Asebter amenzawi
Asnerni n tkebbanit tameẓyant d ussefti deg tdamsa
TIZI WEZZU – Aɣlif n umahil, assemres d tɣellist tanmettit la yessebɣas assebded n tkebbaniyin timeẓyanin d ussefti deg uḥric n tdamsa yexḍan apitṛul d lgaz akken ad afen yilemẓiyen amahil (axeddim) ɣef wakken ay d-yenna ass n letniyen deg Tizi Wezzu uneɣlaf n umahil, Mohamed El Ghazi.
Ugur n umahil d yiwen n yiɣeblan imeqranen akk n unabaḍ, ɣef wakken ay d-yenna uneɣlaf n umahil, n ussemres d tɣellist tanmettit deg terzi-nnes n umahil d ussefqed n twilayt n Tizi Wezzu, am wakken ay d-yenna dakken tamsalt n trebbawt (ccumaj) « ur yezmir ad d-yelhu yid-s yerna ad tt-yefru ala uḥric n tdamsa ».
Ccɣel ayyes ay yettwakellef uɣlif-nnes, ɣef wakken ay d-yenna, netta d « abdad i lmendad, aḍfar d uɛawen wakk izwuren ara yeǧǧen medden ad afen amahil deg yiḥricen n temguri, n tfellaḥt, n tmerrit d yimeẓla (ssrabes), gar yiḥricen niḍen ».
Takebbanit tameẓyant tesɛa daɣ dduṛ s wazal-nnes deg tiddit-a, ɣef akken ay d-yenna, am wakken ay d-iwekked dakken anagraw n uɛawen i usnulfu n umahil s tneggiwin tiɣelnawin n tedhelt n ussemres n yilemẓiyen (ANSEJ) d usenkid n trebbawt (CNAC) ay d-yessebded uɣlif-nnes « yessken-d lfayda-nnes deg tmurt », imi isenfaren ay d-yettwasnulfan s unagraw-a rebḥen s 90% yerna nnulfant-d 350.000 n tkebbaniyin timeẓyanin deg wakk timnaḍin n tmurt. Ma d tiririt n yidrimen tewweḍ ɣer 70%, ɣef wakken ay d-yenna.
I lmend n waya, yefka-d uneɣlaf amedya n lluzin n uɣraf n umɣuz ay d-yennulfan s unagraw n ANSEJ deg tɣiwant n Fṛiḥa (Tizi Wezzu). Lluzin-a tebda s sin n yixeddamen yerna tessaweḍ ad tessexdem ass-a 35 n yixeddamen.
Mass El Ghazi yekcef-d dakken « amahil n tidet d win ara d-yennulfun seg uḥric n tdamsa yerna 75% seg yimukan n umahil deg ssuq adzayri n umahil xeddmen deg uḥric adamsan ».
Assbeded n tkebbaniyin timeẓyanin ad yettwassebɣes ladɣa deg yiḥricen n temguri, tiknussniwin n usselɣu d teɣwalt yerna aya ad iḥakeṛ ladɣa ilemẓiyen ay d-yewwin igerdasen isdawanen d wid ay izerwen deg wammasen n ussileɣ amsadur, ɣef wakken ay d-yenna uneɣlaf.
Deg wayen yerzan lexṣara n kra n tkebbaniyin, ladɣa tid n unagraw n ussebded n tkebbaniyin timeẓyanin, yenna-d uneɣlaf dakken lexṣara-a tettekk-d, s umata, ladɣa imi bab n usenfar ixuṣṣ deg tmussni n wamek ara yesseddu takebbanit-nnes. « Tikebbaniyin-a ixeṣren la tent-ttḍafaren yimeẓla-nneɣ (ssrabes), ladɣa deg wayen yerzan aɛawed n tmuɣli n tegnit-nsen deg Usenduq n ḍḍmana d uɛawed n ussihel n ḍḍlaba-nsent ay asen-ttalasent tbankiwin », ɣef akken ay d-yenna, am wakken ay d-yerna dakken ula d aḥezzib-nni n uḥazi n 20% seg leswaq inagduden i tkebbaniyin timeẓyanin yettekka deg tiddit-a n uɛawen n tkebbaniyin-a.
Seg tama niḍen, aneɣlaf yesmekti-d dakken tasertit n unabaḍ deg wayen yerzan assemres ad tkemmel imi ay la yessefray unabaḍ ad d-yefk idrimen i usnulfu n 90 000 n tkebbaniyin timaynutin deg useggas adamsan n 2015/2016, gar-asent 60 000 n tkebbaniyin deg ukatar n unagraw n ANSEJ d 30 000 n tkebbaniyin deg ukatar n CNAC.
Deg wayen yerzan ugur n ujmaɛ n tebzarin n CASNOS d CNAS, Mass El Ghazi yenna-d dakken ttunefkent lewṣayat i sin-a n yisenduqen akken ad d-ssutren ala tibzarin yettwaḥettmen. « Deg wayen yerzan aɛaqeb ɣef uɛeḍḍel, nessuter seg yisenduqen-a ad t-ǧǧen deg yidis, acku ayen yesɛan azal ɣer-neɣ netta d tuḍḍfa n lmufid akken ad sɛun yisenduqen-a idrimen yerna ur seɛɛun ara uguren n lexṣaṣ s teɣzef ».