Asebter amenzawi
Tiɣri n yiɣmisen ifṛensisen i tuṭṭfa deg wazalen n umsuref
PARIS – Tger-d tɣemsa tafṛensist ass n letniyen tiɣri i Yifṛensisen akken ad ḍḍfen deg wazalen n teẓralest (insaniyya) d umsuref (tasamuḥ) yerna ad beɛden i ucemmet n wiyaḍ, deffir txazzabiyin-nni n wass n ljemɛa ay yeglan s 132 n tmeddurin d wugar n 300 n yimejraḥ, am wakken ay d-tenna tɣemsa d akken ayen ay ḥukṛen yirebraben netta d ahuddu n umsuref ɣer Yefṛensisen. Dɣa yenna-d uɣmis ayallas n Liberation deg tgejdit-nnes d akken irebraben llan bɣan « ad ḥazen Ifṛensisen inemsurfen (mutasamiḥ). Dɣa d amsuref d Fṛansa ay d-yellan d iswan-nsen », ɣef wakken ay d-yenna, am wakken ay d-yerna d akken « tuccḍa tameqrant akk nettat ǧǧan Yifṛensisen s timmad-nsen amsuref ».
ɣef leḥsab n uɣmis-a, wid ay d-yegren tiɣri i uɣlaq n Fṛansa simal la d-tettban taɣect-nsen, maca aya ur d-yettarra ara ttaṛ i wid ay iḥuza rrebrab imi nitni llan ddren yal ass s wazalen n urẓam n Fṛansa ɣef umaḍal.
Aɣmis ayallas n tmaneɣt, Le Parisien, yenna-d d akken tiririt timxeyyert i yirebraben nettat d tuḍḍfa deg wazalen n teẓralest d umsuref, am wakken ay d-yenna d akken ur yessefk ara akk ad ttweǧǧen wazalen-a yerna wid ad ten-irekḍen d icenga-nneɣ.
Aɣmis n Le Figaro, seg yidis-nnes, yenna-d d akken amgaru (ḥarb) yeḥwaǧ imgarayen ay iɛewwlen akken ad nnaɣen, yerna mi d-iwet deg unabaḍ (ḥukuma) n Manuel Valls, yenna-d uɣmis-a d akken ula d yiwen ur yezmir ad d-yini d akken d tigti tanemlayt (aɣlabiyya ictirakiyya) d nettat ay iwatan akken ad tennaɣ imenɣi ameqran mgal Uwanak Islaman.
ɣef leḥsab n uɣmis n L’Humanite, imenɣi mgal rrebrab ur d-igellu s lfayda ala « ma neqqim d timetti ireẓmen, d tanemsureft, yugin acemmet n wiyaḍ, yerna ur yessefk ara ad neḥseb arraw n tmurt-nneɣ inselmen d azamul n tmettant taǧihadit, am wakken ay yessefk ad nennaɣ mgal temsirit (ɛunṣuriyya) s wakk leṣnaf-nnes ».
Aɣmis-a yenna-d d akken tagduda d « leslaḥ ucrik » yerna tamsetlelt (taḍamun) d azamul ad izemren « ad yessedrem idraren n lkeṛh d beḍḍu ay yebɣan ad d-ssalin tiwweḥcit tameṭṭarfut d wid ay ixeddmen yes-s ».
Ma d aɣmis n Dernieres Nouvelles d’Alsace yerna-d deg wawal-a mi d-iwekked d akken tugdi « werǧin telli d ssebba i tuffɣa n leɛqel », am wakken ay d-iɛeyyen seg « tzemmaṛin n tdimagujin d yinawen (xiṭabat) n lkeṛh ad uɣalen sseɛẓagen deg wussan ay d-yetteddun ».
ɣef leḥsab n uɣmis-a, « beḍḍu, iriri n ttaṛ ay iɛedda zzman d ussenker n yimenɣi gar medden d aḥric seg wurar n yirebraben ay d-yettessen seg tala n urway ».
Aɣmis n L’Opinion, seg yidis-nnes, yura-d d akken atɛeddi ɣef Fṛansa iɛedda ɣer uswir iǧehden ugar, dɣa ula d tiririt n tyita sɣur yimeẓla (maṣaliḥ) n tɣellist d yiserdasen yessefk ad tɛawed ad tettwaqeyyem. Ma d aɣmis n Presse de la Manche iwekked-d d akken yessefk « ad d-yili yimenɣi war aḥbas i lmend n ussenger n yimeḍḍurfa imi d wa ay d iswi n uḍman n laman deg tmurt », am akken ay d-yerna d akken yessefk ad tettwaqleɛ tisselbi-a n tmenɣiwt akken « ad yettwaḥrez umtawa gar-aneɣ akk, war ma tewwi-aɣ lhawa n lkeṛh d uɛzal n wiyaḍ ».
Tamuɣli-a iwufeq-itt daɣ uɣmis n Oues-France ay d-yennan d akken aya ad d-yeglu s ubeddel ur telli fell-as trewla, yerna ad iḥaz akk iswiren. Dɣa yura-d d akken « Rrebrab yerza ala cwiṭ kan n yimdanen, maca akken ad yettwernu, yessefk ad ttwafersen akk yimudaɣ ay asen-d-yezzin ».