Asebter amenzawi

Seg Tasanayt s tmaziɣt imunen
Neggez ar: ẓer isebtar, anadi

Akken ad rebḥen yirden iquranen, yessefk ad sswen igran

LEZZAYER – Lezzayer d yiwet seg tmura ay d-yettaǧwen aṭas akk n yirden d temẓin deg umaḍal, yerna akken ad tessiweḍ ad d-tekfu iman-nnes s yirden iquranen seg-a ɣer 2019, yessefk ad ternu tjumma n wakal ay yettwasswayen.

« Ad nessiweḍ, seg-a ɣer 2019, ɣer yiswi n 600.000 n yiqeṭṭaren n yigran n yimendi (irden d temẓin) ay yettwasswayen, yerna tajumma-a ad tessiweḍ ad d-tettakf 30 n yiqenṭaren n lɣella i uqeṭṭar, dɣa d aya ara yeǧǧen ad d-nekfu iman-nneɣ s tefses deg lɣella n yirden iquranen », ɣef wakken ay d-yenna unemhal amatu n Tnarit tadzayrit tagersadurt n yimendi (OAIC), Mohamed Belabdi deg yiwen n udiwenni d Tnegga n Yisalan n Lezzayer.

Tafellaḥt n yimendi teqqen mliḥ ɣer ugeffur deg Lezzayer. 3,4 n yimelyunen n yiqeṭṭaren ay yeẓẓan d imendi, maca ala 240.000 n yiqeṭṭaren (7%) ay la yettwasswayen.

ɣef leḥsab n wayen ay ssefran deg wahil n semmus n yiseggasen n 2015-2019, a win yufan Lezzayer ad d-tefk lɣella n 69,9 n yimelyunen n yiqenṭaren n yimendi, yerna aya yugar s snat n tikkal lɣella ay la d-tettakf tmurt ass-a, d acu kan, aya ur d-yettili ara arma smeɣren tajumma n wakal n tfellaḥt ay yettwasswayen s umelyun n yiqeṭṭaren, gar-asen 600.000 n yiqeṭṭaren i tuẓut n yimendi. « Aql-aɣ la nesseǧhad aḥric n tfellaḥt n yirden iquranen d temẓin, ladɣa imi ifarisen-a nezmer ad ten-nesneri. Lezzayer tettwassen deg umezruy d akken d tamurt n yirden iquranen n tɣara yelhan », ɣef wakken ay d-yenna Mass Belabdi.

Lɣella n yirden iquranen terna cwiṭ deg yiseggasen-a ineggura s tsertit tamaynut n uɛawen d uḍfar ay ḍefren yiduba inagduden seg 2009, yerna lɣella-nni ay yellan zik 10 n yiqenṭaren i uqeṭṭar tewweḍ ɣer 20 n yiqenṭaren i uqeṭṭar.

D acu kan, tafatuṛt n waǧaw n yirden iquranen mazal-itt ɣlayet yerna tewweḍ ɣer 784 n yimelyunen n yidulaṛen deg 2014, d aseggas aydeg d-yettwaǧew 1,98 d amelyun n yiṭunen n yiṭunen, yili deg 2013, Lezzayer tuǧew-d 1,09 d amelyun n yiṭunen s ssuma n 434 n yimelyunen n yidulaṛen. « Irden iquranen ɣlayit snat n tikkal ugar n yirden ileqqaqen deg ssuq amaḍlan ay yezgan ur yerkid ara », ɣef wakken ay d-yenna Mass Belabdi, am wakken ay d-yerna d akken Tanarit tadzayrit tagersadurt n yimendi (OAIC) la tettnadi ad tessenqes aǧaw n yimendi s usnefli n ufares aɣelnaw.

Assenqes-a yessefk ad d-yili ladɣa imi ajemmal n waǧaw n yimendi s umata (irden iquranen, ileqqaqen, timẓin d ukbal) yewweḍ ɣer 3,54 n yimelyaṛen n yidulaṛen deg 2014, yili deg 2013, aǧaw-a yesqam-d 3,16 n yimelyaṛen n yidulaṛen. S waya, aǧaw n yimendi yerna s 12% ilindi.

Lɣella n 2014-2015 tif tin ay tt-yezwaren

S waya, akken ad tettwassemɣer tjumma n yigran yettwasswayen, Tanarit tadzayrit tagersadurt n yimendi (OAIC) la tessedday yiwen n wahil i lmend n utewwel n yigran s ttawil n ussway (agem, amṛuc…) ladɣa deg unẓul n tmurt.

S yidrimen ay d-yettwarḍalen i yifellaḥen seg tbanka, tewweḍ tjumma n wakal yettwasswayen ɣer 30.000 n yiqeṭṭaren, yili deg 2014, tella 24.000 n yiqeṭṭaren.

Atewwel n yigran s ttawil n ussway yettṣerrif fell-as uwanak (ddula) 50%, ma d idrimen niḍen ara d-yerḍel ifellaḥ, ad ten-yerr deg tallit n 3 n yiseggasen.

« Aseggas-a, ifellaḥen ay d-igan ttawil n ussway yerna qudren lewṣayat titekniyin n tfellaḥt-nsen, terna lɣella-nsen s waṭas, ula ma tella-d takewt deg wayyuren n Meɣres d Yebrir am wakken ay yewweḍ uẓɣal ɣer 38 n tfesniwin », ɣef wakken ay d-yenna yimḍebber-a.

ɣef leḥsab-nnes, asseddu yelhan n tfellaḥt ad d-tban lfayda-nnes deg lɣella: « Aseggas-a maci d aseggas n diri akken ay d-nnan kra. Ad d-nini d aseggas kan alemmas yerna yif aseggas yezrin ».

Tanarit tettaɣ-d lɣella n yifellaḥen yerna tenna-d d akken aseggas-a tella-d lɣella n gar 10 d 50 n yiqenṭaren i uqeṭṭar deg yigran n menwala (ay yeswan kan seg waman n ugeffur), maca lɣella n yiqeṭṭaren yettwasswen tella-d gar 60 d 75 n yiqenṭaren i uqeṭṭar.

Tanarit la tessefray ad d-tili lɣella n 40 n yimelyunen n yiqenṭaren deg 2015, yili ilindi tella-d lɣella n 34 n yimelyunen n yiqeṭṭaren.


Tanarit tadzayrit tagersadurt n yimendi tettḍafar taḥemla n tkerza d uzraɛ, yerna la tessefray ad d-tessidef ccetlat timaynutin n zzerriɛa n yirden i useggas ay d-yetteddun, am wakken ara tessemɣer tasmekta n zzerriɛa yesɛan ssertafika d tmaqqust.


Seg yidis niḍen, i lmend n usselhu n lɣella d usfulleḥ n wakal ibuṛen, Tanarit la tessefray ad tessemɣer tajumma n wakal n yiḥlulen (lḥemmeẓ, leɛdes, adag n ussečči n lmal…).


« Nesɛedda assuter d ameqran n zzerriɛa n yiḥlulen n tuččit i tsemhuyt n tfellaḥt n 2015-2016 i lmend ussenqes n yigran ibuṛen ay d-yezgan gar yigran n yimendi n yignan unnigen », ɣef wakken ay d-yenna.



Nnig waya, asseqdec n yiger tikkelt i uzraɛ n yimendi, tikkelt i uzraɛ n yiḥlulen d ayen ara yeǧǧen akal ad yeqqel d ameṛkanti yerna ad d-yefk lɣellat igerrzen ugar n yimendi.


Sɣur Fatma HAMOUCHE