Asebter amenzawi
Ifuk umciweṛ gar Leon d Uswir Amatu Aɣelnaw n Libya deg Lezzayer
LEZZAYER TAMANEƔT – Tiɣimit n umciweṛ ay d-yellan gar ugensas uzzig n umaru amatu n Yiɣlanen Yeddukklen i Libya, Bernardino Leon, d yiwet n tmagla n Uswir Amatu Aɣelnaw n Libya tfuk ass n ljemɛa deg Lezzayer yerna yella-d deg-s umsefham d akken amciweṛ gar Yilibiyen ad ikemmel seg-a ɣer sdat.
« Amciweṛ (gar Yilibiyen) la yettkemmil, yerna ad nnadi amek ara nefru ayen ayɣef d-yella umgerrad » gar yidisan ilibiyen, ɣef wakken ay d-yenna Mass Leon deg tgara n umciweṛ-a ay d-yebdan ass n lexmis deg Lezzayer Tamaneɣt.
Amciweṛ-a yella-d, ɣef leḥsab n yiwen n ulɣu ay d-tessuffeɣ ass n lexmis Tuɣdaḍt n Tedhelt n Yiɣlanen Yeddukklen deg Libya (MANUL) ɣef « wamek ara yettwasseǧhed yerna ad yeddu umciweṛ (gar Yilibiyen) ».
Amyager-a yebda-d ass n lexmis tameddit, yerna yella-d s uḥdaṛ n Abdelkader Messahel, aneɣlaf n tɣawsiwin n Lmeɣreb, n Tdukli Tafriqit d Temɣunt n yiwanaken aɛṛaben, d uneɣlaf aṭalyani n tɣawsiwin n uzɣar Paolo Gentiloni.
Yezmer lḥal ad kemmlent lemcawṛat dduṛt ay d-yetteddun==
Iɣef n Tuɣdaḍt n tedhelt n Yiɣlanen Yeddukklen i Libya tenna-d, seg yidis niḍen, d akken amciweṛ gar Yilibiyen ad ikemmel dduṛt ay d-yetteddun (dduṛt-a), war ma tenna-d anwa amkan neɣ ass deg ara d-yili waya. « Yezmer lḥal ad ikemmel umciweṛ gar Yilibiyen dduṛt ay d-yetteddun » ɣef wakken ay d-yenna, am wakken ay d-yerna d akken tabdammast-nnes « tebɣa akk idisan ad ttekkin deg umtawa yerna ur yettili ula d yiwen n yidis ara yeqqlen deg rrif ».
Mass Leon yenna-d, seg yidis niḍen, d akken amciweṛ ay d-yellan gar-as d Uswir Amatu Aɣelnaw n Libya yella « yesɛa azal d ameqran ».
« Iswi n umciweṛ-a netta d asseqneɛ n wid ur iwufqen ara akala n ferru n taluft », ɣef wakken ay d-yenna, am wakken ay d-yerna d akken « yewwi-d awal ɣef waṭas n temsal tisertiyin d tɣellisanin d yigensasen n Uswir Amatu Aɣelnaw ».
Mass Leon yesnemmer Lezzayer imi deg-s ay d-yella umyager-a, am wakken ay yesnemmer aneɣlaf aṭalyani n tɣawsiwin n uzɣar imi ay yettekka deg umyager-a, yerna yenna-d d akken « Lezzayer d Ṭṭalyan d snat n tmura tinaragin (tijiratin) n Libya yerna sɛant dduṛ s wazal-nnes deg unadi n tifrat tasertit i taluft n Libya ».
Mass Leon yesmekti-d d akken tagnit deg Libya simal la tessagad, ladɣa imi tigrawin tirebrabin, gar-asent tuddsa ay isemman i yiman-nnes « Awanak Islaman » (Daɛec), simal la ttaẓent ɣer sdat. Mazal yegguni ccɣel==
Seg yidis-nnes, Abdelkader Messahel yenna-d, deg yiwet n tseɣrut i tɣemsa, d akken « mazal yegguni ccɣel » deg wayen yerzan amciweṛ gar Yilibniyen akken ur tbelleɛ ara Libya deg tnifift n wuguren.
« Aheyyi n usenfar wis 4 n umtawa yella-d d asurif yelhan, maca mazal isurifen niḍen ɣer sdat » akken ad ifak umciweṛ-a deg ara ttekkin akk Yilibiyen, ɣef wakken ay d-yenna, am wakken ay d-yerna d akken « yessefk ad d-yeqqel urkad ɣer tmurt-a tanaragt ».
Mass Messahel yenna-d d akken Libya tezmer ad tebleɛ deg « tninift n wayen ur yettwassnen, ladɣa imi ay yella rrebrab » ay la yettnernin tagara-a, am wakken ay d-iger tiɣri i Yilibiyen akken ad gen lmeǧhud d ameqran ugar i ferru taluft ay iḥuzan tamurt-nsen, yerna iwekked-d d akken « lmeǧhud ameqran akk d Ilibiyen s timmad-nsen ara t-igen ».
Messahel iɛawed daɣ iwekked-d d akken Lezzayer tetteg laman deg yidisan imibiyen d tebdammast tagraɣlant i lmend n ferru n taluft-a s ubrid n talwit.
Akemmel n umciweṛ « d netta ay d lmufid »==
Seg yidis-nnes, aneɣlaf aṭalyani n tɣawsiwin n uzɣar Paolo Gentiloni yenna-d, deg temlilit-nni d tɣemsa, d akken amciweṛ gar Yilibiyen « d netta ay d lmufid » deg wayen ay d-yefrurin seg umciweṛ ay d-yellan gar Mass Leon d tmagla n Uswir Amatu Aɣelnaw.
« Ttwaliɣ d akken amciweṛ-a yesɛa lfayda d tameqrant (…). Iɣlanen Yeddukklen uznen-d tabṛat s wazal-nnes deg temsalt-a, ɣef wakken ay d-yenna Mass Gentiloni ay d-yernan d akken akemmel n umciweṛ deg ara ttekkin akk yidisan ilibiyen d netta ay d taɣawsa ay yesɛan azal ameqran ak ay d-yefrurin seg umyager-nni, ladɣa imi ara ttekkint ugar n tegrawin deg umciweṛ gar Yilibiyen.
Aneɣlaf aṭalyani n tɣawsiwin n uzɣar yesnemmer Mass Leon ɣef lmeǧhud n tebdammast ay la yetteg acḥal n wayyuren aya, am wakken ay yesnemmer Lezzayer ɣef dduṛ yesɛan azal ay la tetturar deg ferru n taluft talubit d temsetlelt iǧehden ay tt-icerken d Libya.