Asebter amenzawi : Tameẓla gar ileqman

Seg Tasanayt s tmaziɣt imunen
Neggez ar: ẓer isebtar, anadi
Ajerriḍ 1: Ajerriḍ 1:
Yerwi useddu n tmacinin seg usunded n yimesnayen
+
Tinegzarin n 8 Mayu 1945: d abrid inejṛen i Tegrawla n weslelli aɣelnaw (isdawanen)
 
   
 
   
LEZZAYER TAMANEɣT Aseddu n tmacinin deg tmaneɣt yerwi ass n lḥedd almed n usunded n yimesnayen n tmacinin, i twala Tnegga.
+
WEHṚAN Nnan-d yiselmaden n umezruy yettekkan deg wemyager n « Tnegzarin n 8 Mayu: isrusen d wayen wuɣur wwḍen » ass n lḥedd deg tesdawit n Wehṛan, dakken tidyanin-a ay ihuzzen acḥal n temnaḍin n tmurt « nejṛent-d abrid i wemgaru-nni urbiḥ n weslelli aɣelnaw ».
 
   
 
   
Ṣṣbeḥ zik i yeḥbes useddu n tmacini deg tmaneɣt almend n usunded n yimesnayen war ma ɛeggnen-d i yimsemrasen n tmacint.
+
Deg usarag-a ay d-tessuddes Temnaḍt Taserdasant tis 2 ddaw tselwit n Ujiniṛal-Amajuṛ Said Bey, yenna-d wesdawan Rabah Lounici dakken timenɣiwin-nni ay d-yellan deg tedyanin n 1945 llant-d d akemmel n tmenɣiwin ay tga Fṛansa deg Ldzayer seg 1830.
 
   
 
   
Yenna-d Unemhal amatu n Teṛmist taɣelnawt n umesni n tmacinin (SNTF), Yacine Bendjaballah, deg yiwet n tseɣrut i Tnegga dakken imesniyen n tmacinin xeddmen asunded deg twilayin n Qṣenṭina, Wehran akked Tmaneɣt war aɛeggen.
+
Yerna-d dakken « tijrimin-a d aḥric seg ḍḍbiɛa n teẓrahrest (kulunyaliyya) tafṛensist d tesnakti-nnes, d tin yebnan ɣef tḥeqranit, tamsirit (ɛunṣuriyya) d uɣellet n yiɣerfan ur yellin d uṛufiyen », am wakken ay d-yerna dakken tadukli ay ddukklen Yidzayriyen deg Umussu n Trennawt n Tlelliyin Timegdayin tessewhem Fṛansa, dɣa d aya ay tt-yeǧǧan ad teg tijrimin-a ur yemɛinen akken ad tessedrem aɣlan adzayri.
 
   
 
   
ɣef wakken i d-nnant teɣbula n tfidiralit, imsundad ssuturen akken ad asen-rnun deg ssuma n tǧernant, axelleṣ n yixeddamen mi ara xedmen deg wussan n tɣimit (lǧemɛa akked ssebt) akked wussan n tmeɣriwin tunṣibin akked tmerna n ssuma i uxeddim n yiḍ.
+
Iwekked-d daɣ wemsarag-a ɣef tdukli n weɣref adzayri d uɛewwel-nnes akken ad d-yerr azarug (istiqlal) aɣelnaw ddaw ṛṛay n Terni n Weslelli Aɣelnaw d Tredsa n Weslelli Aɣelnaw.
 +
 +
 +
Ma d apṛufisur Yekhlef Abdelkader yenna-d dakken tinegzarin n 8 Mayu 1945 reẓment abrid ay yessawḍen ɣer ussenker n yimenɣi imselleḥ. « Ifṛensisen ukin dakken gan tuccḍa s tejrimin-a, acku d aya ay yeǧǧan Idzayriyen ad d-bdun imenɣi n weslelli n tmurt », ɣef wakken ay d-iwekked.

Tasiwelt n wass 18:59, 9 Mayu 2016

ⵜⵉⵏⴻⴳⵣⴰⵔⵉⵏ ⵏ 8 ⵎⴰⵢⵓ 1945: ⴷ ⴰⴱⵔⵉⴷ ⵉⵏⴻⵊⵕⴻⵏ ⵉ ⵜⴻⴳⵔⴰⵡⵍⴰ ⵏ ⵡⴻⵙⵍⴻⵍⵍⵉ ⴰⵖⴻⵍⵏⴰⵡ (ⵉⵙⴷⴰⵡⴰⵏⴻⵏ)

ⵡⴻⵀⵕⴰⵏ – ⵏⵏⴰⵏ-ⴷ ⵢⵉⵙⴻⵍⵎⴰⴷⴻⵏ ⵏ ⵓⵎⴻⵣⵔⵓⵢ ⵢⴻⵜⵜⴻⴽⴽⴰⵏ ⴷⴻⴳ ⵡⴻⵎⵢⴰⴳⴻⵔ ⵏ « ⵜⵏⴻⴳⵣⴰⵔⵉⵏ ⵏ 8 ⵎⴰⵢⵓ: ⵉⵙⵔⵓⵙⴻⵏ ⴷ ⵡⴰⵢⴻⵏ ⵡⵓⵖⵓⵔ ⵡⵡⴹⴻⵏ » ⴰⵙⵙ ⵏ ⵍⵃⴻⴷⴷ ⴷⴻⴳ ⵜⴻⵙⴷⴰⵡⵉⵜ ⵏ ⵡⴻⵀⵕⴰⵏ, ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ ⵜⵉⴷⵢⴰⵏⵉⵏ-ⴰ ⴰⵢ ⵉⵀⵓⵣⵣⴻⵏ ⴰⵛⵃⴰⵍ ⵏ ⵜⴻⵎⵏⴰⴹⵉⵏ ⵏ ⵜⵎⵓⵔⵜ « ⵏⴻⵊⵕⴻⵏⵜ-ⴷ ⴰⴱⵔⵉⴷ ⵉ ⵡⴻⵎⴳⴰⵔⵓ-ⵏⵏⵉ ⵓⵔⴱⵉⵃ ⵏ ⵡⴻⵙⵍⴻⵍⵍⵉ ⴰⵖⴻⵍⵏⴰⵡ ».

ⴷⴻⴳ ⵓⵙⴰⵔⴰⴳ-ⴰ ⴰⵢ ⴷ-ⵜⴻⵙⵙⵓⴷⴷⴻⵙ ⵜⴻⵎⵏⴰⴹⵜ ⵜⴰⵙⴻⵔⴷⴰⵙⴰⵏⵜ ⵜⵉⵙ 2 ⴷⴷⴰⵡ ⵜⵙⴻⵍⵡⵉⵜ ⵏ ⵓⵊⵉⵏⵉⵕⴰⵍ-ⴰⵎⴰⵊⵓⵕ ⵙⴰⵉⴷ ⴱⴻⵢ, ⵢⴻⵏⵏⴰ-ⴷ ⵡⴻⵙⴷⴰⵡⴰⵏ ⵔⴰⴱⴰⵀ ⵍⵧⵓⵏⵉⵛⵉ ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ ⵜⵉⵎⴻⵏⵖⵉⵡⵉⵏ-ⵏⵏⵉ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵍⵍⴰⵏ ⴷⴻⴳ ⵜⴻⴷⵢⴰⵏⵉⵏ ⵏ 1945 ⵍⵍⴰⵏⵜ-ⴷ ⴷ ⴰⴽⴻⵎⵎⴻⵍ ⵏ ⵜⵎⴻⵏⵖⵉⵡⵉⵏ ⴰⵢ ⵜⴳⴰ ⴼⵕⴰⵏⵙⴰ ⴷⴻⴳ ⵍⴷⵣⴰⵢⴻⵔ ⵙⴻⴳ 1830.

ⵢⴻⵔⵏⴰ-ⴷ ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ « ⵜⵉⵊⵔⵉⵎⵉⵏ-ⴰ ⴷ ⴰⵃⵔⵉⵛ ⵙⴻⴳ ⴹⴹⴱⵉⵄⴰ ⵏ ⵜⴻⵥⵔⴰⵀⵔⴻⵙⵜ (ⴽⵓⵍⵓⵏⵢⴰⵍⵉⵢⵢⴰ) ⵜⴰⴼⵕⴻⵏⵙⵉⵙⵜ ⴷ ⵜⴻⵙⵏⴰⴽⵜⵉ-ⵏⵏⴻⵙ, ⴷ ⵜⵉⵏ ⵢⴻⴱⵏⴰⵏ ⵖⴻⴼ ⵜⵃⴻⵇⵔⴰⵏⵉⵜ, ⵜⴰⵎⵙⵉⵔⵉⵜ (ⵄⵓⵏⵚⵓⵔⵉⵢⵢⴰ) ⴷ ⵓⵖⴻⵍⵍⴻⵜ ⵏ ⵢⵉⵖⴻⵔⴼⴰⵏ ⵓⵔ ⵢⴻⵍⵍⵉⵏ ⴷ ⵓⵕⵓⴼⵉⵢⴻⵏ », ⴰⵎ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵢⴻⵔⵏⴰ ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ ⵜⴰⴷⵓⴽⵍⵉ ⴰⵢ ⴷⴷⵓⴽⴽⵍⴻⵏ ⵢⵉⴷⵣⴰⵢⵔⵉⵢⴻⵏ ⴷⴻⴳ ⵓⵎⵓⵙⵙⵓ ⵏ ⵜⵔⴻⵏⵏⴰⵡⵜ ⵏ ⵜⵍⴻⵍⵍⵉⵢⵉⵏ ⵜⵉⵎⴻⴳⴷⴰⵢⵉⵏ ⵜⴻⵙⵙⴻⵡⵀⴻⵎ ⴼⵕⴰⵏⵙⴰ, ⴷⵖⴰ ⴷ ⴰⵢⴰ ⴰⵢ ⵜⵜ-ⵢⴻⴵⴵⴰⵏ ⴰⴷ ⵜⴻⴳ ⵜⵉⵊⵔⵉⵎⵉⵏ-ⴰ ⵓⵔ ⵢⴻⵎⵄⵉⵏⴻⵏ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⴷ ⵜⴻⵙⵙⴻⴷⵔⴻⵎ ⴰⵖⵍⴰⵏ ⴰⴷⵣⴰⵢⵔⵉ.

ⵉⵡⴻⴽⴽⴻⴷ-ⴷ ⴷⴰⵖ ⵡⴻⵎⵙⴰⵔⴰⴳ-ⴰ ⵖⴻⴼ ⵜⴷⵓⴽⵍⵉ ⵏ ⵡⴻⵖⵔⴻⴼ ⴰⴷⵣⴰⵢⵔⵉ ⴷ ⵓⵄⴻⵡⵡⴻⵍ-ⵏⵏⴻⵙ ⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⴷ ⴷ-ⵢⴻⵔⵔ ⴰⵣⴰⵔⵓⴳ (ⵉⵙⵜⵉⵇⵍⴰⵍ) ⴰⵖⴻⵍⵏⴰⵡ ⴷⴷⴰⵡ ⵕⵕⴰⵢ ⵏ ⵜⴻⵔⵏⵉ ⵏ ⵡⴻⵙⵍⴻⵍⵍⵉ ⴰⵖⴻⵍⵏⴰⵡ ⴷ ⵜⵔⴻⴷⵙⴰ ⵏ ⵡⴻⵙⵍⴻⵍⵍⵉ ⴰⵖⴻⵍⵏⴰⵡ.


ⵎⴰ ⴷ ⴰⵒⵕⵓⴼⵉⵙⵓⵔ ⵢⴻⴽⵀⵍⴻⴼ ⴰⴱⴷⴻⵍⴽⴰⴷⴻⵔ ⵢⴻⵏⵏⴰ-ⴷ ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ ⵜⵉⵏⴻⴳⵣⴰⵔⵉⵏ ⵏ 8 ⵎⴰⵢⵓ 1945 ⵔⴻⵥⵎⴻⵏⵜ ⴰⴱⵔⵉⴷ ⴰⵢ ⵢⴻⵙⵙⴰⵡⴹⴻⵏ ⵖⴻⵔ ⵓⵙⵙⴻⵏⴽⴻⵔ ⵏ ⵢⵉⵎⴻⵏⵖⵉ ⵉⵎⵙⴻⵍⵍⴻⵃ. « ⵉⴼⵕⴻⵏⵙⵉⵙⴻⵏ ⵓⴽⵉⵏ ⴷⴰⴽⴽⴻⵏ ⴳⴰⵏ ⵜⵓⵛⵛⴹⴰ ⵙ ⵜⴻⵊⵔⵉⵎⵉⵏ-ⴰ, ⴰⵛⴽⵓ ⴷ ⴰⵢⴰ ⴰⵢ ⵢⴻⴵⴵⴰⵏ ⵉⴷⵣⴰⵢⵔⵉⵢⴻⵏ ⴰⴷ ⴷ-ⴱⴷⵓⵏ ⵉⵎⴻⵏⵖⵉ ⵏ ⵡⴻⵙⵍⴻⵍⵍⵉ ⵏ ⵜⵎⵓⵔⵜ », ⵖⴻⴼ ⵡⴰⴽⴽⴻⵏ ⴰⵢ ⴷ-ⵉⵡⴻⴽⴽⴻⴷ.