Asebter amenzawi
Libya: s uttixer n Abdallah El-Theni, ur iban ara uzekka n unabaḍ
LEZZAYER – Deffir ma yeffeɣ-d yisali d akken aneɣlaf amenzu alibi Abdallah El-Theni yettaxer, yuɣal ur iban ara uzekka n unabaḍ (lḥukuma) alibi ayyes yesteɛṛef umɣiwan agraɣlan, yerna yella-d waya deg tallit aydeg la tettkemmil tuzzya tamaynut n lemcawṛat n talwit ddaw leɛnaya n Yiɣlanen Yeddukklen deg Geneve.
Deg yiwet n tesgilt n tliẓri, Mass El-Theni yenna-d ass n ttlata tameddit d akken la yessefray ad yettixer yerna ccetkan-as-d aṭas n yimfeṛṛǧen ɣef tiddit n diri n unabaḍ-nnes ur yessawḍen ara ad yeḍmen imeẓla (ssrabes) n llsas n tmeddurt am trisiti, am wakken ur yessaweḍ ara ad yefru ugur n lqella n tɣellist (laman) deg temnaḍt ay yeḥkem.
« Ma yella d attixer-inu ay d tifrat, ihi da ara awen-d-iniɣ ttaxreɣ », ɣef wakken ay d-yenna uneɣlaf amenzu ay d-yernan d akken ass n lḥedd ad yettixer s yisem n unṣib deg umni.
Aneṭṭaq n unabaḍ ayyes yesteɛṛef umɣiwan agraɣlan, Hatem el-Ouraybi ur d-iwekked ara, seg yidis-nnes, taseɣrut-a. « Aneɣlaf amenzu yenna-d deg udiwenni d akken ma bɣan-t medden ad yettixer, ihi ad yettixer », ɣef wakken ay d-yenna ass n laṛebɛa.
« Maca werɛad ur ẓriɣ ara ma yella ad d-yesseɣret (attixer-nnes) deg umni ass n lḥedd neɣ uhu », ɣef wakken ay d-yenna.
Yettwatthem s tjuɛal==
Anabaḍ n Mass El-Theni yettwatthem s tjuɛal deg tesgilt-nni, yerna Mass El-Theni s timmad-nnes yeslek uneɛruḍ n tmenɣiwt deg Mayu deg temdintn Ṭubruq (deg ugmuḍ n tmurt).
Imaslaḍen n unabaḍ n Mass El-Theni d wid n umni ay yettwafernen deg tefranin tiwamniyin tineggura ttwaḥettmen ad rewlen ɣer ugmuḍ (ccerq) n tmurt deffir ma teɣli tmaneɣt Ṭrables deg unebdu n 2014 gar yifassen n temsisit n temlicin n Fajr Libya.
Deffir waya, imsellḥen ay yeḍḍfen Ṭrables sbedden-d anabaḍ d umni deg tmaneɣt-a, ula ma ur yesteɛṛef ara yes-s umɣiwan agraɣlan. Amni-nni semman-as Aswir amatu aɣelnaw, d isem n umni-nni aqbur ay yellan naqal deg Ṭrables.
Ugar n 3 n yiseggasen seg wasmi ay yeɣli unhil n Maamar El Gueddafi, Libya mazal-itt terwi yerna tesɛa sin n yinabaḍen d sin n yimnan yemxaṣamen, yiwen atan deg Ṭrables yerna ddaw leɛnaya n temlicin timsellḥin n Fajr Libya, ma d wayen atan deg Ṭubruq, deg ugmuḍ, yerna d win ayyes yesteɛṛef umɣiwan agraɣlan.
Imenɣiyen iqesḥanen d unnerni deg lǧehd n tegrawt tarebrabt ay isemman i yiman-nnes Awanak islaman (Daɛec) rnan rwin tagnit deg unrar alibi.
Amciweṛ i lmend n umtawa==
Amazun n Yiɣlanen Yeddukklen deg Libya, Bernardino Leon, ɣer-s acḥal n wayyuren aya seg wasmi ay la yessedday lemcawṛat gar sin-a n yidisan akken ad msefhamen ɣef ussebded n unabaḍ n tdukli taɣelnawt.
Ass n 11 Yulyu, stenyan yidisan ilibiyen amtawa n « talwit d umsuɣal » deffir wacḥal n wayyuren n lemcawṛat ddaw leɛnaya n Yiɣlanen Yeddukklen, maca llant-d lemcawṛat-a war ma yettekka Uswir amatu aɣelnaw (amni yellan deg Ṭrables yerna ur yestɛṛef ara yes-s umɣiwan agraɣlan).
Aswir-a yenna-d d akken ayen ay yessuter ad yettwabeddel deg umtawa-nni werɛad ur yettwabeddel ara.
ɣef waya ay d-tebda ass n ttlata tuzzya niḍen n lemcawṛat deg Geneve s uḥdaṛ n yigensasen n Uswir amatu aɣelnaw akken ad ɛerḍen ad ssiwḍen ɣer umtawa i ussebded n unabaḍ n tdukli taɣelnawt.
Anabaḍ n tduki deg Ctembeṛ?==
Mass Leon yessefhem-d i yineɣmasen deg Geneve d akken la yettnadi ad yesseqneɛ idisan ay terza temsalt akken ad d-sbedden anabaḍ n tdukli taɣelnawt deg tezwara n Ctembeṛ uqbel ma yella-d Ugraw amatu n Yiɣlanen Yeddukklen. I lmend n waya, yebɣa ad tt-yefru d wakk tigrawin yemxaṣamen ɣef ttfaṣil n temruzin n umtawa-nni.
Aswir amatu aɣelnaw yugi ad yestenyi amtawa aydeg d ajiniṛal Khalifa Haftar ara yeqqimen d imḍebber ameqran n yigen ɣef wakken ay d-yenna Mohammad Ali Abdallah Addarrat, aselway n ukabar n Terni taɣelnawt talibit deg uxxam n Umni n Ṭrables: « Ur d-yettili ara akk umtawa ma yella d ajiniṛal Haftar ara yilin d imḍebber n yigen deg Libya ».
Ajiniṛal amastaɣ Khalifa Haftar yebda-d deg Mayu n 2014 yiwet n temhelt timselleḥt mgal tegrawin tixṣimin n yiselmaẓriyen deg Benɣazi, tamdint tameqrant tis snat n tmurt. Naqal, anabaḍ-nni ayyes yesteɛṛef umɣiwan agraɣlan yella mgal ujiniṛal-a, sakkin yuɣal yesteɛṛef yes-s yerna yerra-t d iɣef n yiɣallen imsellḥen deg wayyur n Meɣres yezrin.
Mass Leon iḥettet-d d akken yessefk ad yeḥbes yimenɣi deg wakk timnaḍin n Libya yerna d netta d-yebdan amciweṛ gar tegrawin timsellḥn tilibiyin. D acu kan, yesḥassef imi lemcawṛat gar yimsellḥen « ur la tteddunt ara s tɣawla am lemcawṛat gar yisertayen ».
Dɣa i lmend n waya ay d-iger tiɣri i « wakk Ilibiyen akken ad yili gar-asen wawal ibennun » yerna ad ssinfen i tɣawsiwin ay izemren ad smeɣrent ccwal.
Timliliyin n wass n ttlata llant-d gar umazun n Yiɣlanen Yeddukklen d yal yiwen seg yidisan yemgerraden, ula ma Mass Leon yella yeḍmeɛ ad ten-id-yessemlil akk ɣef tikkelt.