Asebter amenzawi

Seg Tasanayt s tmaziɣt imunen
Neggez ar: ẓer isebtar, anadi

Yessefk uxeddim n ummekti i lmend n usteɛṛef s tnegzarin n 8 Mayu 1945


Sḍif – Yessefk uxeddim n ummekti d unadi alqayan deg umezruy akken ad yettwaḥṛes uwanak afṛensis akken ad yesteɛṛef s ubrid unṣib s tnegzarin n 8 Mayu 1945 deg Ldzayer, ɣef wakken ay d-yenna ass n ssebt deg Sḍif unmezruy Gilles Manceron.

Axeddim-a yessefk ad d-yilli s « umbaddel gar yisdawanen idzayriyen d yefṛensisen akken ad d-kecfen akk ayen yeqqnen ɣer tedyanin-a yesseḥzanen », ɣef wakken ay d-yenna Mass Manceron deg yiwet n temlilit tagraɣlant ɣef « tnegzarin n tehrest [listiɛmaṛ] », d tin ay d-tessuddes tesdawit n Lamine-Debaghine deg Sḍif, sdeffir ma tella-d deg Qsenṭina d Galma.

Ɣef leḥsab n unmezruy-a, « ixeddimen ussnanen aydeg ara mɛawanen yinmezruyen, imsenmettiyen, imesnafsiyen d yimesnemdanen ɣef tnegzarin n 8 Mayu 1945, ad d-kecfen tiɣawsiwin timaynutin yerna ad ttekkin deg tikli ara yessiwḍen Fṛansa akken ad testeɛṛef s uttekki-nnes deg tedyanin n Sḍif, Galma d Xerraṭa ».

Mass Manceron yesmekti-d dakken tidyanin n 8 Mayu 1945 « yeffer-itent udabu d tɣemsa n Fṛansa ɣef ugdud deg Fṛansa d umaḍal azal n 60 n yiseggasen », yerna sseddan ddiɛaya takellaxt ay d-yennan dakken « takriḍt ay d-yellan mgal Wuṛufiyen deg Sḍif tḥettem tadbelt tafṛensist ad teg kra ».

Mass Manceron iwekked-d dakken tidet dima tettban-d, yerna yenna-d dakken « tigawin » ay tga Fṛansa tunṣibt, am uselway François Holland ay yesteɛṛfen deg Ldzayer deg 2012 s « lḥif ay tesɛedda Fṛansa ɣef uɣref adzayri » d tejmilt ay yerra umaru n uwanak afṛensis n yimenɣan iqburen, Jean-Marc Todeschini, i Yidzayriyen ay yeɣlin deg Sḍif, d ayen ay d-yesskanayen akukru ara yessiwḍen Fṛansa ad testeɛṛef s tmasit-nnes.

Anmezruy-a yebder-d daɣ dakken kra n yiseqquma n tɣiwanin n temdinin n Fṛansa deɣrent (bbuṭint) i lmend n usteɛṛef s tnegzarin n 8 Mayu d ummekti n umulli wis 70 n tedyant-a deg Paris, Nanterre d Rennes, yerna aya yemmal-d mliḥ abeddel.

Timlilit-a yessuddes-itt ugezdu n temliliyin yellan d aḥric seg tedyant n « Qsenṭina, tamaneɣt 2015 n yidles aɛṛab », yerna llan-d deg temlilit-a aṭas n yisaragen ay d-yessawlen ɣef wudmawen yemgerraden n tedyanin n 8 Mayu 1945. Timlilit-a llant-d deg-s cchadat n wid ay d-imenɛen seg tnegzarin-nni, am wakken ay d-ssawlen kra ɣef waddud « yettxeyyiben » n yikabaren izelmaḍen n Fṛansa.

Wid ay d-igan isaragen ssawlen-d daɣ ɣef tnegzarin ay tga tehrest deg Tefriqt tasebgast ay teḥkem Fṛansa. Timlilit tagraɣlant ɣef « tnegzarin n tehrest » ad tkemmel ass n lḥedd deg tesdawit n Abderrahmane Mira, deg Bgayet.