Asebter amenzawi
Akk idisan yemxaṣamen rekḍen lqanun agraɣlan
GENEVE – Akk idisan yemxaṣamen deg taluft n Libya rekḍen asaḍuf agraɣlan alsan (insani), yerna kra seg yirkaḍen-a zemren ad ttwaḥesben d tijrimin n ṭṭrad yerna d irkaḍen imeqranen n yizerfan n umdan, ɣef wakken ay d-yenna yiwen n uṛabul amaynu n Yiɣlanen Yeddukklen ɣef yizerfan n umdan ay d-yeffɣen ass n letniyen.
« Mazal Libya deg ccwal aserti d ameqran d yimenɣi, yerna tenker deg-s tmes deg waṭas n temnaḍin, dɣa d aya ay la irennun yettekkay deg uxṣar n tegnit deg tmurt-a », ɣef wakken ay d-yenna uṛabul-a ay d-yeffɣen s umɛawen d Tuɣdaḍt n Udhal n Yiɣlanen Yeddukklen deg Libya (MANUL) d Useqqamu Unnig n Yiɣlanen Yeddukklen i Yizerfan n Umdan. Aṛabul-a iḥuza-d tallit n 1 Yennayer ɣer 31 Tubeṛ 2015.
Deg wakk timnaḍin n Libya, « idisan yemxaṣamen ur d-cligen ara seg uḥader n tmeddurin n yiɣarimen (madaniyyin) d wayla-nsen ». Imenɣi yegla s twinas (mi’at) n yimdanen yerna yesserwel aṭas niḍen seg yixxamen-nsen, am wakken ay d-yegla waya s laẓ deg waṭas n temnaḍin n Libya, ɣef wakken ay d-yenna uṛabul-a.
Sdat « uxṣar-a n tegnit deg tmurt, aɣelluy n usaḍuf d yimenɣi adaxli » gar Yilibiyen, tigrawin ay « yeddan » d tegrawt ay isemman i yiman-nnes « Awanak Islaman » « ḍḍfent yerna sǧehdent imukan-nsent deg Libya, la rekkḍent arkaḍ d ufḍiḥ izerfan n medden s tmenɣiwt n medden sdat ugdud war ma ɛeddan deg ccṛeɛ ɣef ssebbat yeqqnen ɣer ddin neɣ ɣef lǧal n tiddit-nsen d kra n yidis aserti », ɣef wakken ay d-yerna uṛabul-a.
Aṛabul-a yebder-d daɣ ayen ayen ay la iḍerrun i yizrazaɣen (laǧi’in), imsutren n urazuɣ (luǧu’) d yiminigen, ladɣa wid ay d-yettasen seg tmura n Tefriqt n ddaw Uneẓruf, yerna yenna-d d akken imdanen-a akk « simal la ten-ttḥakaṛen s tmenɣiwt neɣ ttwaḥbasen deg tegnatin tiweɛṛanin, ttwaɛettaben, ttwaxḍafen, ttɛeddayen fell-asen, ttɛerrin-ten s leslaḥ yerna ttɣelliten-ten » am waklan. Aṭas seg yimdanen-a ay d-yeḥkan d akken « ttwaɛettben akken ad d-fken yimawlan-nsen lfedya, yerna yettban-d d akken ccɣel-a la d-yettili s umɛawen gar tegrawin tinejrimin yellan deg tmura ayseg d-usan yimdanen-a d tmura ayɣef ttekken ».
Yebder-d daɣ uṛabul-a d akken « d igiman (alaf) n yimdanen ay yettwaḥebsen deg leḥbas neɣ deg yimukan niḍen n uḥbas yellan ddaw tɛessast tunṣibt n yiɣlifen n teɣdemt (ɛadala), tamḥaddit d tɣawsiwin n daxel, am wakken ay ttwaḥebsen wiyaḍ deg yimukan yellan ddaw tegrawin timsellḥin », yerna aṭas n yisalan ay la d-yettawḍen seg yimukan-a ɣef « uɛetteb d tikli s teqseḥ » ay la d-yettilin din akked yimeḥbas.