴰ ⵢⴻⵙⵙⴻⵃⵣⴰⵏⴻⵏ », ⵖⴻⴼ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵏⵏⴰ ⵎⴰⵙⵙ ⵎⴰⵏⵛⴻⵔⵧⵏ ⴷⴻⴳ ⵢⵉⵡⴻⵜ ⵏ ⵜⴻⵎⵍⵉⵍⵉⵜ ⵜⴰⴳⵔⴰⵖⵍⴰⵏⵜ ⵖⴻⴼ « ⵜⵏⴻⴳⵣⴰⵔⵉⵏ ⵏ ⵜⴻⵀⵔⴻⵙⵜ [ⵍⵉⵙⵜⵉⵄⵎⴰⵕ] », ⴷ ⵜⵉⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵜⴻⵙⵙⵓⴷⴷⴻⵙ ⵜⴻⵙⴷⴰⵡⵉⵜ ⵏ ⵍⴰⵎⵉⵏⴻ-ⴷⴻⴱⴰⴳⵀⵉⵏⴻ ⴷⴻⴳ ⵙⴹⵉⴼ, ⵙⴷⴻⴼⴼⵉⵔ ⵎⴰ ⵜⴻⵍⵍⴰ-ⴷ ⴷⴻⴳ ⵇⵙⴻⵏⵟⵉⵏⴰ ⴷ ⴳⴰⵍⵎⴰ.
Ɣⴻⴼ ⵍⴻⵃⵙⴰⴱ ⵏ ⵓⵏⵎⴻⵣⵔⵓⵢ-ⴰ, « ⵉⵅⴻⴷⴷⵉⵎⴻⵏ ⵓⵙⵙⵏⴰⵏⴻⵏ ⴰⵢⴷⴻⴳ ⴰⵔⴰ ⵎⵄⴰⵡⴰⵏⴻⵏ ⵢⵉⵏⵎⴻⵣⵔⵓⵢⴻⵏ, ⵉⵎⵙⴻⵏⵎⴻⵜⵜⵉⵢⴻⵏ, ⵉⵎⴻⵙⵏⴰⴼⵙⵉⵢⴻⵏ ⴷ ⵢⵉⵎⴻⵙⵏⴻⵎⴷⴰⵏⴻⵏ ⵖⴻⴼ ⵜⵏⴻⴳⵣⴰⵔⵉⵏ ⵏ 8 ⵎⴰⵢⵓ 1945, ⴰⴷ ⴷ-ⴽⴻⵛⴼⴻⵏ ⵜⵉⵖⴰⵡⵙⵉⵡⵉⵏ ⵜⵉⵎⴰⵢⵏⵓⵜⵉⵏ ⵢⴻⵔⵏⴰ ⴰⴷ ⵜⵜⴻⴽⴽⵉⵏ ⴷⴻⴳ ⵜⵉⴽⵍⵉ ⴰⵔⴰ ⵢⴻⵙⵙⵉⵡⴹⴻⵏ ⴼⵕⴰⵏⵙⴰ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⴷ ⵜⴻⵙⵜⴻⵄⵕⴻⴼ ⵙ ⵓⵜⵜⴻⴽⴽⵉ-ⵏⵏⴻⵙ ⴷⴻⴳ ⵜⴻⴷⵢⴰⵏⵉⵏ ⵏ ⵙⴹⵉⴼ, ⴳⴰⵍⵎⴰ ⴷ ⵅⴻⵔⵔⴰⵟⴰ ».
ⵎⴰⵙⵙ ⵎⴰⵏⵛⴻⵔⵧⵏ ⵢⴻⵙⵎⴻⴽⵜⵉ-ⴷ ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ ⵜⵉⴷⵢⴰⵏⵉⵏ ⵏ 8 ⵎⴰⵢⵓ 1945 « ⵢⴻⴼⴼⴻⵔ-ⵉⵜⴻⵏⵜ ⵓⴷⴰⴱⵓ ⴷ ⵜⵖⴻⵎⵙⴰ ⵏ ⴼⵕⴰⵏⵙⴰ ⵖⴻⴼ ⵓⴳⴷⵓⴷ ⴷⴻⴳ ⴼⵕⴰⵏⵙⴰ ⴷ ⵓⵎⴰⴹⴰⵍ ⴰⵣⴰⵍ ⵏ 60 ⵏ ⵢⵉⵙⴻⴳⴳⴰⵙⴻⵏ », ⵢⴻⵔⵏⴰ ⵙⵙⴻⴷⴷⴰⵏ ⴷⴷⵉⵄⴰⵢⴰ ⵜⴰⴽⴻⵍⵍⴰⵅⵜ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵏⵏⴰⵏ ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ « ⵜⴰⴽⵔⵉⴹⵜ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵍⵍⴰⵏ ⵎⴳⴰⵍ ⵡⵓⵕⵓⴼⵉⵢⴻⵏ ⴷⴻⴳ ⵙⴹⵉⴼ ⵜⵃⴻⵜⵜⴻⵎ ⵜⴰⴷⴱⴻⵍⵜ ⵜⴰⴼⵕⴻⵏⵙⵉⵙⵜ ⴰⴷ ⵜⴻⴳ ⴽⵔⴰ ».
ⵎⴰⵙⵙ ⵎⴰⵏⵛⴻⵔⵧⵏ ⵉⵡⴻⴽⴽⴻⴷ-ⴷ ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ ⵜⵉⴷⴻⵜ ⴷⵉⵎⴰ ⵜⴻⵜⵜⴱⴰⵏ-ⴷ, ⵢⴻⵔⵏⴰ ⵢⴻⵏⵏⴰ-ⴷ ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ « ⵜⵉⴳⴰⵡⵉⵏ » ⴰⵢ ⵜⴳⴰ ⴼⵕⴰⵏⵙⴰ ⵜⵓⵏⵚⵉⴱⵜ, ⴰⵎ ⵓⵙⴻⵍⵡⴰⵢ ⴼⵔⴰⵏçⵧⵉⵙ ⵀⵧⵍⵍⴰⵏⴷ ⴰⵢ ⵢⴻⵙⵜⴻⵄⵕⴼⴻⵏ ⴷⴻⴳ ⵍⴷⵣⴰⵢⴻⵔ ⴷⴻⴳ 2012 ⵙ « ⵍⵃⵉⴼ ⴰⵢ ⵜⴻⵙⵄⴻⴷⴷⴰ ⴼⵕⴰⵏⵙⴰ ⵖⴻⴼ ⵓⵖⵔⴻⴼ ⴰⴷⵣⴰⵢⵔⵉ » ⴷ ⵜⴻⵊⵎⵉⵍⵜ ⴰⵢ ⵢⴻⵔⵔⴰ ⵓⵎⴰⵔⵓ ⵏ ⵓⵡⴰⵏⴰⴽ ⴰⴼⵕⴻⵏⵙⵉⵙ ⵏ ⵢⵉⵎⴻⵏⵖⴰⵏ ⵉⵇⴱⵓⵔⴻⵏ, ⵊⴻⴰⵏ-ⵎⴰⵔⵛ ⵜⵧⴷⴻⵙⵛⵀⵉⵏⵉ, ⵉ ⵢⵉⴷⵣⴰⵢⵔⵉⵢⴻⵏ ⴰⵢ ⵢⴻⵖⵍⵉⵏ ⴷⴻⴳ ⵙⴹⵉⴼ, ⴷ ⴰⵢⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵙⵙⴽⴰⵏⴰⵢⴻⵏ ⴰⴽⵓⴽⵔⵓ ⴰⵔⴰ ⵢⴻⵙⵙⵉⵡⴹⴻⵏ ⴼⵕⴰⵏⵙⴰ ⴰⴷ ⵜⴻⵙⵜⴻⵄⵕⴻⴼ ⵙ ⵜⵎⴰⵙⵉⵜ-ⵏⵏⴻⵙ.
ⴰⵏⵎⴻⵣⵔⵓⵢ-ⴰ ⵢⴻⴱⴷⴻⵔ-ⴷ ⴷⴰⵖ ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ ⴽⵔⴰ ⵏ ⵢⵉⵙⴻⵇⵇⵓⵎⴰ ⵏ ⵜⵖⵉⵡⴰⵏⵉⵏ ⵏ ⵜⴻⵎⴷⵉⵏⵉⵏ ⵏ ⴼⵕⴰⵏⵙⴰ ⴷⴻⵖⵔⴻⵏⵜ (ⴱⴱⵓⵟⵉⵏⵜ) ⵉ ⵍⵎⴻⵏⴷ ⵏ ⵓⵙⵜⴻⵄⵕⴻⴼ ⵙ ⵜⵏⴻⴳⵣⴰⵔⵉⵏ ⵏ 8 ⵎⴰⵢⵓ ⴷ ⵓⵎⵎⴻⴽⵜⵉ ⵏ ⵓⵎⵓⵍⵍⵉ ⵡⵉⵙ 70 ⵏ ⵜⴻⴷⵢⴰⵏⵜ-ⴰ ⴷⴻⴳ ⵒⴰⵔⵉⵙ, ⵏⴰⵏⵜⴻⵔⵔⴻ ⴷ ⵔⴻⵏⵏⴻⵙ, ⵢⴻⵔⵏⴰ ⴰⵢⴰ ⵢⴻⵎⵎⴰⵍ-ⴷ ⵎⵍⵉⵃ ⴰⴱⴻⴷⴷⴻⵍ.
ⵜⵉⵎⵍⵉⵍⵉⵜ-ⴰ ⵢⴻⵙⵙⵓⴷⴷⴻⵙ-ⵉⵜⵜ ⵓⴳⴻⵣⴷⵓ ⵏ ⵜⴻⵎⵍⵉⵍⵉⵢⵉⵏ ⵢⴻⵍⵍⴰⵏ ⴷ ⴰⵃⵔⵉⵛ ⵙⴻⴳ ⵜⴻⴷⵢⴰⵏⵜ ⵏ « ⵇⵙⴻⵏⵟⵉⵏⴰ, ⵜⴰⵎⴰⵏⴻⵖⵜ 2015 ⵏ ⵢⵉⴷⵍⴻⵙ ⴰⵄⵕⴰⴱ », ⵢⴻⵔⵏⴰ ⵍⵍⴰⵏ-ⴷ ⴷⴻⴳ ⵜⴻⵎⵍⵉⵍⵉⵜ-ⴰ ⴰⵟⴰⵙ ⵏ ⵢⵉⵙⴰⵔⴰⴳⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵙⵙⴰⵡⵍⴻⵏ ⵖⴻⴼ ⵡⵓⴷⵎⴰⵡⴻⵏ ⵢⴻⵎⴳⴻⵔⵔⴰⴷⴻⵏ ⵏ ⵜⴻⴷⵢⴰⵏⵉⵏ ⵏ 8 ⵎⴰⵢⵓ 1945. ⵜⵉⵎⵍⵉⵍⵉⵜ-ⴰ ⵍⵍⴰⵏⵜ-ⴷ ⴷⴻⴳ-ⵙ ⵛⵛⵀⴰⴷⴰⵜ ⵏ ⵡⵉⴷ ⴰⵢ ⴷ-ⵉⵎⴻⵏⵄⴻⵏ ⵙⴻⴳ ⵜⵏⴻⴳⵣⴰⵔⵉⵏ-ⵏⵏⵉ, ⴰⵎ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵙⵙⴰⵡⵍⴻⵏ ⴽⵔⴰ ⵖⴻⴼ ⵡⴰⴷⴷⵓⴷ « ⵢⴻⵜⵜⵅⴻⵢⵢⵉⴱⴻⵏ » ⵏ ⵢⵉⴽⴰⴱⴰⵔⴻⵏ ⵉⵣⴻⵍⵎⴰⴹⴻⵏ ⵏ ⴼⵕⴰⵏⵙⴰ.
ⵡⵉⴷ ⴰⵢ ⴷ-ⵉⴳⴰⵏ ⵉⵙⴰⵔⴰⴳⴻⵏ ⵙⵙⴰⵡⵍⴻⵏ-ⴷ ⴷⴰⵖ ⵖⴻⴼ ⵜⵏⴻⴳⵣⴰⵔⵉⵏ ⴰⵢ ⵜⴳⴰ ⵜⴻⵀⵔⴻⵙⵜ ⴷⴻⴳ ⵜⴻⴼⵔⵉⵇⵜ ⵜⴰⵙⴻⴱⴳⴰⵙⵜ ⴰⵢ ⵜⴻⵃⴽⴻⵎ ⴼⵕⴰⵏⵙⴰ. ⵜⵉⵎⵍⵉⵍⵉⵜ ⵜⴰⴳⵔⴰⵖⵍⴰⵏⵜ ⵖⴻⴼ « ⵜⵏⴻⴳⵣⴰⵔⵉⵏ ⵏ ⵜⴻⵀⵔⴻⵙⵜ » ⴰⴷ ⵜⴽⴻⵎⵎⴻⵍ ⴰⵙⵙ ⵏ ⵍⵃⴻⴷⴷ ⴷⴻⴳ ⵜⴻⵙⴷⴰⵡⵉⵜ ⵏ ⴰⴱⴷⴻⵔⵔⴰⵀⵎⴰⵏⴻ ⵎⵉⵔⴰ, ⴷⴻⴳ ⴱⴳⴰⵢⴻⵜ.