Arif : Tameẓla gar ileqman

Seg Tasanayt s tmaziɣt imunen
Neggez ar: ẓer isebtar, anadi
(Asebtar amaynut: The '''Rif''' (Berber:ⴰⵔⵉⴼ, Arabic:جبال الريف) is mainly a mountainous region of northern Morocco, stretching from Cape Spartel and ...)
 
m
 
(28 n tisiwal tibusarin af 2 imseqdacen ur ttumlalent ara)
Ajerriḍ 1: Ajerriḍ 1:
The '''Rif''' ([[Berber language|Berber]]:ⴰⵔⵉⴼ, [[Arabic]]:جبال الريف) is mainly a mountainous region of northern [[Morocco]], stretching from [[Cape Spartel]] and [[Tangier]] in the west to [[Ras Kebdana]] and the [[Moulouya River]] in the east, and from the [[Mediterranean Sea]] in the north to the river of [[Ouargha]] in the south.
+
{{coord|35|-4|type:adm1st_region:MA|format=dms|display=title}}
  
It is part of the [[Cordillera Bética]] that also includes the mountains of Southern [[Spain]]. The Rif mountains are not part of the [[Atlas Mountains]] but belong to the [[Gibraltar Arc]] or [[Alborán Sea]] geological region.  
+
:''Amagrad a yessawal ɣef yiwet n temnaḍt deg Umeṛṛuk. Ɣef ucettal Arifi, ẓer [[Irifiyen]]. Ɣef tutlayt nsen, ẓer [[Tarifit]].''
  
The region's name comes from the Berber word ''arif''. Major cities in the Rif include  [[Nador]], [[Al Hoceima]] (also called Biya), [[Azghenghan]], [[Selwan]], [[Ajdir]], Tawrirt and [[El Jebha]].
+
 
 +
{{Infobox settlement
 +
|conventional_long_name    = Arif, Arrif
 +
|image_map                  = Location_Rif.PNG
 +
|map_caption                = Arif deg umaḍal.
 +
}}
 +
[[Asatul:Chauen.jpg|250px|right|thumb|Idurar n [[Accawen|Accawen]]]]
 +
 
 +
'''Arif''' niɣ ''Arrif'' d tamnaḍt di ugafa n [[Ameṛṛuk|Umeṛṛuk]], tessajja xef Yill Agrakal, zeddɣen day-s jar 3 ar 5 melyun n imezdaɣ.
 +
 
 +
Tamurt n Arif llan day-s idurar d ca n izaɣaren. Idurar d tmurt n Arif usin-d zeg Ixef n Sbartil ( -{ Cape Spartel }- ) d Tanja deg utaram ar Ixef Ikebdanen ( -{Ras Kebdana}- ) d yiɣẓer Amelwi ( Melwect, -{ Moulouya }- ) di ugmuḍ, Zeg Ilel Agrakal di ugafa ar iɣẓer n Werɣa di wenẓul.
 +
 
 +
Zeg iɣerman imeqqranen yellan di temnaḍt n Arif Ameqqran ɣar-neɣ: [[Ennaḍur]], [[Lḥusima]], [[Tanja]], [[Tiṭṭawin]], [[Accawen]], [[Berkan]], [[Taza]], [[Targist]], [[Azɣenɣan]], [[Selwan]], [[Miḍar]], [[Eddriwec]], [[Ayt Buɛeyyac]], [[Imzuren]], [[Laɛrayec]], [[Ajdir]], [[Tawrirt]], [[Lefnideq]], d -{ [[El Jebha]] }-.
 +
 
 +
Idurar n Arif qqnen ɣer idurar n -{“Cordillera Bética”}- di Sebbanya. Idurar n Arif wer qqinen ca ɣer idurar n Watlas. Jar-asen tella din Taza.
 +
 
 +
Maci marra imezdaɣ n temnaḍt n Arif Ameqqran ssawalen tutlayt Tamaziɣt. Imezdaɣ n Tanja d Tiṭṭawin qqaren i yixef nsen -{“Jbala”}- (Ijebliyen) nitni ssawalen Taɛrabt Tajeblit. Tamnaḍt n “Jbala” d tafult zi temnaḍt n Arif Ameqqran. Iwdan yessawalen Tmaziɣt di Arif qqaren i yixef nsen “Imaziɣen” niɣ “Irifiyen”, tutlayt nsen qqaren as lebda “Tmaziɣt”. Iwdan n berra i Arif d nitni yesseqdacen tawalt n “Tarifit” (i tutlayt), maci d Irifiyen s imant nsen.
 +
 
 +
==Ẓer ula==
 +
 
 +
[[Awwur:Imaziɣen]]
 +
 
 +
 
 +
{{Timnaḍin_yessawalen_Tamaziɣt}}
 +
 
 +
 
 +
{{H-langs
 +
|rif=Arrif
 +
|kab=Arif
 +
}}
 +
 
 +
[[Taggayt:Imaziɣen]]

Azmez n lqem taneggarut d 11:59, 31 Mayu 2013

ⵉⵎⵙⵉⴷⴰⴳ: 35°N 4°W / 35°N 4°W / 35; -4

ⴰⵎⴰⴳⵔⴰⴷ ⴰ ⵢⴻⵙⵙⴰⵡⴰⵍ ⵖⴻⴼ ⵢⵉⵡⴻⵜ ⵏ ⵜⴻⵎⵏⴰⴹⵜ ⴷⴻⴳ ⵓⵎⴻⵕⵕⵓⴽ. Ɣⴻⴼ ⵓⵛⴻⵜⵜⴰⵍ ⴰⵔⵉⴼⵉ, ⵥⴻⵔ ⵉⵔⵉⴼⵉⵢⴻⵏ. Ɣⴻⴼ ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ ⵏⵙⴻⵏ, ⵥⴻⵔ ⵜⴰⵔⵉⴼⵉⵜ.


ⴰⵔⵉⴼ
ⴰⵔⵉⴼ ⴷⴻⴳ ⵓⵎⴰⴹⴰⵍ.

ⴰⵔⵉⴼ ⵏⵉⵖ ⴰⵔⵔⵉⴼ ⴷ ⵜⴰⵎⵏⴰⴹⵜ ⴷⵉ ⵓⴳⴰⴼⴰ ⵏ ⵓⵎⴻⵕⵕⵓⴽ, ⵜⴻⵙⵙⴰⵊⵊⴰ ⵅⴻⴼ ⵢⵉⵍⵍ ⴰⴳⵔⴰⴽⴰⵍ, ⵣⴻⴷⴷⵖⴻⵏ ⴷⴰⵢ-ⵙ ⵊⴰⵔ 3 ⴰⵔ 5 ⵎⴻⵍⵢⵓⵏ ⵏ ⵉⵎⴻⵣⴷⴰⵖ.

ⵜⴰⵎⵓⵔⵜ ⵏ ⴰⵔⵉⴼ ⵍⵍⴰⵏ ⴷⴰⵢ-ⵙ ⵉⴷⵓⵔⴰⵔ ⴷ ⵛⴰ ⵏ ⵉⵣⴰⵖⴰⵔⴻⵏ. ⵉⴷⵓⵔⴰⵔ ⴷ ⵜⵎⵓⵔⵜ ⵏ ⴰⵔⵉⴼ ⵓⵙⵉⵏ-ⴷ ⵣⴻⴳ ⵉⵅⴻⴼ ⵏ ⵙⴱⴰⵔⵜⵉⵍ ( Cape Spartel ) ⴷ ⵜⴰⵏⵊⴰ ⴷⴻⴳ ⵓⵜⴰⵔⴰⵎ ⴰⵔ ⵉⵅⴻⴼ ⵉⴽⴻⴱⴷⴰⵏⴻⵏ ( Ras Kebdana ) ⴷ ⵢⵉⵖⵥⴻⵔ ⴰⵎⴻⵍⵡⵉ ( ⵎⴻⵍⵡⴻⵛⵜ, Moulouya ) ⴷⵉ ⵓⴳⵎⵓⴹ, ⵣⴻⴳ ⵉⵍⴻⵍ ⴰⴳⵔⴰⴽⴰⵍ ⴷⵉ ⵓⴳⴰⴼⴰ ⴰⵔ ⵉⵖⵥⴻⵔ ⵏ ⵡⴻⵔⵖⴰ ⴷⵉ ⵡⴻⵏⵥⵓⵍ.

ⵣⴻⴳ ⵉⵖⴻⵔⵎⴰⵏ ⵉⵎⴻⵇⵇⵔⴰⵏⴻⵏ ⵢⴻⵍⵍⴰⵏ ⴷⵉ ⵜⴻⵎⵏⴰⴹⵜ ⵏ ⴰⵔⵉⴼ ⴰⵎⴻⵇⵇⵔⴰⵏ ⵖⴰⵔ-ⵏⴻⵖ: ⴻⵏⵏⴰⴹⵓⵔ, ⵍⵃⵓⵙⵉⵎⴰ, ⵜⴰⵏⵊⴰ, ⵜⵉⵟⵟⴰⵡⵉⵏ, ⴰⵛⵛⴰⵡⴻⵏ, ⴱⴻⵔⴽⴰⵏ, ⵜⴰⵣⴰ, ⵜⴰⵔⴳⵉⵙⵜ, ⴰⵣⵖⴻⵏⵖⴰⵏ, ⵙⴻⵍⵡⴰⵏ, ⵎⵉⴹⴰⵔ, ⴻⴷⴷⵔⵉⵡⴻⵛ, ⴰⵢⵜ ⴱⵓⵄⴻⵢⵢⴰⵛ, ⵉⵎⵣⵓⵔⴻⵏ, ⵍⴰⵄⵔⴰⵢⴻⵛ, ⴰⵊⴷⵉⵔ, ⵜⴰⵡⵔⵉⵔⵜ, ⵍⴻⴼⵏⵉⴷⴻⵇ, ⴷ El Jebha .

ⵉⴷⵓⵔⴰⵔ ⵏ ⴰⵔⵉⴼ ⵇⵇⵏⴻⵏ ⵖⴻⵔ ⵉⴷⵓⵔⴰⵔ ⵏ “Cordillera Bética” ⴷⵉ ⵙⴻⴱⴱⴰⵏⵢⴰ. ⵉⴷⵓⵔⴰⵔ ⵏ ⴰⵔⵉⴼ ⵡⴻⵔ ⵇⵇⵉⵏⴻⵏ ⵛⴰ ⵖⴻⵔ ⵉⴷⵓⵔⴰⵔ ⵏ ⵡⴰⵜⵍⴰⵙ. ⵊⴰⵔ-ⴰⵙⴻⵏ ⵜⴻⵍⵍⴰ ⴷⵉⵏ ⵜⴰⵣⴰ.

ⵎⴰⵛⵉ ⵎⴰⵔⵔⴰ ⵉⵎⴻⵣⴷⴰⵖ ⵏ ⵜⴻⵎⵏⴰⴹⵜ ⵏ ⴰⵔⵉⴼ ⴰⵎⴻⵇⵇⵔⴰⵏ ⵙⵙⴰⵡⴰⵍⴻⵏ ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ. ⵉⵎⴻⵣⴷⴰⵖ ⵏ ⵜⴰⵏⵊⴰ ⴷ ⵜⵉⵟⵟⴰⵡⵉⵏ ⵇⵇⴰⵔⴻⵏ ⵉ ⵢⵉⵅⴻⴼ ⵏⵙⴻⵏ “Jbala” (ⵉⵊⴻⴱⵍⵉⵢⴻⵏ) ⵏⵉⵜⵏⵉ ⵙⵙⴰⵡⴰⵍⴻⵏ ⵜⴰⵄⵔⴰⴱⵜ ⵜⴰⵊⴻⴱⵍⵉⵜ. ⵜⴰⵎⵏⴰⴹⵜ ⵏ “ⵊⴱⴰⵍⴰ” ⴷ ⵜⴰⴼⵓⵍⵜ ⵣⵉ ⵜⴻⵎⵏⴰⴹⵜ ⵏ ⴰⵔⵉⴼ ⴰⵎⴻⵇⵇⵔⴰⵏ. ⵉⵡⴷⴰⵏ ⵢⴻⵙⵙⴰⵡⴰⵍⴻⵏ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⴷⵉ ⴰⵔⵉⴼ ⵇⵇⴰⵔⴻⵏ ⵉ ⵢⵉⵅⴻⴼ ⵏⵙⴻⵏ “ⵉⵎⴰⵣⵉⵖⴻⵏ” ⵏⵉⵖ “ⵉⵔⵉⴼⵉⵢⴻⵏ”, ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ ⵏⵙⴻⵏ ⵇⵇⴰⵔⴻⵏ ⴰⵙ ⵍⴻⴱⴷⴰ “ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ”. ⵉⵡⴷⴰⵏ ⵏ ⴱⴻⵔⵔⴰ ⵉ ⴰⵔⵉⴼ ⴷ ⵏⵉⵜⵏⵉ ⵢⴻⵙⵙⴻⵇⴷⴰⵛⴻⵏ ⵜⴰⵡⴰⵍⵜ ⵏ “ⵜⴰⵔⵉⴼⵉⵜ” (ⵉ ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ), ⵎⴰⵛⵉ ⴷ ⵉⵔⵉⴼⵉⵢⴻⵏ ⵙ ⵉⵎⴰⵏⵜ ⵏⵙⴻⵏ.

ⵥⴻⵔ ⵓⵍⴰ

ⴰⵡⵡⵓⵔ:ⵉⵎⴰⵣⵉⵖⴻⵏ



ⵜⴰⵍⵖⴰ:ⵀ-ⵍⴰⵏⴳⵙ