Asebter amenzawi

Seg Tasanayt s tmaziɣt imunen
Tasiwelt n wass 14:31, 20 Yennayer 2016 sɣur Imedyazen (Mmeslay | tikkin)

Neggez ar: ẓer isebtar, anadi

Tasekbabt tagraɣlant i ussuter seg Yiɣlanen Yeddukklen ad gen tasefrant i Uneẓruf Utrim

GENEVE – Yebda-d Useqqamu Aswisi n Udhal n Uɣref Aṣeḥrawi yiwet n tsekbabt deg Tuṛuft d umaḍal i ussuter seg Useqqamu n Tɣellist (amn) n Yiɣlanen Yeddukklen akken ad gen tasefrant (istifta’) n ugguccelman i uɣref aṣeḥrawi « uqbel tgara n 2017 ».

Deg yiwet n teɣri umi semman « Aneẓruf Utrim-Tasefrant Imir-a », ssutren yimdanen ay tt-yestenyan seg Useqqamu n Tɣellist « ad yeg, uqbel tgara n 2017, tasefrant n ugguccelman (taqrir maṣir) i yimezdaɣen iṣeḥrawiyen s uqader n Uɣawas n Talwit n 1991 », yerna wekkden-d d akken aɣref aṣeḥrawi « yessefk ad d-yesfaydi s tidet seg uzref n ferru n uzekka-nnes, akken ay d-iwekked Urkawal n Yiɣlanen Yeddukklen ».

Tasekbabt-a ad tettunefk i Useqqamu n Tɣellist n Yiɣlanen Yeddukklen deg Ctembeṛ n 2016, deffir ma tejmeɛ-d istenyiyen n medden, yerna ad d-yili waya uqbel ma tella-d temlilit n Tseqqamut n Tukksa n Ussehres (istiɛmar) deg yixxamen n Yiɣlanen Yeddukklen deg Geneve d New York.

Deg tebṛat-nsen, nnan-d wid ay tt-yestenyan d akken « Aneẓruf Utrim yers-d, seg 1963, deg wumuɣ n Yiɣlanen Yeddukklen n yikalen ur yesɛin tafulmant (ḥukm dati) yerna iɣerfan-nsen sɛan azref n ugguccelman ». Deg tneɣtusin (qararat) n 1965 (2072) d 1966 (2229), ssutren Yiɣlanen Yeddukklen seg Spenyul ad d-swejden tignatin yessefken i ussudes n tsefrant n ugguccelman n uɣref aṣeḥrawi.

Daɣ, yessuffeɣ-d Ccṛeɛ Agraɣlan n La Haye, ass n 16 Tubeṛ 1975, ṛṛay n ccṛeɛ aydeg yesteɛṛef s tillin n yimezdaɣen ineṣliyen deg Uneẓruf Utrim yerna ulac akk assaɣ usḍif (qanuni) n tnaya (siyada) taɣelnawt gar Meṛṛuk d Uneẓruf Utrim.

« Igen (ǧayc) n tuḍḍfa tameṛṛukit yeẓdem ɣef Uneẓruf Utrim deg tegrest n 1975/76 yerna mazal-it yeḍḍef tamurt-a seg yimir-nni yerna s ubrid yeffɣen i lqanun, deg wakud aydeg Spenyul tenna-d d akken ur tebɣi ara ad tkemmel tamasit-nnes (mas’uliyya) n tnezmart tanedbalt ayyes steɛṛfen Yiɣlanen Yeddukklen, dɣa s waya ay teǧǧa Spenyul lwajeb-nnes n tukksa n ussehres seg wakal-a. Deffir ma tejbed Muriṭanya iman-nnes deg 1979, teẓdem Meṛṛuk ɣef wakk akal ay d-yeqqimen yerna teqqim-d d tanezmart tawḥidt ay yeḍḍfen tamurt-a », ɣef wakken ay d-nnan wid yestenyan tasekbabt-a.

Deg 1979, yesteɛṛef Ugraw Amatu n Yiɣlanen Yeddukklen (taneɣtust 34/37) s Terni n Polisario s yisem-nnes d tagensast (mumattila) tawḥidt n uɣref aṣeḥrawi, yerna tessuter seg Meṛṛuk ad tfak tuḍḍfa-nnes n wakal aṣeḥrawi war leɛḍil, ɣef wakken ay d-bedren wid yestenyan tasekbabt-a.

Maca Meṛṛuk tkemmel tiddit-nnes, yerna ula ma teqbel Aɣawas (muxaṭṭaṭ) n Talwit deg 1991, ddaw leɛnaya n Yiɣlanen Yeddukklen d Tuddsa n Tdukli Tafriqit, mazal-itt tugi ad tuɣal ɣer deffir. Ma d imezdaɣen iṣeḥrawiyen n uḥric n Uneẓruf Utrim yellan ddaw tuḍḍfa tameṛṛukit mazal-iten ddren ddaw lḥeṛs aydeg 40 n yiseggasen aya seg wasmi izerfan d tlelliyin-nsen ttwarkaḍen arkaḍ d ufḍiḥ: axḍaf d usseɛreq, timenɣiwt war acaṛeɛ, tuḍḍfa war ssebba, aɛetteb, acaṛeɛ deg ccṛeɛ aserdasan d utɛeddi ɣef tlilliyin n tiddukla.