Asebter amenzawi : Tameẓla gar ileqman

Seg Tasanayt s tmaziɣt imunen
Neggez ar: ẓer isebtar, anadi
Ajerriḍ 1: Ajerriḍ 1:
Asunded n 8 n wussan yessken-d abdad n Yidzayriyen ɣer yidis n Tegrawla
+
Tɛawed tettwafren Lezzayer deg Useqqamu n Talwit d Tɣellist n Tefriqt
  
LEZZAYER TAMANEɣT – Nnan-d yinmezruyen (mu’arrixin) ass n lexmis deg Lezzayer Tamaneɣt d akken asunded (iḍrab) n 8 n wussan n 1957 yessken-d tuḍḍfa tummidt n uɣref adzayri deg Terni n Uslelli Aɣelnaw.
+
LEZZAYER TAMANEɣT – Tɛawed tettwafren Lezzayer ɣer Useqqamu n Talwit d Tɣellist (amn) n Tdukli Tafriqit, s tegti (aɣlabiyya) meɣɣren n tuɣac, ɣef wakken ay d-yenna, ass n lexmis, uɣlif n tɣawsiwin n uzɣar.
  
Deg yiwen n usarag ay d-yellan deg usalay (mutḥaf) n umjahed i lmend n usfugel n umulli wis 59 n usunded n 8 n wussan (28 Yennayer – 04 Fuṛaṛ 1957), yenna-d Hocine Abdessetar d akken tadyant-a d yiwen seg yisurifen imeqranen akk deg umgaru (ḥarb) n uslelli, yerna « tessken-d d akken akk aɣref adzayri yessebges iman-nnes ɣer yidis n Terni n Uslelli Aɣelnaw ».
+
« Iɛawed Useqqamu Aslekman (tanfidi) n Tdukli Tafriqit afran n yimaslaḍen n Useqqamu n Talwit d Tɣellist n Tdukli Tafriqit ass n lexmis. Tafrant tella-d s tewriqt tuffirt yerna tɛawed tettwafren deg-s Lezzayer d tamaslaḍt (ɛuḍwa) deg Useqqamu s tegti d tameqrant n tuɣac neɣ ugar n tis 3 n tuɣac », ɣef wakken ay d-yenna uɣlif.
  
« Asunded n 8 n wussan yessken-d d akken ayen ay yellan la iḍerru deg Lezzayer d amgaru n tidet yerna yebded uɣref ɣer yidis-nnes, maci d tamgarut », ɣef wakken ay d-yenna unmezruy-a ay d-yernan d akken « afmiḍi (nisba) n uttekki ɣer yidis n Terni n Uslelli Aɣelnaw ay yellan 80% yewweḍ ɣer 90% deg wussan-nni ineggura n usunded ».
+
Lezzayer tella yagi d tamaslaḍt deg Useqqamu n Talwit d Tɣellist gar 2013 d 2016, yerna aɛawed n ufran-nnes yettwekkid-d « dduṛ-nnes alemmas d uttekki-nnes asuddsan (istratiǧi) deg usseǧhed n talwit d urkad deg Tefriqt d uttekki-nnes ameqran deg usseǧhed n tzemmar d tmellilt (faɛiliyya) n Tdukli Tafriqit deg lehhu s wuguren ay yerzan taɣellist-nnes », ɣef wakken ay d-yerna uɣlif n tɣawsiwin n uzɣar.
  
S uttekki-a ur yezmiren ad yettwankeṛ, yerna ula ma Fṛansa tesseqdec akk tizemmar-nnes n ttawilat n yisalan d yiserdasen akken ad terẓ asunded-a, Lezzayer tessaweḍ, i tikkelt tamezwarut ad tessiweḍ taɣect-nnes ɣer Tuddsa n Yiɣlanen Yeddukklen, ɣef wakken ay d-yenna Mass Abdessetar.
+
Nnig waya, yeqbel imazwaren (muraccaḥin) idzayriyen ay d-yessersen iman-nsen akken ad ḍḍfen imukan s wazal-nsen deg unegraw (niḍam) agtidis agraɣlan.
  
Ma d Aduktur Mahieddine Amimor, yenna-d d akken asunded ay d-yebdan s teɣri n Terni n Uslelli Aɣelnaw yella-d d tiririt i lecɣal ay tella tetteg Fṛansa akken ad tt-teḥṛes ɣef tegrawla tadzayrit.
+
S waya, tettwaqbel timmazwert n Mass Ahmed Djoghlaf akken ad yeḍḍef amkan n unemhal aslekman n wahil n Yiɣlanen Yeddukklen i Twennaḍt, d tin n Mass Boualem Bouguetaia akken ad yeḍḍef amkan n unezraf (qaḍi) n Ccṛeɛ Agraɣlan n lqanun n yilel, ɣef wakken ay d-yenna ulɣu (bayan) n uɣlif n tɣawsiwin n uzɣar.
  
Seg yidis-nnes, yesḥassef Upṛufisur Benyoucef Tlemceni imi anadi aɣelnaw deg umezruy yelha-d kan s tedyanin ay d-yellan deg Lezzayer Tamaneɣt, yili asunded-a iḥuza-d 26 n twilayin n tmurt.
+
Adhal (daɛm) n timmazwert n Lezzayer deg Tdukli Tafriqit « yesskanay-d mliḥ d akken imḍebbren ifriqiyen rran tajmilt i uɛewwel n Lezzayer akken ad texdem seg wul i ferru n tlufa Tifriqiyin ama s umɛawen gar tmura tifriqiyin, ama s umɛawen agraɣlan », ɣef wakken ay d-yenna ulɣu-a.
 
+
Ma d amjahed Mohamed Ghafir, umi llan ttinin « Muḥ Leklici », yebder-d daɣ dduṛ ay uraren Yidzayriyen ay izedɣen deg uzɣar deg tallit n umgaru n uslelli aɣelnaw, yerna yenna-d d akken Tirni n Uslelli Aɣelnaw llan ttekkan deg-s 300.000 n yimdanen.
+

Tasiwelt n wass 14:31, 29 Yennayer 2016

ⵜⵄⴰⵡⴻⴷ ⵜⴻⵜⵜⵡⴰⴼⵔⴻⵏ ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ ⴷⴻⴳ ⵓⵙⴻⵇⵇⴰⵎⵓ ⵏ ⵜⴰⵍⵡⵉⵜ ⴷ ⵜⵖⴻⵍⵍⵉⵙⵜ ⵏ ⵜⴻⴼⵔⵉⵇⵜ

ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ ⵜⴰⵎⴰⵏⴻⵖⵜ – ⵜⵄⴰⵡⴻⴷ ⵜⴻⵜⵜⵡⴰⴼⵔⴻⵏ ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ ⵖⴻⵔ ⵓⵙⴻⵇⵇⴰⵎⵓ ⵏ ⵜⴰⵍⵡⵉⵜ ⴷ ⵜⵖⴻⵍⵍⵉⵙⵜ (ⴰⵎⵏ) ⵏ ⵜⴷⵓⴽⵍⵉ ⵜⴰⴼⵔⵉⵇⵉⵜ, ⵙ ⵜⴻⴳⵜⵉ (ⴰⵖⵍⴰⴱⵉⵢⵢⴰ) ⵎⴻⵖⵖⵔⴻⵏ ⵏ ⵜⵓⵖⴰⵛ, ⵖⴻⴼ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵏⵏⴰ, ⴰⵙⵙ ⵏ ⵍⴻⵅⵎⵉⵙ, ⵓⵖⵍⵉⴼ ⵏ ⵜⵖⴰⵡⵙⵉⵡⵉⵏ ⵏ ⵓⵣⵖⴰⵔ.

« ⵉⵄⴰⵡⴻⴷ ⵓⵙⴻⵇⵇⴰⵎⵓ ⴰⵙⵍⴻⴽⵎⴰⵏ (ⵜⴰⵏⴼⵉⴷⵉ) ⵏ ⵜⴷⵓⴽⵍⵉ ⵜⴰⴼⵔⵉⵇⵉⵜ ⴰⴼⵔⴰⵏ ⵏ ⵢⵉⵎⴰⵙⵍⴰⴹⴻⵏ ⵏ ⵓⵙⴻⵇⵇⴰⵎⵓ ⵏ ⵜⴰⵍⵡⵉⵜ ⴷ ⵜⵖⴻⵍⵍⵉⵙⵜ ⵏ ⵜⴷⵓⴽⵍⵉ ⵜⴰⴼⵔⵉⵇⵉⵜ ⴰⵙⵙ ⵏ ⵍⴻⵅⵎⵉⵙ. ⵜⴰⴼⵔⴰⵏⵜ ⵜⴻⵍⵍⴰ-ⴷ ⵙ ⵜⴻⵡⵔⵉⵇⵜ ⵜⵓⴼⴼⵉⵔⵜ ⵢⴻⵔⵏⴰ ⵜⵄⴰⵡⴻⴷ ⵜⴻⵜⵜⵡⴰⴼⵔⴻⵏ ⴷⴻⴳ-ⵙ ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ ⴷ ⵜⴰⵎⴰⵙⵍⴰⴹⵜ (ⵄⵓⴹⵡⴰ) ⴷⴻⴳ ⵓⵙⴻⵇⵇⴰⵎⵓ ⵙ ⵜⴻⴳⵜⵉ ⴷ ⵜⴰⵎⴻⵇⵔⴰⵏⵜ ⵏ ⵜⵓⵖⴰⵛ ⵏⴻⵖ ⵓⴳⴰⵔ ⵏ ⵜⵉⵙ 3 ⵏ ⵜⵓⵖⴰⵛ », ⵖⴻⴼ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵏⵏⴰ ⵓⵖⵍⵉⴼ.

ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ ⵜⴻⵍⵍⴰ ⵢⴰⴳⵉ ⴷ ⵜⴰⵎⴰⵙⵍⴰⴹⵜ ⴷⴻⴳ ⵓⵙⴻⵇⵇⴰⵎⵓ ⵏ ⵜⴰⵍⵡⵉⵜ ⴷ ⵜⵖⴻⵍⵍⵉⵙⵜ ⴳⴰⵔ 2013 ⴷ 2016, ⵢⴻⵔⵏⴰ ⴰⵄⴰⵡⴻⴷ ⵏ ⵓⴼⵔⴰⵏ-ⵏⵏⴻⵙ ⵢⴻⵜⵜⵡⴻⴽⴽⵉⴷ-ⴷ « ⴷⴷⵓⵕ-ⵏⵏⴻⵙ ⴰⵍⴻⵎⵎⴰⵙ ⴷ ⵓⵜⵜⴻⴽⴽⵉ-ⵏⵏⴻⵙ ⴰⵙⵓⴷⴷⵙⴰⵏ (ⵉⵙⵜⵔⴰⵜⵉⴵⵉ) ⴷⴻⴳ ⵓⵙⵙⴻⴵⵀⴻⴷ ⵏ ⵜⴰⵍⵡⵉⵜ ⴷ ⵓⵔⴽⴰⴷ ⴷⴻⴳ ⵜⴻⴼⵔⵉⵇⵜ ⴷ ⵓⵜⵜⴻⴽⴽⵉ-ⵏⵏⴻⵙ ⴰⵎⴻⵇⵔⴰⵏ ⴷⴻⴳ ⵓⵙⵙⴻⴵⵀⴻⴷ ⵏ ⵜⵣⴻⵎⵎⴰⵔ ⴷ ⵜⵎⴻⵍⵍⵉⵍⵜ (ⴼⴰⵄⵉⵍⵉⵢⵢⴰ) ⵏ ⵜⴷⵓⴽⵍⵉ ⵜⴰⴼⵔⵉⵇⵉⵜ ⴷⴻⴳ ⵍⴻⵀⵀⵓ ⵙ ⵡⵓⴳⵓⵔⴻⵏ ⴰⵢ ⵢⴻⵔⵣⴰⵏ ⵜⴰⵖⴻⵍⵍⵉⵙⵜ-ⵏⵏⴻⵙ », ⵖⴻⴼ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵔⵏⴰ ⵓⵖⵍⵉⴼ ⵏ ⵜⵖⴰⵡⵙⵉⵡⵉⵏ ⵏ ⵓⵣⵖⴰⵔ.

ⵏⵏⵉⴳ ⵡⴰⵢⴰ, ⵢⴻⵇⴱⴻⵍ ⵉⵎⴰⵣⵡⴰⵔⴻⵏ (ⵎⵓⵔⴰⵛⵛⴰⵃⵉⵏ) ⵉⴷⵣⴰⵢⵔⵉⵢⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵙⵙⴻⵔⵙⴻⵏ ⵉⵎⴰⵏ-ⵏⵙⴻⵏ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⴷ ⴹⴹⴼⴻⵏ ⵉⵎⵓⴽⴰⵏ ⵙ ⵡⴰⵣⴰⵍ-ⵏⵙⴻⵏ ⴷⴻⴳ ⵓⵏⴻⴳⵔⴰⵡ (ⵏⵉⴹⴰⵎ) ⴰⴳⵜⵉⴷⵉⵙ ⴰⴳⵔⴰⵖⵍⴰⵏ.

ⵙ ⵡⴰⵢⴰ, ⵜⴻⵜⵜⵡⴰⵇⴱⴻⵍ ⵜⵉⵎⵎⴰⵣⵡⴻⵔⵜ ⵏ ⵎⴰⵙⵙ ⴰⵀⵎⴻⴷ ⴷⵊⵧⴳⵀⵍⴰⴼ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⴷ ⵢⴻⴹⴹⴻⴼ ⴰⵎⴽⴰⵏ ⵏ ⵓⵏⴻⵎⵀⴰⵍ ⴰⵙⵍⴻⴽⵎⴰⵏ ⵏ ⵡⴰⵀⵉⵍ ⵏ ⵢⵉⵖⵍⴰⵏⴻⵏ ⵢⴻⴷⴷⵓⴽⴽⵍⴻⵏ ⵉ ⵜⵡⴻⵏⵏⴰⴹⵜ, ⴷ ⵜⵉⵏ ⵏ ⵎⴰⵙⵙ ⴱⵧⵓⴰⵍⴻⵎ ⴱⵧⵓⴳⵓⴻⵜⴰⵉⴰ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⴷ ⵢⴻⴹⴹⴻⴼ ⴰⵎⴽⴰⵏ ⵏ ⵓⵏⴻⵣⵔⴰⴼ (ⵇⴰⴹⵉ) ⵏ ⵛⵛⵕⴻⵄ ⴰⴳⵔⴰⵖⵍⴰⵏ ⵏ ⵍⵇⴰⵏⵓⵏ ⵏ ⵢⵉⵍⴻⵍ, ⵖⴻⴼ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵏⵏⴰ ⵓⵍⵖⵓ (ⴱⴰⵢⴰⵏ) ⵏ ⵓⵖⵍⵉⴼ ⵏ ⵜⵖⴰⵡⵙⵉⵡⵉⵏ ⵏ ⵓⵣⵖⴰⵔ.

ⴰⴷⵀⴰⵍ (ⴷⴰⵄⵎ) ⵏ ⵜⵉⵎⵎⴰⵣⵡⴻⵔⵜ ⵏ ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ ⴷⴻⴳ ⵜⴷⵓⴽⵍⵉ ⵜⴰⴼⵔⵉⵇⵉⵜ « ⵢⴻⵙⵙⴽⴰⵏⴰⵢ-ⴷ ⵎⵍⵉⵃ ⴷ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⵉⵎⴹⴻⴱⴱⵔⴻⵏ ⵉⴼⵔⵉⵇⵉⵢⴻⵏ ⵔⵔⴰⵏ ⵜⴰⵊⵎⵉⵍⵜ ⵉ ⵓⵄⴻⵡⵡⴻⵍ ⵏ ⵍⴻⵣⵣⴰⵢⴻⵔ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⴷ ⵜⴻⵅⴷⴻⵎ ⵙⴻⴳ ⵡⵓⵍ ⵉ ⴼⴻⵔⵔⵓ ⵏ ⵜⵍⵓⴼⴰ ⵜⵉⴼⵔⵉⵇⵉⵢⵉⵏ ⴰⵎⴰ ⵙ ⵓⵎⵄⴰⵡⴻⵏ ⴳⴰⵔ ⵜⵎⵓⵔⴰ ⵜⵉⴼⵔⵉⵇⵉⵢⵉⵏ, ⴰⵎⴰ ⵙ ⵓⵎⵄⴰⵡⴻⵏ ⴰⴳⵔⴰⵖⵍⴰⵏ », ⵖⴻⴼ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵏⵏⴰ ⵓⵍⵖⵓ-ⴰ.